Ισχυρή προστασία α΄κατοικίας για το 60%, την Πέμπτη ψηφίζονται τα μέτρα

Συνέντευξη Τύπου Τσακαλώτου-Σταθάκη

Τα βασικά σημεία της συμφωνίας με τους πιστωτές, που ήδη δέχεται έντονες επικρίσεις, κυρίως σε ότι αφορά την προστασία της α΄κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, παρουσίασαν οι υπουργοί Οικονομικών, Ευκ.Τσακαλώτος, και Οικονομίας, Γ.Σταθάκης.
Εξασφαλίζεται απόλυτη ή ισχυρή προστασία για το 60% των δανειοληπτών επέμειναν οι υπουργοί, τονίζοντας ότι σημαντική δικλείδα ασφαλείας είναι ότι η δόση του δανείου θα υπολογίζεται με βάση την τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου.
Τόνισαν ότι ήταν μια δύσκολη διαπραγμάτευση λόγω κυρίως της αφόρητης πίεσης του χρόνου εξαιτίας της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Το καλοκαίρι μας «κυνηγούσε» το Grexit, τώρα η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τσακαλώτος, για να δικαιολογήσει προφανώς και τις υποχωρήσεις που έκανε η κυβέρνηση σε κρίσιμα θέματα.
Σε ό,τι αφορά τα ισοδύναμα μέτρα για να αποφευχθεί η επιβολή ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση, ο κ. Τσακαλώτος επιβεβαίωσε ότι από την επιβολή τέλους στα τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ, δεν συγκεντρώνεται -σύμφωνα με τους δανειστές- το απαιτούμενο ποσό (περίπου 300 εκατ. ευρώ), οπότε υπάρχουν σκέψεις για επιβολή χαμηλού ειδικού φόρου κατανάλωσης στο κρασί (γύρω στα 30 λεπτά στο μπουκάλι), πληροφορία που προκάλεσε αντιδράσεις.
Θα υπάρξει, τουλάχιστον, ένα ακόμη ισοδύναμο για να καλυφθούν 100 εκατ. ευρώ από το σύνολο των απωλειών εσόδων 300 εκατ. ευρώ, που θα προκύψουν από την κατάργηση του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση, εξήγησε ο υπουργός Οικονομικών.
Ένα από τα ισοδύναμα που μελετάται είναι η επιβολή Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα κρασιά τα οποία εξαιρούνται σήμερα από τον φόρο αυτόν. Για το μέτρο έχει γίνει συζήτηση με τους δανειστές, έχουν γίνει και οι εκτιμήσεις για την απόδοση του αν και ακόμη δεν έχουν ληφθεί οι οριστικές αποφάσεις. Η πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι οδηγεί σε επιβάρυνση κατά 30 λεπτά του ευρώ ανά φιάλη.
Δεν είναι πάντως το μόνο μέτρο που βρίσκεται στο τραπέζι. Εξετάζονται από ένα ως τρία ισοδύναμα για την κάλυψη των 100 εκατ. ευρώ διευκρίνισε ο υπουργός Οικονομικών. Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε ερωτηθείς σχετικά, δεν αποκλείεται στο νομοσχέδιο που προορίζεται να κατατεθεί σήμερα στη Βουλή να μην προβλέπεται η ρύθμιση για τα ισοδύναμα αυτά προκειμένου να οριστικοποιηθούν και να περιληφθούν τελικά στον προϋπολογισμό.
Ο νόμος με τα συμφωνηθέντα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις θα ψηφιστεί από την Ολομέλεια της Βουλής την Πέμπτη είπε ο Ευ.Τσακάλωτος.
«Δύσκολη διαπραγμάτευση, μεγάλη πίεση χρόνου»
«Η συμφωνία με τους θεσμούς έκλεισε στις 1:30 το πρωί… πήγα σχετικά νωρίς στο σπίτι χθες» είπε χαρακτηριστικά ανοίγοντας τη συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Οικονομικών, υπενθυμίζοντας με αυτό το σχόλιο του τις πολύωρες διαπραγματεύσεις μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, του οικονομικού επιτελείου με τους εκπροσώπους των δανειστών κυρίως τις τελευταίες ημέρες.
Η συμφωνία καλύπτει και τα 48 προαπαιτούμενα, αλλά και κάποια θέματα, που ενώ εντάσσονταν στο δεύτερο πακέτο προαπαιτούμενων, ήρθαν, στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, πιο μπροστά, καθώς άπτονταν του χρηματοπιστωτικού τομέα, εξήγησε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Στο πλαίσιο αυτό για παράδειγμα συζητήθηκε η στρατηγική για τα κόκκινα δάνεια. Το σχετικό νομοσχέδιο θα έρθει αργότερα, τον επόμενο μήνα, αλλά θα βασίζεται σε αυτή τη συμφωνία, εξειδικεύοντας ουσιαστικά το σκεπτικό της για τις διάφορες κατηγορίες κόκκινων δανείων.
Όπως σημείωσε, ο υπουργός Οικονομικών δεν θα υπάρξει κοινή λύση για όλες τις κατηγορίες κόκκινων δανείων (μεγάλα επιχειρηματικά, μικρά επιχειρηματικά, στεγαστικά, καταναλωτικά), ούτε η εφαρμογή των διατάξεων θα γίνει με τον ίδιο τρόπο. Για κάποιες κατηγορίες η εφαρμογή θα είναι άμεση, για κάποιες σταδιακή. Γενικά θα προωθείται η διαχείρισή τους εντός του τραπεζικού συστήματος, είπε, αφήνοντας, ωστόσο, ανοικτό το ενδεχόμενο πώλησής τους σε ξένα funds. Θα υπάρξει «απελευθεροποίηση της αγοράς, αλλά πάντα με ένα ισχυρό ρυθμιστικό πλαίσιο που να προστατεύει τα πιο αδύναμα και ευάλωτα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας» σημείωσε.
Τη δυσκολία της διαπραγμάτευσης και την αφόρητη πίεση του χρόνου επικαλέστηκε -για άλλη μια φορά- ο υπουργός Οικονομικών προκειμένου να δείξει την υπέρμετρη προσπάθεια που καταβλήθηκε από την κυβέρνηση για την επίτευξη συμφωνίας, αλλά προφανώς και για να δικαιολογήσει τους επώδυνους συμβιβασμούς που έκανε τελικά το οικονομικό επιτελείο.
«Όπως λειτουργούσε το καλοκαίρι η απειλή του Grexit τώρα λειτουργούσε η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τσακαλώτος περιγράφοντας τις πιεστικές συνθήκες και δίνοντας εικόνα για τα θεμιτά και αθέμιτα «όπλα» που χρησιμοποιούν οι δανειστές, τα οποία, όμως, είναι συνήθως προβλέψιμα και αναμενόμενα, κατ΄επέκταση η συνεχής χρήση τους ως δικαιολογία από την κυβέρνηση για μάχες που χάνονται, μάλλον δεν θα της βγει σε καλό, όπως δεν βγήκε και στις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Επαναλαμβάνοντας ότι η συμφωνία συνδέεται με σειρά αναγκαίων βημάτων για να προχωρήσει το σχέδιο ανασυγκρότησης της χώρας ο κ. Τσακαλώτος είπε ότι «η υπόσχεσή μας στον ελληνικό λαό να διαπραγματευτούμε και να κερδίσουμε πράγματα συνεχίζεται». Ο οδικός χάρτης, περιλαμβάνει τρία βήματα: την ανακεφαλαιοποίηση, την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και τη συζήτηση για το χρέος, υπενθύμισε, και εξήγησε πόσο προχωρά καθένα από αυτά τα κρίσιμα στάδια με την επίτευξη της συμφωνίας.
Αναφορά έκανε ο κ. Τσακαλώτος και στο παράλληλο πρόγραμμα, το οποίο έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση να «τρέξει», με κύριο στόχο να μετριαστούν οι συνέπειες του μνημονίου για τις ασθενέστερες ομάδες.
Πότε θα εκταμιευτούν τα λεφτά
Το νομοσχέδιο με τα συμφωνηθέντα μέτρα θα ψηφιστεί το βράδυ της Πέμπτης και την Παρασκευή η Ομάδα Εργασίας του Eurogroup (EWG) θα επιβεβαιώσει ότι ψηφίστηκε ό,τι συμφωνήθηκε, είπε ο υπουργός Οικονομικών.
Ο κ. Τσακαλώτος έκανε μάλιστα ειδική αναφορά στις θετικές δηλώσεις που έκαναν σήμερα για την Ελλάδα, σχολιάζοντας την ύπαρξη συμφωνίας με τους δανειστές ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ και ο Επίτροπος Οικονομίας Π.Μοσκοβισί.
Σε ό,τι αφορά στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, είπε ότι όταν οι τράπεζες ολοκληρώσουν τις διαδικασίες και γίνει γνωστό το ποσό που θα χρειαστεί να συνεισφέρει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Βοήθειας (ΤΧΣ) στην ανακεφαλαιοποίησή τους, θα γίνει με απόφαση του ESM η μεταβίβαση του αναγκαίου ποσού από τα 10 δισ. ευρώ, που έχουν προβλεφθεί.
«Τα 2 δισ. ευρώ που προορίζονται για την πληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους μπορούν να απελευθερωθούν νωρίτερα», εκτίμησε ο κ. Τσακαλώτος.
Ακόμη ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι οι επικεφαλής των θεσμών θα παραμείνουν μέχρι την Παρασκευή, για να συμφωνηθεί και το δεύτερο πακέτο προαπαιτούμενων (milestones), που αποτελεί προϋπόθεση για την υποδόση ύψους 1 δισ. ευρώ, καθώς και τα επόμενα βήματα.
Η εμπορική αξία καθορίζει τη δόση του στεγαστικού
Ο υπουργός Οικονομίας Γ.Σταθάκης χαρακτήρισε επιτυχία ότι διατηρήθηκε το ποσοστό απόλυτης ή πολύ υψηλής προστασίας για το 60% των δανειοληπτών.
Ουσιαστικά η συμφωνία προβλέπει επανυπολογισμό του δανείου και της δόσης με βάση την τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου (κάτι που σε πολλές περιπτώσεις σημαίνει διαγραφή μέρους του χρέους) για τα εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ και μέχρι 35.000 ευρώ, και απόλυτη προστασία μαζί με επιδότηση της δόσης του στεγαστικού δανείου για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά (έως 20.000 ευρώ).
Εξηγώντας τη ρύθμιση, τόνισε ότι η πρώτη κατηγορία δανειοληπτών, το 25% των οφειλετών, έχει απόλυτη προστασία. Σημείωσε μάλιστα ότι η δόση για αυτή την ομάδα των δανειοληπτών, θα καθορίζεται στο 5-10% του εισοδήματός του, και το υπόλοιπο της δόσης θα καλύπτεται από το κράτος.
Σημειώνεται ότι στην πρώτη αυτή κατηγορία εντάσσονται τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, με εισόδημα στα όρια του βασικού μισθού και κατά συνέπεια 8.190 ευρώ για το άγαμο, 13.917 για το ζευγάρι και 20.639 για τετραμελή οικογένεια, υπό τον όρο ότι η ακίνητη περιουσία τους δεν υπερβαίνει σε όρους αντικειμενικής αξίας τα 170.000.
Στη δεύτερη κατηγορία, που αφορά ένα επιπλέον 35% των οφειλετών, εντάσσονται εισοδήματα 13.906 ευρώ για τον άγαμο, 23.659 ευρώ για το ζευγάρι και 35.086 ευρώ για την τετραμελή οικογένεια και αντικειμενική αξία ακινήτου ως 230.000 ευρώ. Ο προσδιορισμός της δόσης που θα πληρώνουν τα νοικοκυριά θα γίνονται από το δικαστήριο με βάση την τρέχουσα εμπορική αξία της πρώτης κατοικίας, όπως επισημάνθηκε.
Ειδικότερα, για αυτή τη δεύτερη κατηγορία ο υπουργός Οικονομίας περιέγραψε ένα μοντέλο σύμφωνα με το οποίο θα μειώνεται η δόση με κριτήριο τη μείωση της εμπορικής αξίας του ακινήτου επί τη βάση της οποίας θα προσδιορίζεται το δυνητικό «ενοίκιο» και κατά συνέπεια και η δόση που θα πληρώνει ο δανειολήπτης.
Όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Σταθάκης, «το δάνειο αναπροσαρμόζεται και μαζί η δόση που πρέπει να αποπληρώνει ένα νοικοκυριό. Προσδιορίζεται από ένα νέο όρο, την τρέχουσα εμπορική αξία». Ο δανειολήπτης καλείται να πληρώσει την τρέχουσα αξία, τόνισε.
Κατά κανόνα, η τρέχουσα εμπορική αξία είναι χαμηλότερη σήμερα από ό,τι πριν από 5-6 χρόνια και κατ’ επέκταση αυτό είναι το κόστος που θα επωμιστεί η τράπεζα, σημείωσε.
Η τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου θα υπολογίζεται από ανεξάρτητους εκτιμητές, διευκρίνισε ο υπουργός, απαντώντας σε σχετική ερώτηση.
Η συντριπτική πλειοψηφία των δανειοληπτών με εισοδήματα από 20-35 χιλ. ευρώ θεωρείται ότι θα μπορούν να καλύψουν τις δόσεις, υπογράμμισε ο κ. Σταθάκης.
Αν για κάποιο λόγο ο δανειολήπτης δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τις δόσεις της παραπάνω ρύθμισης, τότε το συγκεκριμένο δάνειο παραπέμπεται για ρύθμιση με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών και η τράπεζα αποφασίζει πώς θα αναδιαρθρώσει το δάνειο.
Όμως, σε αυτή την περίπτωση αίρεται η προστασία. Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν υπάρξει συμφωνία η τράπεζα διατηρεί το δικαίωμα για πιο σκληρά μέτρα, ακόμη και για πλειστηριασμό της α΄ κατοικίας.
Τρεις δικλείδες ασφαλείας για τους πλειστηριασμούς
Έγινε προσπάθεια να προστατευτούν τα πιο αδύναμα και ευάλωτα κοινωνικά στρώματα, επισήμανε ο κύριος Τσακαλώτος μιλώντας για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς.
Σημείωσε δε ότι οι δανειστές ξεκίνησαν τη διαπραγμάτευση ζητώντας να προστατευθεί μόνο ένα 16% με 20% των δανειοληπτών, υποστηρίζοντας ότι δεν βλέπουν λόγο για να αυξηθεί αυτό το ποσοστό και ότι αυτό ισχύει και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη.
Συμπληρώνοντας τα όσα είπε ο κ. Σταθάκης, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, τόνισε ότι υπάρχουν τρεις δικλείδες ασφαλείας για όσους δανειολήπτες δεν περιλαμβάνονται στην πρώτη κατηγορία του 25%.
Πρώτον, ανέφερε ο υπουργός, ο υπολογισμός της δόσης με βάση την τρέχουσα εμπορική αξία.
Η δεύτερη δικλείδα προστασίας, πρόσθεσε, αφορά την ισχυροποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας των Τραπεζών, το οποίο συμφωνήθηκε με τους δανειστές, ώστε οι τράπεζες να έχουν τη δυνατότητα να διαχωρίζουν τους καλούς δανειολήπτες, από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, που μπαίνουν στο σύστημα για να το εκμεταλλευθούν. Αυτό, τόνισε ο κ. Τσακαλώτος, είναι καινούργιο στοιχείο που δεν υπήρχε στον Κώδικα Δεοντολογίας και χρειάστηκαν πολλές ώρες διαπραγμάτευσης, για να γίνει αποδεκτό.
Η τρίτη δικλείδα είναι η οικονομική ανάλυση των στεγαστικών δανείων. Τα ποιο πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών είναι τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν συμφέρει τις τράπεζες να κάνουν πλειστηριασμούς, γιατί οι αξίες είναι χαμηλές («δεν πουλάς όταν περιμένεις ότι οι τιμές θα ανέβουν»), ενώ υπάρχει και κόστος συντήρησης, υποστήριξε.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την προστασία της α’ κατοικίας από πλειστηριασμούς θα ισχύσει για τρία χρόνια, είπε ο κ. Τσακαλώτος. Έξι μήνες πριν τη λήξη αυτής της περιόδου, πρόσθεσε, θα υπάρξει αναθεώρηση του με βάση τα δεδομένα που θα υπάρχουν εκείνη την εποχή.
Ακόμη ο κ. Σταθάκης διευκρίνισε ότι οι αιτήσεις που έχουν ήδη κατατεθεί για ένταξη στο νόμο Κατσέλη θα εξεταστούν με βάση το παλαιό θεσμικό πλαίσιο.
Όπως ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών, ο νόμος Κατσέλη ήταν καλός στην περίοδο της πτώσης της οικονομίας, αλλά δεν έλυσε το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Χρειάζεται να μπορούν οι τράπεζες μετά την ανακεφαλαιοποίηση να δίνουν δάνεια, τόνισε περιγράφοντας το βασικό στόχο της κυβέρνησης που είναι η αποκατάσταση της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος, μέσω της νέας ρύθμισης για τους πλειστηριασμούς όσο και αυτής που θα έρθει τον επόμενο μήνα και θα αφορά στη διαχείριση του συνόλου των κόκκινων δανείων φυσικών και νομικών προσώπων.

Ισχυρή προστασία α΄κατοικίας για το 60%, την Πέμπτη ψηφίζονται τα μέτρα