Η κρίση του σιταριού και το νέο αφήγημα

Η κρίση του σιταριού

Γράφει ο Παύλος Χριστόπουλος

Στον τρίτο μήνα των στρατιωτικών επιχειρήσεων και καθώς πλησιάζει η καλοκαιρινή περίοδος, ο πόλεμος στην Ουκρανία φαίνεται να έχει αποκτήσει μια νέα διάσταση, αυτή της διεθνούς επισιτιστικής κρίσης.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, καθιστά αδύνατη τη σπορά, ενώ η μεταφορά του σιταριού από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας προσκρούει σε θέματα στρατιωτικής ασφάλειας (αποναρκοθετήσεις κ.λπ). Αυτές οι εξελίξεις θα ευθύνονται για τον επόμενο λιμό που θα χτυπήσει τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Στην πραγματικότητα όμως, η τιμή του σιταριού είχε ήδη αρχίσει να αυξάνεται πριν από τον πόλεμο λόγω της χρηματοοικονομικής χειραγώγησης και η άνοδός της είναι μέρος ενός ευρύτερου γεωπολιτικού σχεδιασμού.

ΤΟ ΝΕΟ ΑΦΗΓΗΜΑ

Μια απλοποιημένη, άκρως ιδεολογοποιημένη και, ουσιαστικά, μανιχαϊστική προσέγγιση κυριαρχεί πλέον στα δυτικά μέσα ενημέρωσης.

Ακριβώς όπως η Κίνα ήταν «υπεύθυνη» για την επιδημία που κατέστρεψε την παγκόσμια οικονομία το 2020, έτσι και σήμερα η Ρωσία είναι «υπεύθυνη» για τις σοβαρές πληγές που προκλήθηκαν στην ολοένα και πιο διχασμένη και κατακερματισμένη παγκόσμια αγορά. Ειδικότερα, η Ρωσία αναδεικνύεται ως ένοχη για την απότομη αύξηση των τιμών της ενέργειας και των εμπορευμάτων, η οποία ωθεί τον πληθωρισμό σε πολλές δυτικές χώρες πέρα από το όριο του 10%. Αυτό το αφήγημα ενισχύει περισσότερο τις απόψεις ότι η «κρίση του σιταριού», δεν μπορεί να αποδοθεί στη Ρωσία, αλλά αποτελεί μέρος της ευρύτερης αγγλοσαξονικής στρατηγικής αποσταθεροποίησης της επονομαζόμενης στη γεωπολιτική «Παγκόσμιας Νήσου» (Αφρική, Ευρώπη και Ασία), διά της επερχόμενης επισιτιστικής κρίσης που απειλεί να πλήξει εκείνες τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής που εξαρτώνται περισσότερο από την παραγωγή δημητριακών της Ουκρανίας. Όπως πάντα, η αλήθεια είναι το πολικό αντίθετο της προπαγάνδας. Σε πρώτη φάση, η «κρίση του σιταριού» εμφανίστηκε στα δυτικά μέσα ενημέρωσης μόλις από τον τρίτο μήνα του πολέμου. Όσοι όμως, είχαν αναλύσει τα γεγονότα με μια μακροπρόθεσμη γεωπολιτική οπτική, είχαν τονίσει από τις πρώτες κιόλας μέρες του πολέμου, πώς η σύγκρουση στην Ουκρανία θα είχε ως αποτέλεσμα, σε σύντομο χρονικό διάστημα, μια επισιτιστική κρίση που θα πλήξει κυρίως τις χώρες που εξαρτώνται από το σιτάρι της Μαύρης Θάλασσας.

Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ

Το σκεπτικό ήταν απλό: ήδη στη βάση των Αραβικών Ανοίξεων του 2011-δηλαδή της ευρείας αποσταθεροποίησης της Μέσης Ανατολής με επικεφαλής τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία και με αποκορύφωμα τους πολέμους στη Λιβύη στη Συρία-υπήρξε η απότομη αύξηση των τιμών των δημητριακών , μια αύξηση που είχε εξαθλιώσει τα κατώτερα μεσαία στρώματα των χωρών της Μέσης Ανατολής και προετοίμασε το έδαφος για ταραχές στους δρόμους.

Δεδομένου ότι η βούληση των δυτικών δυνάμεων είναι πάντα να διατηρούν τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική σε συνθήκες μέγιστης δυνατής αδυναμίας (με ιδιαίτερη έμφαση στην Αλγερία, την Τυνησία, τη Λιβύη, την Αίγυπτο, τον Λίβανο και τη Συρία), πολλοί είχαν προβλέψει ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία θα χρησιμοποιηθεί από τις δυτικές δυνάμεις για να υλοποιήσουν μια δεύτερη αποσταθεροποίηση της περιοχής, ωθώντας τις τιμές των βασικών τροφίμων στα ύψη.

Μάλιστα, είναι απαραίτητο να υπογραμμιστεί άμεσα ένα στοιχείο. Παρά τη σύγκρουση στην Ουκρανία (η οποία, η οποία παράγει 25 εκατομμύρια τόνους, είναι περίπου ο όγδοος μεγαλύτερος παραγωγός σιταριού στον κόσμο), δεν θα υπήρχε φυσική έλλειψη δημητριακών. Όπως το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, έτσι και τα δημητριακά θα μπορούσαν να καλύψουν επαρκώς τη ζήτηση.

Ο ελιγμός αποσταθεροποίησης επικεντρώνεται αποκλειστικά στη χειραγώγηση των τιμών. Εξάλειψη ορισμένων παραγωγών από την αγορά (Ουκρανία), επιβολή κυρώσεων σε άλλους (Ρωσία), ανοχή σε άλλους να επιβάλουν απαγορεύσεις εξαγωγών (Ινδία), απαγόρευση χρήσης των στρατηγικών τους αποθεμάτων (ΗΠΑ πρώτα από όλα) και επηρεασμό στις τιμές των παραγώγων που είναι εισηγμένα στα χρηματιστήρια (τα «futures» στις τιμές του σιταριού είναι πραγματικά όπλα που χρησιμοποιούνται για πολιτικούς σκοπούς), οι αγγλοσαξονικές δυνάμεις στοχεύουν στην πραγματικότητα να αυξήσουν τις τιμές των δημητριακών.

Αυτός είναι ένας πραγματικός κερδοσκοπικός ελιγμός, ο οποίος ταιριάζει τέλεια με τη γενικευμένη άνοδο των τιμών που τροφοδοτήθηκε ad hoc αμέσως μετά την πανδημία. Οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Γαλλία είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς σιταριού στον κόσμο και αν ήθελαν να αποφύγουν τον κίνδυνο «λιμού» για τον οποίο τα μέσα ενημέρωσης κατηγορούν τη Ρωσία, θα μπορούσαν απλώς να πωλούν τα δημητριακά τους σε ελεγχόμενες τιμές. Κυρίως στις πιο εύθραυστες χώρες της Μέσης Ανατολής, ή ακόμα να περιορίσουν τη κερδοσκοπία στο χρηματιστήριο. Αντίθετα, η όλη στρατηγική των δυτικών δυνάμεων στοχεύει στη φρενήρη αύξηση των τιμών, σύμφωνα με την κλασική τεχνική της χειραγώγησης της αξίας των πρώτων υλών για την επίτευξη γεωπολιτικών στόχων.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρώπη είναι υποψήφια να αποτελέσει θύμα της επόμενης επισιτιστικής. Πρώτα απ’ όλα, η ξαφνική αύξηση του κόστους των βασικών αναγκών κινδυνεύει να πυροδοτήσει ένα ακόμη κύμα μετανάστευσης από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή προς την ΕΕ που ήδη αντιμετωπίζει στα γεωγραφικά όρια της, την πιο αιματηρή στρατιωτική σύγκρουση από το 1945.

Δεύτερον, η άνοδος των τιμών των τροφίμων σχεδόν σίγουρα θα χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει εσωτερικές αναταράξεις σε εκείνες τις αφρικανικές χώρες που θα πρέπει να «αντικαταστήσουν» τη Ρωσία στον ενεργειακό εφοδιασμό στην Ευρώπη Για παράδειγμα, είναι εύκολο να φανταστεί κανείς ότι η Λιβύη, η οποία δεν έχει ανακάμψει ποτέ από την Αραβική Άνοιξη και την επέμβαση του ΝΑΤΟ το 2011, θα διολισθήσει περαιτέρω στην εσωτερική διάλυση τους επόμενους μήνες, εμποδίζοντας εντελώς τις ροές ενέργειας που σήμερα, θα ήταν σημαντικές για την Ιταλία.

Σε επίπεδο γεωπολιτικής, υπάρχει ένα σαφές γεωπολιτικό σχήμα. Η Αλγερία είναι η φυσική συνέχεια στη Βόρεια Αφρική του ευρωπαϊκού ενδιάμεσου άξονα, που αποτελείται από τη Γερμανία και την Ιταλία και αντιτίθεται στη δυτική ευθυγράμμιση (Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Γαλλία και Πολωνία). Επιπλέον, αυτός ο ευρωαφρικανικός άξονας τείνει από τη φύση του να συγκλίνει προς το ρωσο-κινεζικό μπλοκ. Η Αλγερία, η οποία θεωρείται ότι μπορεί να καλύψει μέρος των απωλειών σε ρωσικό φυσικό αέριο για τη Γερμανία και τη Ρωσία, υπολογίζεται ότι θα αντιμετωπίσει μεγάλα προβλήματα από την «κρίση του σιταριού». Τέλος, υπάρχει ένας τελευταίος παράγοντας μέσω του οποίου η Ευρώπη θα πληγεί από την «κρίση του σιταριού» με λίγα λόγια, αυτός του πληθωρισμού και της σχετικής χρηματοπιστωτικής αποσταθεροποίησης. Η αύξηση της τιμής του σιταριού, η οποία επηρεάζει άμεσα το κόστος του ψωμιού και των ζυμαρικών, θα προστεθεί στους λογαριασμούς ενέργειας και η τιμή των ολοένα και πιο ακριβών καυσίμων, θα συμβάλει σημαντικά στην πίεση του πληθωρισμού προς το ψυχολογικό όριο του 10% που θα «αναγκάσει» τις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια, παρά τους τριγμούς της πραγματικής οικονομίας.

Πηγή https://www.geoeurope.org/2022/06/09/i-krisi-toy-sitarioy/

***To geoeurope είναι ένας ιστότοπος που δημιουργήθηκε από επιστήμονες και ειδικούς που έχουν ασχοληθεί με τη γεωπολιτική της Ευρώπης και έχουν διαπιστώσει συγκεκριμένα κενά στη ροή των πληροφοριών που διαμορφώνουν τις γεωπολιτικές συζητήσεις στην ήπειρό μας.