Μία από τις πολλές και σημαντικές αλλαγές που επιφέρει ο Ν. 4555/2018, γνωστός ως πρόγραμμα «Κλεισθένης», είναι και η εισαγωγή του δικαιώματος
του εκλέγειν στους νέους άνω των 17 ετών.
Στις 26 Μαΐου 2019 θα διεξαχθούν οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, αλλά και οι Ευρωεκλογές. Οι επαναληπτικές εκλογές, όπου χρειαστεί, θα διεξαχθούν την επόμενη Κυριακή 2 Ιουνίου.
Εκλογικό δικαίωμα Δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές έχουν:
α. όλοι οι δημότες του δήμου που σωρευτικά:
· έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους, δηλαδή έχουν γεννηθεί μέχρι και 31 Δεκεμβρίου 2002, 18
· είναι εγγεγραμμένοι στον εκλογικό κατάλογο του δήμου.
β. οι πολίτες των λοιπών 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι δεν έχουν την ελληνική ιθαγένεια, αλλά που σωρευτικά:
· κατοικούν στην Ελλάδα,
· έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους, δηλαδή έχουν γεννηθεί μέχρι και 31 Δεκεμβρίου 2002,
· είναι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του δήμου όπου κατοικούν, μέχρι και τις 28 Φεβρουαρίου 2019.
Η άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμένουν στην Ελλάδα ενόψει των δημοτικών εκλογών της 26ης Μαΐου 2019 αναπτύσσεται αναλυτικά στην υπ’ αριθμ. 38/απ77029/24.12.2018 (ΑΔΑ:6ΧΜΗ465ΧΘ7-ΜΜΑ) εγκύκλιο της Διεύθυνσης Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών.
Αναφορικά με τη συμμετοχή των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου στις προσεχείς δημοτικές εκλογές θα εκδοθεί νεότερη εγκύκλιος οδηγία.
Δεν έχουν δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές όσοι εκ των ανωτέρω έχουν στερηθεί το εκλογικό δικαίωμα, δηλαδή όσοι βρίσκονται σε πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση και όσοι στερήθηκαν το δικαίωμα αυτό λόγω αμετάκλητης ποινικής καταδίκης, και εφόσον η στέρηση αυτή υφίσταται κατά το χρόνο διεξαγωγής των εκλογών. Επίσης, δεν έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι οι ομογενείς, οι νόμιμα διαμένοντες υπήκοοι τρίτων χωρών και οι πολίτες χωρών της ΕΖΕΣ,23 καθώς είχαν 16 Άρθρο 10 ν.3852/2010 17 Άρθρα 1 και 5 του ν.4406/2016 (Α΄133) 18 Άρθρο 10, παρ. 3 του ν.3852/2010 19 Άρθρο 11, παρ. 1 του ν.3852/2010. Η καθόλου διαδικασία κατάρτισης των εκλογικών καταλόγων, περιλαμβανομένης και εκείνης της καταχώρισης μεταβολών, διαγραφών, καθώς και της τακτής, ανά δίμηνο, αναθεώρησής τους, οριοθετείται στο π.δ.26/2012, που εμπεριέχει την νομοθεσία για την εκλογή βουλευτών (άρθρα 7 έως και 26). Σημειώνεται ότι κατά τη ρητή πρόβλεψη του άρθρου 12 του ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 9 του ν.4555/2018, οι εκλογικοί κατάλογοι, που ισχύουν για την εκλογή βουλευτών, ισχύουν και για τις εκλογές των δημοτικών αρχών, των συμβουλίων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων και των προέδρων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων 20 Άρθρα 10, παρ. 2 και 12 του ν.3852/2010 21 Άρθρο 10, παρ. 4 του ν.3852/2010 και άρθρο 5 του π.δ.26/2012 22 Άρθρα 1666 έως και 1688 ΑΚ Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών αποτελούμενη από τις χώρες: Ελβετία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία 16 κριθεί ως αντισυνταγματικές οι διατάξεις των άρθρων 14επ του ν.3838/2010 και, ακολούθως, καταργήθηκαν με το ν.4244/2014 (Α’ 60).
Άσκηση εκλογικού δικαιώματος
Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική. Από την υποχρέωση αυτή εξαιρούνται:
-Οι κάτοικοι του εξωτερικού,
– Όσοι έχουν υπερβεί το 70ο έτος της ηλικίας τους,
– Όσοι διαμένουν την ημέρα της ψηφοφορίας σε απόσταση μεγαλύτερη από 200 χιλιόμετρα από το εκλογικό τμήμα όπου ψηφίζουν.
Στις δημοτικές εκλογές δεν συντάσσονται εκλογικοί κατάλογοι ετεροδημοτών και οι εκλογείς ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα αποκλειστικά και μόνο στο δήμο όπου είναι δημότες, όπως προκύπτει από το άρθρο 2, παρ. 1 του ν.3146/2003 (Α’ 125), όπως έχει κωδικοποιηθεί με το άρθρο 95 του π.δ.26/2012.
Επίσης δεν συντάσσονται ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι για τους κρατούμενους και τους ναυτικούς.
Ειδική άδεια για τη διευκόλυνση στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος χορηγείται από την υπηρεσία τους στους:
– Δικαστικούς λειτουργούς και υπαλλήλους,
-Δημόσιους πολιτικούς υπαλλήλους,
– Στρατιωτικούς που υπηρετούν με οποιαδήποτε ιδιότητα στις ένοπλες δυνάμεις, την ελληνική αστυνομία και το λιμενικό σώμα,
-Υπαλλήλους Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ΝΠΔΔ, τραπεζών και δημόσιων οργανισμών και επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, εφόσον την ημέρα της ψηφοφορίας δεν διαμένουν στο δήμο, όπου ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα και με την προϋπόθεση ότι δεν παρεμποδίζεται η ομαλή λειτουργία των υπηρεσιών.
Ανάλογη άδεια είναι δυνατό να λάβει και το προσωπικό των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα,35 με σχετική απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Επισημαίνεται ότι στην κείμενη νομοθεσία δεν υφίσταται πρόβλεψη παροχής άδειας σε υπαλλήλους ή εργαζομένους για τη διενέργεια προεκλογικής εκστρατείας.
Σε λειτουργία έχει θέσει το υπουργείο Εσωτερικών την εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις», που ενημερώνει τους πολίτες που θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.
Προς το παρόν δεν υπάρχει ενημέρωση για το εκλογικό κέντρο στο οποίο θα ψηφίσετε αλλά μόνο για το εκλογικό διαμέρισμα στο οποίο ανήκετε.
Στην ειδική εφαρμογή μπορεί κανείς να εισάγει τα στοιχεία του, ήτοι όνομα, επώνυμο, πατρώνυμο, όνομα μητέρας και χρονολογία γέννησης.
Ακολούθως, η εφαρμογή εμφανίζει στον ενδιαφερόμενο σε ποιο εκλογικό διαμέρισμα θα ψηφίσει στις επερχόμενες εκλογές.