Ανησυχία επικρατεί στην Αθήνα και τη Λευκωσία με αφορμή τα σενάρια
που διακινούν τουρκικά ΜΜΕ περί πρόθεσης της Άγκυρας να προχωρήσει σε καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με τη Δαμασκό.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα και δηλώσεις ειδικών, η Τουρκία σκοπεύει να προτείνει μια συμφωνία στη Συρία στα πρότυπα του τουρκολιβυκού μνημονίου, παραγνωρίζοντας την ύπαρξη της Κύπρου και δημιουργώντας νέα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο απόστρατος ναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί, γνωστός για τη συμβολή του στη χάραξη της πολιτικής του τουρκολιβυκού μνημονίου, υποστήριξε δημόσια ότι μια συμφωνία με τη Συρία θα προσφέρει και στις δύο χώρες σημαντικά γεωπολιτικά πλεονεκτήματα. Συγκεκριμένα, δήλωσε ότι η Συρία θα αποκτήσει κατά 12% μεγαλύτερη ΑΟΖ σε σχέση με την πρόταση της Κύπρου, ενώ η Τουρκία θα επεκτείνει την επιρροή της κατά 4.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
«Αυτή η συμφωνία θα δημιουργήσει μια τουρκική ασπίδα στα ανατολικά, όπως ακριβώς έγινε στα δυτικά με τη Λιβύη», ανέφερε.
«Η στρατηγική για να γίνει η Τουρκία ενεργειακός κόμβος»
Την ίδια ώρα, τουρκικά μέσα όπως η Milliyet και το Anadolu αναφέρονται σε φιλόδοξα σχέδια για την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου που θα συνδέει το Κατάρ με την Ευρώπη μέσω Συρίας και Τουρκίας.
Τα σχέδια αυτά ενισχύουν το αφήγημα της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης που φιλοδοξεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Συγκεκριμένα, το Anadolu, με τίτλο «Επανέρχεται ύστερα από 15 χρόνια το σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου από το Κατάρ», αναφέρει πως αυτό θα είναι εφικτό από τη στιγμή που θα σταθεροποιηθεί η Συρία και θα δώσει εναλλακτική στην Ευρώπη για φυσικό αέριο. Η εφημερίδα Μilliyet με τίτλο «Η στρατηγική για να γίνει η Τουρκία ενεργειακός κόμβος», αναφέρει ότι με την αλλαγή στη Συρία δημιουργείται μια ευκαιρία για την κατασκευή του αγωγού Κατάρ-Συρίας-Τουρκίας και συνδυαστικά το αέριο που θα παράγει η Άγκυρα από τα κοιτάσματά της θα μπορεί να μεταφερθεί άφθονο στις χώρες της Ευρώπης.
«Η Τουρκία είναι μεγαλύτερη από την επικράτειά της», λέει ο Ερντογάν
Παράλληλα, ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενίσχυσε αυτό το κλίμα «επέκτασης» των τουρκικών φιλοδοξιών, αναφέροντας μεταξύ άλλων:
«Η Τουρκία είναι μεγαλύτερη από τα 782 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα της επικράτειάς της. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την αποστολή που μας έχει αναθέσει η ιστορία», δήλωσε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι τουρκικές επεμβάσεις σε περιοχές όπως η Λιβύη και η Σομαλία είναι μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου εξωτερικής πολιτικής.
Ερντογάν, «σουλτάνος» και στη Συρία
Άλλωστε, το γεγονός ότι η Τουρκία θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στη νέα εποχή της Συρίας είναι κάτι που παραδέχθηκε και ο νέος ηγέτης της χώρας, Αμπού Μοχάμαντ αλ Γκολάνι, όπως αναπτύχθηκε σε σχετικό ρεπορτάζ του iEidiseis. Όπως τόνισε μιλώντας στην τουρκική εφημερίδα Yeni Safak, «η νίκη του συριακού λαού είναι και νίκη του τουρκικού λαού» και δεσμεύτηκε ότι «η Τουρκία θα έχει προτεραιότητα στην ανοικοδόμηση της Συρίας». Σημειώνεται πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέπτυξε αδελφικές σχέσεις με τον Μοχάμαντ αλ Γκολάνι, παρέχοντάς του την αναγκαία υποστήριξη, σε χρήμα και όπλα, αρχικά για να εδραιωθεί η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ στο Ιντλίμπ και εν συνεχεία για να ξεκινήσει την προέλασή της προς τη Δαμασκό ανατρέποντας τον Μπασάρ Αλ Άσαντ.
Το σημαντικότερο για την Άγκυρα, ήταν και παραμένει, η αποτροπή της δημιουργίας ενός αυτόνομου κρατιδίου των Κούρδων στη Βόρεια Συρία, οι οποίοι ωστόσο έχουν μέχρι σήμερα – σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό ανάλογα με τη χρονική περίοδο – την υποστήριξη της Ουάσινγκτον. Παράλληλα η Τουρκία, όπως ανέφερε και ο Γκολάνι, μπορεί να αποκομίσει τεράστια οφέλη από την ανοικοδόμηση της Συρίας, το συνολικό κόστος της οποίας εκτιμάται σε 400 δισεκατομμύρια. Με γεωπολιτικούς ελιγμούς, ο Τούρκος Πρόεδρος ρίσκαρε και τώρα μπορεί να δρέψει τους καρπούς της υποστήριξης του στον Γκολάνι, βλέποντας την επιρροή του να έχει δυναμική επέκτασης μέχρι και τα σύνορα του Ισραήλ.
Ωστόσο, όπως υπογράμμισε ο Σωτήρης Ρούσσος, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών, στο podcast του iEidiseis.gr «Global View», υπάρχει και ο κίνδυνος μιας παγίδας για τον Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν. Αν και στην παρούσα φάση ο Τούρκος Πρόεδρος είναι αναμφίβολα ο μεγάλος κερδισμένος από τις εξελίξεις δεν αποκλείεται η Συρία να αποδειχθεί μια «κινούμενη άμμος» για την Άγκυρα.
«Πώς θα γίνει αυτό; Πρώτα από όλα εάν τα κράτη του Κόλπου δεν συνδράμουν τα προσδοκώμενα σε οικονομικό επίπεδο, η Τουρκία θα πρέπει να επωμιστεί το κόστος για τη συντήρηση του συριακού κράτους, καθώς η χώρα δεν έχει πλουτοπαραγωγικές πηγές. Η γεωργία έχει καταστραφεί και οι όποιες πετρελαιοπηγές βρίσκονται στα εδάφη των Κούρδων, που έχουν την υποστήριξη των ΗΠΑ», σημείωσε ο κ. Ρούσσος και πρόσθεσε: «Θα πρέπει επίσης να αναλάβει και το κόστος του στρατιωτικού εξοπλισμού, καθώς το οπλοστάσιο του Άσαντ έχει καταστραφεί από το Ισραήλ». «Άρα λοιπόν μπορεί το ρόδινο σενάριο να μη συμβεί και αντιθέτως η Συρία να αποδειχθεί ένας δηλητηριώδης βάλτος για την Τουρκία».