Λόγος της Πέλλας Ηλεκτρονική Εφημερίδα Νομού Πέλλας
Στο έλεος των τραπεζών, των funds και των servicers βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες
δανειολήπτες που έχουν ενταχθεί στο νόμο Κατσέλη. Η απόφαση του Αρείου Πάγου που θα ανακοινωθεί στις 27 Φεβρουαρίου, ανάλογα με την έκβασή της, θα φέρει σημαντικές αλλαγές είτε για το τραπεζικό σύστημα είτε για τους δανειολήπτες. Η απόφαση του Αρείου Πάγου για τους δανειολήπτες που έχουν ενταχθεί στο νόμο Κατσέλη θα κρίνει εάν ο τόκος θα συνεχίσει να υπολογίζεται επί του συνολικού άληκτου κεφαλαίου ή αν θα επιβάλλεται αποκλειστικά στη μηνιαία δόση. Το θέμα έχει προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις, καθώς εκατοντάδες δανειολήπτες έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη, υποστηρίζοντας ότι η τοκοχρεολυτική εξόφληση επιβαρύνει υπέρμετρα τις οφειλές τους.
Την αρχή έκανε το Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης υπέρ ζευγαριού από την Θέρμη Θεσσαλονίκης που ορίζει ότι το εκάστοτε επιτόκιο της Τράπεζας της Ελλάδος θα εφαρμόζεται επί της μηνιαίας δόσης και όχι σε ολόκληρο το άληκτο κεφάλαιο με αποτέλεσμα ο ανατοκισμός να είναι σχεδόν μηδαμινός.
Ειδικότερα, το δικαστήριο «ρυθμίζει κατά τρόπο οριστικό τα χρέη της αιτούσας προς τις πιστώτριες με τον ορισμό καταβολών α)ποσού 164,41 ευρώ στην κυρίως παρεμβαίνουσα και β) ποσού 10,59 ευρώ στην δεύτερα καθ’ ης, επί 36 μήνες, αρχής γενομένης από τον επόμενο μήνα από τη δημοσίευση της παρούσας. Εξαιρεί της εκποίησης την ανήκουσα στους αιτούντες κατά πλήρη κυριότητα σε ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου για καθέναν από αυτούς κύρια κατοικία τους, όπως ως άνω αυτή αναλυτικά περιγράφεται.
Σύμφωνα με τους δανειολήπτες που έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, αν ο τόκος υπολογισθεί επι του άληκτου κεφαλαίου, η τοκοχρεωλυτική επιβάρυνση υπερβαίνει τις δυνατότητες και αντοχές τους.
Παράδειγμα
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τετραμελούς οικογένειας με δύο ΑΜΕΑ που υπήχθησαν στον Νόμο Κατσέλη το 2024 κερδίζοντας στο Εφετείο τελεσίδικα. Το Εφετείο, στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων καθόρισε δόση 504 ευρώ. Σήμερα, η Τράπεζα εκτοξεύει την οφειλή στα 1.100 ευρώ/μήνα. Η Τράπεζα προεξοφλεί μάλιστα την μη συμμόρφωση του οφειλέτη με την δικαστική απόφαση, καθώς στην πρώτη ενημέρωση αφήνει κενό στο πινάκιο το ποσό πέναλτι και το συμπληρώνει με 54 ευρώ στην δεύτερη. Μετά απο νομικές διαδικασίες ετών, και παρά την απόφαση του Εφετείου, η οικογένεια αυτή αντιμετωπίζει πάλι τον κίνδυνο πλειστηριασμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι βάσει έκθεσης πραγματογνωμοσύνης, η οικογένεια αυτή απο τον Φεβρουάριο 2010 εως και το 2018 έχει πληρώσει 305.000 ευρώ!
Ένας δανειολήπτης με καταναλωτικό δάνειο 30.000 ευρώ, διάρκειας 10 ετών και επιτόκιο 5%, πληρώνει σήμερα μια μηνιαία δόση περίπου 318 ευρώ. Με το ισχύον σύστημα εκτοκισμού, όπου ο τόκος υπολογίζεται στο συνολικό άληκτο κεφάλαιο, στο τέλος της δεκαετίας θα έχει καταβάλει συνολικά 38.160 ευρώ. Αν η απόφαση του Αρείου Πάγου αλλάξει τον τρόπο εκτοκισμού και οι τόκοι επιβάλλονται μόνο στη μηνιαία δόση, το συνολικό ποσό αποπληρωμής μπορεί να μειωθεί κατά περίπου 6.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι ο δανειολήπτης θα έχει μικρότερη επιβάρυνση, με περισσότερα χρήματα διαθέσιμα για άλλες οικονομικές του υποχρεώσεις, ενώ παράλληλα θα μπορεί να αποπληρώσει το δάνειό του πιο εύκολα, χωρίς να βλέπει το υπόλοιπο της οφειλής να διογκώνεται δυσανάλογα.
Τι αναφέρουν οι τράπεζες
Οι Τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων υποστηρίζουν ότι ο εκτοκισμός στη δόση θα προκαλέσει σημαντικές απώλειες εσόδων. Σύμφωνα με δημοσιοποιημένες πληροφορίες, η απόφαση αυτή, που αφορά 200.000 δανειολήπτες με συνολικά δάνεια ύψους 12,5 δισ. ευρώ (τιτλοποιημένα μέσω του μηχανισμού κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής»), ενδέχεται να οδηγήσει σε κατάπτωση των εγγυήσεων και αποσταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος.
Στη λήψη της απόφασης πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής:
Δανειολήπτες σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής:
Οι δανειολήπτες που εντάχθηκαν με δικαστικές αποφάσεις στον Νόμο Κατσέλη βρίσκονταν και εξακολουθούν να βρίσκονται σε κατάσταση «μόνιμης αδυναμίας» πληρωμής. Ο νομοθέτης είχε ξεκάθαρη πρόθεση να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία σε αυτά τα φυσικά πρόσωπα, ώστε να ρυθμίσουν τις οφειλές τους με βάση τις οικονομικές τους δυνατότητες και να προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία. Επομένως, μια απόφαση που θα αυξήσει τα οφειλόμενα ποσά (είτε λόγω αλλαγής επιτοκίων είτε λόγω του τρόπου εκτοκισμού) θα μπορούσε να οδηγήσει πολλούς από αυτούς στην αναστολή πληρωμής, με αποτέλεσμα κατάσχεση και πλειστηριασμό της πρώτης κατοικίας, αντίθετα με τα δεδικασμένα.
Αρνητικές επιπτώσεις για το τραπεζικό σύστημα:
Οι Τράπεζες επωφελήθηκαν από την ένταξη στο νόμο Κατσέλη, καθώς καταβλήθηκαν δόσεις που διαφορετικά δεν θα εξοφλούνταν λόγω της μόνιμης αδυναμίας των οφειλετών. Επιπλέον, η αναστολή των μαζικών πλειστηριασμών συνέβαλε στη διατήρηση της αξίας των ακινήτων, ειδικά σε περιόδους κρίσης. Μια απότομη αύξηση των οφειλών θα αυξήσει το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με αρνητικές συνέπειες για την αξιολόγηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Διαφοροποίηση στη μεταχείριση των οφειλετών:
Το τραπεζικό σύστημα και οι διαχειριστές μη εξυπηρετούμενων δανείων πρέπει να διαφοροποιήσουν την αντιμετώπιση μεταξύ οφειλετών που βρίσκονται σε «μόνιμη αδυναμία πληρωμής» και εκείνων που βιώνουν «πρόσκαιρη» αδυναμία. Ο εκτοκισμός με βάση το συνολικό άλυκτο κεφάλαιο μπορεί να είναι αποδεκτός για όσους βρίσκονται σε πρόσκαιρη αδυναμία, εφόσον ο τρόπος εκτοκισμού έχει κοινοποιηθεί πριν την υποβολή αίτησης στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Αντίθετα, για τους οφειλέτες που έχουν κριθεί ως έχοντες «μόνιμη αδυναμία πληρωμής», ο εκτοκισμός θα πρέπει να περιορίζεται στη μηνιαία δόση που έχει οριστεί από το δικαστήριο.
Τιτλοποίηση και συνέπειες για τις εγγυήσεις «Ηρακλής»:
Δεδομένου ότι η τιτλοποίηση έγινε με ελλείψεις-καθώς αφορά δάνεια που ρυθμίζονται σύμφωνα με τον Νόμο Κατσέλη -η πιθανότητα κατάπτωσης των κρατικών εγγυήσεων μέσω του μηχανισμού «Ηρακλής» θα αυξηθεί αν ο τρόπος εκτοκισμού επιβαρύνει απρόβλεπτα και υπέρμετρα τους δανειολήπτες, που είχαν ρυθμίσει τις υποχρεώσεις τους βάσει των πραγματικών οικονομικών δυνατοτήτων τους. Το κρίσιμο για τον «Ηρακλή» είναι να εξασφαλιστεί η σταθερή αποπληρωμή του χρέους, καθώς ένα σχετικά μικρό κόστος μείωσης των τόκων μπορεί να απορροφηθεί χωρίς συνέπειες, δεδομένης της μακροπρόθεσμης φύσης των ρυθμίσεων.
Σε μια περίοδο έντονης οικονομικής αβεβαιότητας και αυξανόμενου κόστους διαβίωσης, η απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα. Μια επιπρόσθετη οικονομική επιβάρυνση για δανειολήπτες και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες-που με δικαστική απόφαση βρίσκονται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής-θα μπορούσε να προκαλέσει νέο κύμα πλειστηριασμών, επιδεινώνοντας τις ανισότητες και οδηγώντας σε κοινωνική απόγνωση. Δεδομένης της κερδοφορίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και των περιορισμένων ωφελειών που θα προκύψουν από την αίτηση για εκτοκισμό στη βάση του άληκτου κεφαλαίου, μια απόφαση που δικαιώνει τις Τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων θα συνιστούσε μια ακόμα πράξη άδικης αναδιανομής εισοδήματος, επηρεάζοντας κυρίως τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά εις βάρος των ευρωστώτερων μετόχων.
