Άγνωστες πτυχές της ιστορίας των Εβραίων της Ελλάδας σε έναν τόμο

Μπορεί να έχουν παρέλθει πολλές δεκαετίες από τη γενοκτονία των Ελλήνων Εβραίων στο σύνολό τους σχεδόν, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

ωστόσο όσα χρόνια κι αν περάσουν ένα βιβλίο που απηχεί την ιστορία του εβραϊσμού στην Ελλάδα είναι πάντα επίκαιρο, μάλιστα σε περιόδους που φαινόμενα εθνικισμού, ρατσισμού ή αναζήτησης αποδιοπομπαίων τράγων επανεμφανίζονται δυναμικά σε όλο τον δυτικό κόσμο.
Όταν μάλιστα το βιβλίο αυτό συνθέτουν με τις πένες τους πολλοί συγγραφείς, ιστορικοί, νομικοί, πολιτικοί και οικονομικοί επιστήμονες, παιδαγωγοί, φιλόλογοι αλλά και θετικοί επιστήμονες, συμπεριλαμβανομένων παιδιών επιζώντων του Ολοκαυτώματος, τότε το εγχείρημα γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον.
Ο λόγος για τη συλλογή «Νεότερος Ελληνικός Εβραϊσμός. Η δυναμική παρουσία. Η οδυνηρή απουσία. Το σήμερα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις University Studio Press σε επιμέλεια Μαρίας Καβάλα. Αφετηρία του υπήρξε η επιστημονική διημερίδα που οργανώθηκε τον Απρίλιο του 2013 από το τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης, με αφορμή τα 70 χρόνια από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της πόλης.
Με κριτήριο την πρωτοτυπία και τη συνοχή
Τώρα, οκτώ χρόνια μετά, ο ολοκληρωμένος αυτός τόμος συγκεντρώνει σημαντικό αριθμό από τις εισηγήσεις εκείνης της διημερίδας σε επεξεργασμένη μορφή με κριτήριο την πρωτοτυπία και τη μεταξύ τους συνοχή. Το αποτέλεσμα είναι γεμάτο φρεσκάδα. «Νομίζω ότι τα πιο σημαντικά στοιχεία της συλλογικής αυτής δουλειάς είναι η διεπιστημονικότητα και η συγκέντρωση πολλών οπτικών και θεμάτων σε έναν τόμο, η συνάντηση διαφορετικών γενεών επιστημόνων που ασχολούνται με τη θεματική, η εμβάθυνση σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, η ανάδειξη πρωτότυπου αρχειακού υλικού, η συνομιλία με τη διεθνή βιβλιογραφία και η ένταξη των άρθρων στη σύγχρονη διεθνή συζήτηση για τις εβραϊκές κοινότητες στην Ευρώπη. Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι περιλαμβάνει σημαντικές πληροφορίες για τη ναζιστική πολιτική του Ολοκαυτώματος αλλά και τις επιμέρους πολιτικές των κρατών, για τις φυλετικές θεωρίες, για το τραύμα και τη μνήμη, για τη διδασκαλία αλλά και την άρνηση του Ολοκαυτώματος σήμερα», λέει στο makthes.gr η επιμελήτρια του βιβλίου, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.
Ο τόμος φωτίζει διάφορες άγνωστες ή λιγότερο γνωστές πτυχές της ιστορίας των Εβραίων της Ελλάδας, αλλά και ευρύτερα της ελληνικής σύγχρονης ιστορίας. Ενδεικτικά η κ. Καβάλα σημειώνει μερικά από τα μέρη αυτά της θεματολογίας: «Ποια είναι η μειονοτική πολιτική του ελληνικού κράτους το 1913 στις Νέες Χώρες; (Δώδος), Πώς η φυλετική πολιτική του ναζισμού αντικατοπτρίζεται ήδη το 1934 στη Γερμανική Σχολή Θεσσαλονίκη; (Μπουρούτης),Πόσο καταλυτικά συνέβαλε η γραφειοκρατία σε ένα μαζικό έγκλημα; (Δορδανάς), Ποια ήταν η πολιτική και οικονομική σημασία της καταναγκαστικής εργασίας;(Μαργαρίτης), Πόσο τραγικά ειρωνική φαντάζει η αντίθεση, οι Εβραίοι της Δράμας να εκτοπίζονται ως Έλληνες Εβραίοι από τις βουλγαρικές αρχές κατοχής (σε αντιδιαστολή με τους Βούλγαρους Εβραίους), την ίδια στιγμή που οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης αντιμετωπίζονται ως «ξένοι».(Ριτζαλέος, Χάγουελ), Τι κάνει το καθεστώς Μεταξά το 1940 για τους ελληνικής υπηκοότητας Εβραίους που βρίσκονται εκτός συνόρων και σε φασιστικά αντισημιτικά καθεστώτα και ζητούν τη βοήθεια της πατρίδας τους;(Τζαφλέρης), Τι συμβαίνει αντίστοιχα με την Ισπανία και τους Ισπανούς υπηκόους; (Φράγκου),Τι αποκαλύπτει το υποθηκοφυλακείο Θεσσαλονίκης για τις συναλλαγές ακινήτων κατά το κατοχικό διάστημα; (Σαλέμ), Πώς είναι δυνατόν τον Οκτώβριο του 1943 να συζητούν ακαδημαϊκά στην Ελληνική Ανθρωπολογική Εταιρεία στην Αθήνα για την επιστημονικότητα των φυλετικών διαφορών;(Αμπατζοπούλου), Ποια είναι η χαμένη μνήμη των φτωχικών εβραϊκών συνοικισμών στα δυτικά της Θεσσαλονίκης, περιοχών της πόλης που μεταπολεμικά ερήμωσαν; (Χεκίμογλου»).
Φάσεις της ιστορίας του νεότερου εβραϊκού ελληνισμού…
διαβάστε τη συνέχεια στο makthes.gr