Πρώτη κατοικία: Η τελευταία ευκαιρία προστασίας και η επόμενη μέρα

Έκκληση του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα στους οφειλέτες να μπουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα 
Να μην αφήσουν αναξιοποίητη τη δυνατότητα προστασίας της πρώτης κατοικίας τους μέσω της ένταξης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα έως τις 30 Απριλίου είναι η συμβουλή που δίνουν προς τους δανειολήπτες σε όλους τους τόνους οι συναρμόδιοι υπουργοί. Παράλληλα, τραπεζικές και άλλες πηγές με άμεση γνώση του θέματος συνιστούν στους οφειλέτες να μην παρασύρονται από τις παροτρύνσεις ορισμένων δικηγόρων για προσφυγή στα δικαστήρια με αβέβαια αποτελέσματα και προσθέτουν πως η τάση που διαμορφώνεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο είναι η εξωδικαστική διευθέτηση μέσω της διαμεσολάβησης και άλλων οδών.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας απηύθυνε χθες έκκληση προς τους δανειολήπτες με κόκκινα δάνεια με υποθήκη κύρια κατοικία να ενταχθούν στην υφιστάμενη ρύθμιση έως τις 30 Απριλίου. «Εμείς κάνουμε έκκληση προς τους πολίτες να μπουν στην πλατφόρμα και να αξιοποιήσουν την ρύθμιση. Να πάρουν την προστασία όπως την νομοθέτησε η προηγούμενη κυβέρνηση και βελτίωσε η σημερινή. Δεν είμαστε ευχαριστημένοι από την έως τώρα πορεία. Συνολικά, 273 πολίτες έχουν αποδεχθεί την συνολική πρόταση. Πριν από 4 εβδομάδες ήταν 124. Δεν είναι το ποσοστό που θέλαμε, αλλά φαίνεται ότι αρχίζει η κοινωνία και το τραπεζικό σύστημα να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση», δήλωσε από το βήμα της Βουλής.
Ο κ. Σταϊκούρας απάντησε επίσης στις βολές που δέχθηκε η κυβέρνηση από τον ΣΥΡΙΖΑ για το θέμα, υπενθυμίζοντας πως «η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών υποστήριζε ότι οι πλειστηριασμοί είναι σημαντικοί για οικονομικούς, αναπτυξιακούς και κοινωνικούς λόγους». Πρόκειται για δήλωση που είχε κάνει ο τέως υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος όταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιχειρούσε να διαχειριστεί επικοινωνιακά τις εντονότατες αντιδράσεις κατά των πλειστηριασμών, τις οποίες η ίδια ως αντιπολίτευση είχε στηρίξει.
«Ο κ. Τσακαλώτος και ο κ. Χαρίτσης είχαν ήδη υπογράψει τη λήξη της προστασίας της Α’ κατοικίας. Εμείς δώσαμε παράταση 4 μηνών. Μετά την 1η Μαΐου θα υπάρξει ένα νέο πτωχευτικό πλαίσιο που θα ξεχωρίζει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές», υπογράμμισε επίσης χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού Alpha και στον Αντώνη Σρόιτερ.
Η επόμενη μέρα
Τα συναρμόδια υπουργεία (Οικονομικών, Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης) και η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους εργάζονται πυρετωδώς για τη διαμόρφωση του νέου ενιαίου πτωχευτικού πλαισίου, το οποίο θα ισχύσει μετά τη λήξη της προστασίας της Α΄ κατοικίας και αποτελεί βασικό θέμα της 6ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, η οποία θα ολοκληρωθεί τον Μάιο.
«Θα προχωρήσουμε σε ολιστική προσέγγιση για ενιαίο σύστημα προστασίας. Σήμερα έχουμε 8 διαφορετικά συστήματα προστασίας. Πρέπει να έχουμε ενιαίο σύστημα προστασίας με δεύτερη ευκαιρία για νοικοκυριά και επιχειρήσεις και καμία προστασία για στρατηγικούς κακοπληρωτές», υπογράμμισε χθες ο κ. Σταϊκούρας.
Πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Οικονομικών είχε επισημάνει στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN ότι το νέο πλαίσιο μετά τη λήξη της προστασίας της Α’ κατοικίας θα βασίζεται σε 4 άξονες:
1. Ένα ενιαίο σχήμα προστασίας με μία ενιαία ηλεκτρονική πλατφόρμα, έναντι 8 σχημάτων που υπάρχουν σήμερα.
2. Δεύτερη ευκαιρία για πολίτες και επιχειρήσεις που μπορούν να αντεπεξέλθουν και τα βρήκαν δύσκολα την προηγούμενη δεκαετία.
3. Να βγουν στη «σέντρα» οι στρατηγικοί κακοπληρωτές. Το υπουργείο Οικονομικών διαμορφώνει πλέον εικόνα για αυτούς, χάρη στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Οι τράπεζες υπολογίζουν ότι 1 στους 4 δανειολήπτες είναι στρατηγικός κακοπληρωτής ή 1 στους 2 που έχουν ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη.
4. Ειδικές πρόνοιες για ευάλωτα νοικοκυριά.
Το νέο, ενιαίο πτωχευτικό πλαίσιο των ιδιωτών, αφενός, θα εναρμονίσει το ελληνικό Δίκαιο με την Κοινοτική Οδηγία 1023 του 2019 για την προληπτική αναδιάρθρωση, την απαλλαγή από τα χρέη και τις ανικανότητες ή την έκπτωση οφειλετών και, αφετέρου, θα ενοποιήσει το υπάρχον Δίκαιο της χώρας μας για όλες τις οφειλές των ιδιωτών (προς τράπεζες, εφορία, ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.).
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα προβλέπεται διαδικασία πτώχευσης όχι μόνο για επιχειρήσεις αλλά και για απλούς ιδιώτες που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, εφόσον το ζητήσουν είτε οι ίδιοι είτε οι δανειστές τους. Η διαδικασία αυτή θα επιτρέπει τη ρευστοποίηση της περιουσίας των οφειλετών. Όπως ανέφερε το ΘΕΜΑ την περασμένη Κυριακή, μετά τη ρευστοποίηση και εφόσον απομένουν ανεξόφλητα ποσά από το δάνειο, ο δανειολήπτης θα πληρώνει ένα ποσό από το εισόδημά του, το οποίο θα είναι διαθέσιμο πέραν των εύλογων δαπανών διαβίωσης και τούτο μόνο για τρία χρόνια. Εφόσον ανήκει στην κατηγορία των ευάλωτων προσώπων ή νοικοκυριών, θα είναι επιλέξιμος για στεγαστικό επίδομα, ώστε να καλύψει τις στεγαστικές του ανάγκες. Μετά τη λήξη της περιόδου των τριών ετών θα επανεξετάζεται η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη και, εφόσον αυτή δεν έχει αλλάξει, θα απαλλάσσεται από το μέρος του χρέους που ενδεχομένως έχει μείνει ανεξόφλητο τη στιγμή εκείνη.
Εντός τριετίας ο πτωχεύσας θα μπορεί να ανοίξει νέα επιχείρηση, να αποκτήσει φορολογική ενημερότητα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία θα είναι ελεύθερα από τα παλαιά βάρη («δεύτερη ευκαιρία»).
Για τα ευάλωτα νοικοκυριά που θα χάσουν την Α’ κατοικία τους λόγω πραγματικής αδυναμίας πληρωμής ή, έστω, ρύθμισης των οφειλών τους, το νέο πτωχευτικό πλαίσιο θα προβλέπει, όπως προαναφέρθηκε, ειδική μέριμνα με τη μορφή στεγαστικού επιδόματος. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΘΕΜΑτος της περασμένης Κυριακής, το στεγαστικό επίδομα θα παρέχεται από το κράτος και θα καλύπτει συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Εξετάζονται επίσης και άλλες μορφές αξιοποίησης του στεγαστικού επιδόματος, ανάμεσα στις οποίες είναι και η δυνατότητα να γίνεται μια μορφή πώλησης και επαναμίσθωσης (sale and lease back): Ο δανειολήπτης παραχωρεί το ακίνητο στην τράπεζα (ή στο fund που έχει αγοράσει το δάνειο) και στη συνέχεια το μισθώνει, ενώ η μίσθωση ή ένα τμήμα της θα πληρώνεται από το στεγαστικό επίδομα, εφόσον πάντα ο δανειολήπτης είναι ευάλωτος και πληροί τις προϋποθέσεις. Μια άλλη δυνατότητα που εξετάζεται είναι να αποκτά κρατική οντότητα το ακίνητο και να κάνει αυτή την πώληση και επαναμίσθωση.