Λόγος της Πέλλας Ηλεκτρονική Εφημερίδα Νομού Πέλλας
Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Ζησόπουλος, στα Γιαννιτσά
Ο σκηνοθέτης των ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ, Δημήτρης Ζησόπουλος βρέθηκε καλεσμένος στα Γιαννιτσά, από το Ανοιχτό Λαϊκό Πανεπιστήμιο το απόγευμα της Δευτέρας, 22 Απριλίου 2024, σε μία ομιλία για τη σειρά «Τα ορφανά του 1821: Ιστορίες Αμερικανικού Φιλελληνισμού» που συγκίνησε και ξάφνιασε, όλους όσους δεν είχαμε γνώση των τότε γεγονότων.
Το άγνωστο κορίτσι από τα Ψαρά, σύμβολο της ελευθερίας στην Αμερική
Ο σκηνοθέτης μίλησε για τις άγνωστες ιστορίες από το 1821 και μετά, που ο πόλεμος άφησε δεκάδες ορφανά… Πολλά από αυτά υιοθετήθηκαν από Αμερικανούς φιλέλληνες.
Είδαμε το ντοκιμαντέρ που αφορούσε την ιστορία της Γαρουφαλιάς Μιχάλμπεη από τα Ψαρά που έμεινε ορφανή επτά ετών και βρέθηκε να πωλείται ως σκλάβα στη Σμύρνη σε έναν πασά… Εκεί όπου την αγόρασε και την υιοθέτησε ο Αμερικανός που στο πρόσωπό της είδε όλη την οδύνη του πολέμου.
Ο Δημήτρης Ζησόπουλος μίλησε για τα παιδιά αυτά, εξηγώντας πώς μέχρι και σήμερα στην Αμερική υπάρχουν απόγονοί τους που κρατούν τα ονόματα των προγόνων τους, που ήταν ορφανά του 1821 και διέπρεπαν στη νέα τους πατρίδα.
Η Γαρουφαλιά στα 13 της χρόνια πέθανε από φυματίωση μετά τις κακουχίες που είχε ζήσει, όμως ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η ιστορία της έγινε γνωστή, η ίδια ταυτίστηκε με τον αγώνα των νέγρων, μούσα ποιημάτων, μέχρι και άγαλμα ως σύμβολο της ελευθερίας στην Αμερική! Άγνωστα όλα αυτά στους περισσότερους Έλληνες…
Για την υλοποίηση της σειράς ντοκιμαντέρ απαιτήθηκε πολύχρονη έρευνα σε ελληνικά και αμερικανικά αρχεία, ενώ έγιναν γυρίσματα στην ηπειρωτική, νησιωτική Ελλάδα, σε πολιτείες της Β. Αμερικής (Βοστώνη, Βιρτζίνια, Ουάσιγκτον Κονέκτικατ) σε ευρωπαϊκές πόλεις, καθώς και στη Βαλκανική…
Γαρυφαλλιά Μιχάλβεη: Το χαμένο κορίτσι των Ψαρών
Η Ελλάδα βρισκόταν υπό την Οθωμανική κατοχή, ήδη, πάρα πολλά χρόνια. Οι Έλληνες από κάθε σημείο της ξεσηκώνονταν για να αποκτήσουν την Ελευθερία τους, αντιστέκονταν με όποιο τρόπο διέθεταν στην αδικία, την ατιμωρησία και τον φανατισμό των Τούρκων.
Η βοήθεια που είχαν ήταν μόνο το πείσμα, ο ενθουσιασμός και μερικές χορηγίες που τους παρείχαν κάποιοι Φιλέλληνες. Οι μάχες άνισες και οι απώλειες από την πλευρά των Ελλήνων ανυπολόγιστες. Σε μία επιδρομή στο νησί των Ψαρών, από τις αμέτρητες που γίνονταν εκείνες τις μέρες, ξεκινά η ιστορία της Γαρυφαλλιάς Μιχάλβεη.
Ζωή σαν κινηματογραφική ταινία
Η Γαρυφαλλιά Μιχάλβεη γεννήθηκε το 1817 στα Ψαρά από εύπορους γονείς. Ιδιαίτερα όμορφο και με μεγάλη ευφυΐα παιδί. Το 1824, οι Τούρκοι έκαναν μια έφοδο στο νησί, αναζητώντας Έλληνες επαναστάτες, σκότωσαν πολλούς Ψαριανούς και ανάμεσα σε αυτούς και τους γονείς της επτάχρονης τότε Γαρυφαλλιάς.
\
Οι περιπέτειες της ζωής της και η ολιγόχρονη διαμονή της στη Βοστόνη ενέπνευσαν Αμερικανούς καλλιτέχνες και απλούς Αμερικανούς. Η Γαρυφαλλιά Μιχάλβεη γεννήθηκε το 1817 στα Ψαρά και καταγόταν από εύπορη οικογένεια του νησιού. Μετά την απόβαση των Οθωμανών και την καταστροφή των Ψαρών στις 20 και 21 Ιουνίου 1824, το νεαρό κορίτσι γνώρισε τη φρίκη. Οι Τούρκοι σκότωσαν τους γονείς της και την πούλησαν ως σκλάβα σε μία οικογένεια μουσουλμάνων της Σμύρνης.
Μια μέρα του 1827 συνάντησε στο παζάρι τον Αμερικανό έμπορο Τζόζεφ Λάνγκντον και τον παρακάλεσε να την απελευθερώσει από τα δεσμά της δουλείας. Αυτός τη λυπήθηκε, εξαγόρασε την ελευθερία της ή την ελευθέρωσε χρησιμοποιώντας πολιτικά μέσα και την έστειλε με πλοίο στη Βοστόνη με το όνομα Garafilia Mohalbi, ζητώντας από τον πατέρα του να τη φροντίζει.
Στις ΗΠΑ, η νεαρή προσφυγοπούλα άρχισε να προσαρμόζεται στη νέα ζωή της και μάλιστα η νέα οικογένεια φρόντισε να φοιτήσει σ’ ένα καλό σχολείο Ουρσουλίνων. Ήταν όμως εξαιρετικά φιλάσθενη, εξαιτίας των περιπετειών της στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Προσβλήθηκε από φυματίωση και στις 17 Μαρτίου 1830 άφησε την τελευταία της πνοή, σε ηλικία 13 ετών.
Οι περιπέτειες των νεαρών Ελλήνων και Ελληνίδων σε σκλαβοπάζαρα της Ανατολής συγκίνησαν τον αμερικανικό λαό και αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τους ανθρώπους της τέχνης, παρά την επίσημη θέση της κυβέρνησης για μη επέμβαση στις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Γονείς έδωσαν το όνομά της στα κορίτσιά τους και καραβοκύρηδες σε πλοία τους.
Τα βάσανα της Γαρυφαλλιάς Μιχάλβεη συγκίνησαν τη ζωγράφο Αν Χολ (1792-1863) που φιλοτέχνησε το πορτρέτο της νεαρής Ελληνοπούλας σε μινιατούρα. Το πορτρέτο της έγινε και εξώφυλλο βιβλίου που κυκλοφόρησε το 1831.
Περίπου 13 χρόνια αργότερα, ο γλύπτης Χάιραμ Πάουερς (1805-1873) εμπνεύστηκε ένα εντυπωσιακό για την εποχή του γλυπτό, όπου παρίστανε αλυσοδεμένη την Αφροδίτη της Μήλου και του έδωσε τον τίτλο «Η Ελληνίδα σκλάβα». Ποιητές έγραψαν ποιήματα και ο μουσικός Καρλ Γκάρτνερ συνέθεσε μια μαζούρκα για πιάνο.
