Πώς μηδένισαν την παραγωγή ζάχαρης στην Ελλάδα

Από αυτάρκεις εξαγωγείς το 2006, φτάσαμε να πληρώνουμε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο σε εισαγωγές •Ούτε στρέμμα τεύτλο σε ολόκληρη τη Μακεδονία και Θράκη

για πρώτη φορά από το 1960! 

Ούτε ένα στρέμμα τεύτλων δεν σπάρθηκε φέτος στη Μακεδονία και τη Θράκη για πρώτη φορά από τη δεκαετία του ‘60, όταν κατασκευάστηκε το εργοστάσιο στο Πλατύ. Σε άλλες εποχές κάποιοι θα μιλούσαν για «εθνική καταστροφή» καθώς, όπως είναι λογικό, ούτε κόκκος ζάχαρης δεν πρόκειται να παραχθεί στη χώρα μας για πρώτη φορά τα τελευταία 60 χρόνια.

Την ώρα λοιπόν που παγκοσμίως έχουν τεθεί αγωνιώδη ερωτήματα σχετικά με τις πιθανότητες εκδήλωσης μιας επισιτιστικής κρίσης μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και κόντρα στις δηλώσεις της κυβέρνησης ότι και σχέδιο έχει και προβλέψεις κάνει, κανένας δεν λέει κουβέντα για το τι μέλλει γενέσθαι για ένα από τα θεωρούμενα βασικά καταναλωτικά αγαθά: τη ζάχαρη (Ρωσία και Ουκρανία έχουν απαγορεύσει ήδη τις εξαγωγές και ζάχαρης). Και όχι μόνο δεν λέει τίποτα η κυβέρνηση, αλλά, αντιθέτως, έπραξε κόντρα σε οποιοδήποτε σχέδιο για οποιαδήποτε πιθανότητα εγχώριας παραγωγής, αφού επέκτεινε -για άγνωστο λόγο- κατά 8 μήνες το συμβόλαιο με τον υπενοικιαστή (Χρήστος Καραθανάσης, «Royal Sugar») των εργοστασίων της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (ΕΒΖ), ο οποίος εδώ και 28 μήνες στις εγκαταστάσεις σε Πλατύ και Σέρρες δεν παρήγαγε ούτε κόκκο ζάχαρης και χρησιμοποιεί απλώς τα συσκευαστήρια και τα σακουλάκια συσκευασίας της ΕΒΖ αλλά για να διαθέτει ζάχαρη εισαγωγής!

Όσα συνέβησαν μόλις τις τελευταίες μέρες του Μαρτίου είναι πολλαπλώς διδακτικά. Αξίζει λοιπόν να παρακολουθήσουμε χρονικά όσα συνέβησαν από τη στιγμή που οι εργαζόμενοι της «εξαερωμένης» ΕΒΖ οι μισοί διορίστηκαν στο Δημόσιο και οι υπόλοιποι εντάχθηκαν σε προσυνταξιοδοτικό πρόγραμμα. Οσοι διορίστηκαν στο Δημόσιο είχαν και έχουν διεκδικήσεις έναντι της ΕΒΖ για δεδουλευμένα που δεν πληρώθηκαν. Η αργοπορία στην εξόφλησή τους οδήγησε σε αναζήτηση τρόπων εξαναγκασμού της κυβέρνησης προς ικανοποίηση των απαιτήσεών τους. Για παράδειγμα, πληροφορίες ήθελαν μέρος των εργαζομένων τον Ιούνιο του 2021 να επικοινωνεί με μεγάλο δικηγορικό γραφείο της Βέροιας προκειμένου να καταθέσει μηνύσεις για «πλιάτσικο» (αν είναι δυνατόν!) στο εργοστάσιο Πλατέος.

Η απειλή της μήνυσης ως μέσο πίεσης εκπλήρωσης των απαιτήσεών τους απέδωσε και ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης στις 21.6.2021, με τροπολογία που κατέθεσε στη Βουλή, ενέκρινε πίστωση 1.441.477 ευρώ «στους δικαιούχους εργαζομένους για την κάλυψη υποχρεώσεων της εταιρείας προς το προσωπικό για το χρονικό διάστημα από 16.10.2019 έως 31.5.2021, κατά παρέκκλιση…». Υστερα από αυτό οι εργαζόμενοι σταμάτησαν κάθε νομική ενέργεια. Ομως από τις 21.6.2021 που ψηφίστηκε η τροπολογία έως και σήμερα οι εργαζόμενοι δεν έχουν πληρωθεί, ευρισκόμενοι σε μια κατάσταση ιδιότυπης ομηρίας, οπότε και προχώρησαν στο… plan B. Στις 30.6.2020 μέρος των διορισμένων στο Δημόσιο πρώην υπαλλήλων της ΕΒΖ κατέθεσε στο πολυμελές πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης τριτανακοπή κατά της απόφασης επικύρωσης του σχεδίου διάσωσης της ΕΒΖ που είχε καταθέσει η πιστώτρια της ΕΒΖ, Τράπεζα Πειραιώς. Όπως αποδείχθηκε, και αυτή η κίνηση ήταν υπομόχλιο αφού στόχο δεν είχε την κατάπτωση του σχεδίου διάσωσης αλλά τη διεκδίκηση των δεδουλευμένων τους. Η υπόθεση από τις 30.6.2020 πήρε πολλές αναβολές -μάλλον κοινή συναινέσει- αφού η εκκρεμότητα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα του «επενδυτή»-ενοικιαστή να μην παραλαμβάνει τεύτλα ισχυριζόμενος ότι δεν μπορεί να επενδύσει σε ένα εργοστάσιο του οποίου το σχέδιο διάσωσης κινδυνεύει να καταπέσει.

Η ορισθείσα τελική εκδίκαση της τριτανακοπής για τις 31.3.2022 δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, αφού οι ενάγοντες εργαζόμενοι παραιτήθηκαν. Ο λόγος της παραίτησης πρέπει να αναζητηθεί στην τροπολογία που κατατέθηκε συμπτωματικά στις 21.3.2022 με την οποία ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης (ξανα)ενέκρινε την πίστωση του 1.441.477 ευρώ «απευθείας στους δικαιούχους εργαζομένους για την κάλυψη των υποχρεώσεων της επιχείρησης προς το προσωπικό της για το χρονικό διάστημα από 16.10.2019 έως 31.5.2021», όπως δηλαδή είχε γίνει πριν από 9 μήνες! Ολοι βγήκαν ικανοποιημένοι, προφανώς κυρίως η κυβέρνηση: διότι αν για κάποιο λόγο προσβαλλόταν η συμφωνία εξυγίανσης, πολύ δύσκολα θα βρισκόταν δικαστής-όπως καλή ώρα βρέθηκε στις 24.2.2020- που θα ενέκρινε ένα σχέδιο που είχε από μόνο του καεί από τις χρονικές εξελίξεις. Το παράξενο-ακατανόητο για κάποιους και… πολύ κατανοητό για τους κακόπιστους– είναι ότι έπειτα από όλα αυτά η κυβέρνηση αποφάσισε να παρατείνει τον χρόνο ενοικίασης των εργοστασίων για άλλους 8 μήνες, παρά τις αντιδράσεις τις Συνεταιριστικής Τράπεζας Σερρών, που είναι ο βασικός ενοικιαστής των εργοστασίων, οι άνθρωποι της οποίας προφανώς συνειδητοποίησαν τα επικίνδυνα μονοπάτια από τα οποία διέρχονται. Ετσι φτάσαμε στο σημείο να ενοικιάζονται τα εργοστάσια στον ενοικιαστή που δεν τα θέλει επειδή επιμένει ο υπενοικιαστής τους!

Τι ακριβώς έχει στο μυαλό της η κυβέρνηση είναι άγνωστο, μπορεί να είναι και κρατικό μυστικό, αλλά ενώ το εμπόδιο της τριτανακοπής δεν υπάρχει κι ενώ ποτέ δεν απαντήθηκε το ερώτημα αν τα εργοστάσια βρέθηκαν ή αφέθηκαν να βρεθούν σε τεχνική ικανότητα παραγωγής ζάχαρης-επιμένουν σθεναρά πολλοί πλέον ότι τα εργοστάσια μεταβλήθηκαν σε «φαντάσματα» του εαυτού τους-, ήρθαν οι τευτλοπαραγωγοί που έδωσαν μία και μόνο αλλά αποστομωτική απάντηση: δεν έσπειραν φέτος ούτε ένα τεύτλο! Τέτοια επιτυχία είχε το κυβερνητικό σχέδιο ανόρθωσης της χώρας. Το ερώτημα τι μέλλει γενέσθαι με ένα βασικό διατροφικό προϊόν τώρα που η Ρωσία απαγόρευσε τις εξαγωγές ζάχαρης, της οποίας ήδη η τιμή στο ράφι έχει ξεπεράσει το 1 ευρώ, τιμή που είχαμε να δούμε από το 2013, μοιάζει κυριολεκτικά… πολυτελείας.

Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλα άρχισαν στις 24.2.2020, όταν βρέθηκε δικαστής που επικύρωσε το σχέδιο –της κατ’ επίφαση-διάσωσης της ΕΒΖ το οποίο υπεβλήθη από την Τράπεζα Πειραιώς και συζητήθηκε στη συνεδρίαση του πολυμελούς πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης στις 22.7.2019.

Σχέδιο βεβαίως που η ίδια η Τράπεζα Πειραιώς δεν υποστήριξε ήδη από τις 5.11.2019, όταν, σε πλήρη αντίθεση με αυτά που ανέγραφε στο δικό της σχέδιο διάσωσης, ενοικίασε τα δύο εργοστάσια Πλατέος και Σερρών για 28 μήνες σε έναν κατ’ επίφαση επενδυτή, εισαγωγέα ζάχαρης, ο οποίος εμφανίζεται στη σελίδα 16 του ίδιου σχεδίου διάσωσης να οφείλει στην ΕΒΖ 1.722.806 ευρώ από ζάχαρη που είχε αγοράσει δύο χρόνια πριν αλλά δεν είχε πληρώσει και έως και σήμερα βρίσκεται σε δικαστική διένεξη με την ΕΒΖ. Τι πιο σύνηθες και φυσικό, θα πρόσθετε κάποιος, μια εταιρεία να ενοικιάζει την περιουσία της σε κάποιον με τον οποίο βρίσκεται σε δικαστική διένεξη που σέρνεται επί 5 χρόνια!

Από τα τέλη του 2019 διαφάνηκαν οι πραγματικές προθέσεις του εκλεκτού επενδυτή του Αδ. Γεωργιάδη οι οποίες, όπως περίτρανα αποδείχθηκε, καμία σχέση δεν είχαν με την παραγωγή ζάχαρης. Η εφημερίδα μας από τις 22.2.2020 με εκτενέστατη αναφορά («ΕΒΖ: «τρύπιο» μισθωτήριο, παραβιάσεις και δυσοίωνο μέλλον») είχε προειδοποιήσει για σωρεία αθέμιτων πρακτικών του επενδυτή-ενοικιαστή, ο οποίος όχι μόνο δεν παρήγε κόκκο ζάχαρης, αλλά αντίθετα καταγγελλόταν ότι λειτουργούσε μόνο για δικό του όφελος ενώ η δημόσια περιουσία ρήμαζε. Με βάση τα στοιχεία της εφημερίδας μας, στις 5.3.2020 ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε ερώτηση 12 σημείων στη Βουλή με θέμα «την παροχή διευκρινίσεων και εγγυήσεων σχετικά με τη λειτουργία του εργοστασίου της ΕΒΖ στο Πλατύ Ημαθίας», ερώτηση βεβαίως η οποία ποτέ δεν απαντήθηκε κατά την πάγια τακτική της κυβέρνησης των… αρίστων (5.3.2020, «Ερώτηση βουλευτών για την παροχή διευκρινίσεων και εγγυήσεων σχετικά με τη λειτουργία του εργοστασίου της ΕΒΖ στο Πλατύ Ημαθίας»).

Έκτοτε ο καιρός κύλησε «γλυκά» κι ανέμελα, έφτασε το πέρας του 28μηνης μίσθωσης και ήρθε ο ευλογημένος χρόνος που κατά το σχέδιο διάσωσης θα έπρεπε να διανέμεται σπόρος στους τευτλοπαραγωγούς και τα εργοστάσια θα ήταν έτοιμα να υποδεχτούν την παραγωγή 60.000 στρεμμάτων (!) για να παράξουν 46.800 τόνους ζάχαρη τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους. Ελα όμως που τα εργοστάσια όχι μόνο δεν είναι έτοιμα, αλλά μάλλον έχουν καταστεί «παράλυτα», ενώ συνεχίζονται οι καταγγελίες για «εξαέρωση» στα κινητά περιουσιακά στοιχεία της ΕΒΖ. Η ιστορία της αποδοχής τού παραπάνω σχεδίου διάσωσης είχε έναν ωφελημένο (ενοικιαστής-«επενδυτής») και πάρα πολλούς ζημιωμένους για τους οποίους έχουμε αναφερθεί αναλυτικά («Εφ.Συν.» 16.2.2022, «Η καταστροφή πέτυχε και για αυτό επαναλαμβάνεται»).

Μεταχρονολογημένη αγροτική οργή

Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους ζημιωμένους κατέχουν αναμφισβήτητα και οι αγρότες, στο όνομα των οποίων-αλλά και με τους πανηγυρισμούς τους το 2019– έγινε η ενοικίαση των εργοστασίων, με το πρόσχημα της δήθεν απορρόφησης της παραγωγής του 2019. Παρ’ όλο που η σύμβαση ενοικίασης ανέφερε σαφώς ότι ο επενδυτής πρέπει να απορροφήσει και να πληρώσει την παραγωγή τους, αυτοί δεν προέβησαν σε καμία ενέργεια δικαστική ή δυναμική, όπως συνήθιζαν με μεγάλη ευκολία να προβαίνουν ενάντια στην πάλαι ποτέ ΕΒΖ.

Το 2019 πέρασε κι όλοι είχαν μείνει με την «απορία», το 2020 ελάχιστες ποσότητες τεύτλων απορροφήθηκαν από τον επενδυτή σε τιμές εξευτελιστικές, ενώ το έτος 2021 ο επενδυτής και πάλι δεν απορρόφησε καμία ποσότητα τεύτλων! Παρ’ όλα αυτά, οι αγρότες δεν προέβησαν σε καμία ενέργεια κατά του κύριου υπευθύνου. Τώρα τα πράγματα άλλαξαν και είναι χαρακτηριστική η δήλωση-ανάλογες σε λέξεις και ύφος μάς έκαναν και άλλοι αγρότες– του Παύλου Μπογιαννίδη: «Για όλο το κοροϊδιλίκι ξεκινάμε δικαστική διαδικασία, αναθέσαμε την υπόθεση σε δικηγόρο, θα μάθετε νέα σύντομα, θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας, εδώ υπάρχουν ευθύνες, το έγκλημα ήταν οργανωμένο, κανένας μας δεν φανταζόταν τι θα γίνει, δεν το χωράει ανθρώπου νους το κακό που έγινε και αναμένουμε παρέμβαση της Δικαιοσύνης. Ρωτάτε γιατί δεν βάλαμε τεύτλα, και τι να τα κάνουμε, να τα πάμε στη λαϊκή; Η χώρα να δούμε από πού θα βρει και πώς θα πληρώσει τη ζάχαρη».

Ταχύρρυθμο μάθημα

Η λέξη αυτάρκεια θα αποσυρθεί από το λεξιλόγιό μας σε ό,τι αφορά τη ζάχαρη. Με ετήσιες απαιτήσεις που αγγίζουν τους 320.000 τόνους η χώρα μας βασίζεται πλέον μόνο στις εισαγωγές και οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο κάνουν ήδη χρυσές δουλειές. Το 2009 η παραγωγή στη χώρα ήταν 157.383 τόνοι και είναι απλά συγκλονιστικό ότι το 2011 μειώθηκε κατά 75%, στους 38.265 τόνους. Τραγωδία, αν αναλογιστεί κανείς ότι το 2006 καλύπταμε τις εσωτερικές ανάγκες και γλυκαίναμε και… τα Βαλκάνια. Τρία ζαχαρουργεία (Πλατύ Ημαθίας, Σέρρες, Ορεστιάδα), ένα εργοστάσιο επεξεργασίας σπόρων, τρία κέντρα διανομής (Αθήνα, Λάρισα, Χανιά), δύο ζαχαρουργεία στη Σερβία και προετοιμασία για μονάδα παραγωγής βιοκαυσίμων. Μέσα σε 12 χρόνια τα πάντα έγιναν ερείπια. Το κόστος εισαγωγής των απαιτούμενων ποσοτήτων έφτασε και ξεπέρασε τα 200.000.000 ευρώ το 2020. Όποιος θέλει μπορεί να υπολογίσει τι θα μας κοστίσει καθώς η εκτόξευση των τιμών είναι δεδομένη, το τελικό ύψος μάς λείπει. Εισάγουμε από Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία, Δανία, Ολλανδία, Μαυρίκιο, μέχρι και από τη Γαλλική Πολυνησία. Κύριοι εισαγωγείς, οι Sugartia ΕΠΕ (της πολυεθνικής Pfeifer & Langen), Cristal Hellenic ΙΚΕ και Royal Sugar (από 10 εκατ. ευρώ τζίρο το 2015, το 2021 έφτασε τα 31,474 εκατομμύρια).

Το 2006 αξίζει να μνημονεύεται ως έναρξη της καταστροφής, αφού οι υπουργοί Γεωργίας της Ε.Ε. εγκρίνουν τη ριζική μεταρρύθμιση του τομέα ζάχαρης που κράτησε τρία χρόνια, με τη χώρα μας να αποποιείται μέχρι το 2008 το 50,01% της εθνικής ποσόστωσης και από τους 317.502 τόνους πέφτουμε στους 158.702 τόνους. Κι έτσι το 2014, ίδιο κόμμα (Ν.Δ.)-άλλη κυβέρνηση κλείνει τα 4 από τα 5 εργοστάσια. Σαν αποκλεισμένο κάστρο, μόνο το φουγάρο στο Πλατύ κάπνιζε, ζεσταίνοντας την ανάμνηση της παλαιάς δόξας (μπορούσε να φτάσει σε παραγωγή τους 100.000 τόνους!). Λεηλατημένη από «φέσια»-πλιάτσικο 85 εκατομμύρια-σύμφωνα με τα ποινικά κατηγορητήρια που μούχλιασαν ήδη-, στραγγαλισμένη από χρέη 185.000.000 ευρώ στην Αγροτική Τράπεζα, που πέρασαν μέσα σε ένα βράδυ κοψοχρονιά στην Τράπεζα Πειραιώς, η ΕΒΖ έχασε, για να τα πούμε απλά, τη μοναδική ευκαιρία να ελπίζει με την απόρριψη του σχεδίου του Γιώργου Λάντζα, της πρώτης περιόδου του ΣΥΡΙΖΑ, απόρριψη που είχε οδηγήσει σε παραίτηση όλο το διοικητικό συμβούλιο.

Όσες προσπάθειες έγιναν έκτοτε είχαν μηδενικό αποτέλεσμα και οι δημόσιες δηλώσεις των προέδρων της εταιρείας που παραιτούνταν διαδοχικά περιγράφουν εναργώς τι συνέβη. Οι αναγνώστες της «Εφ.Συν.» είναι ίσως οι μοναδικοί που έχουν παρακολουθήσει αναλυτικά και κριτικά τις μάχες που δόθηκαν για να σωθεί ό,τι ήταν δυνατό να σωθεί μέχρι το 2019. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποδείχθηκε ριζικά… αποτελεσματική. «Σκότωσε» την εταιρεία και την ώρα που ο Άδωνις Γεωργιάδης παρουσίαζε τον κ. Καραθανάση όλοι χειροκροτούσαν, αφού θαρρούσαν ότι η πίστη τους στο «θαύμα» έφτανε για να αναστηθεί η βιομηχανία. Από το «θαύμα» έμεινε μόνο η συσκευασία, ένα κοριτσάκι που χαμογελάει στο χάρτινο σακουλάκι καθώς διόλου δεν φαντάζεται τι μέλλον τού επιφύλασσαν…

Πηγή: efsyn.gr