Άρθρο της Θεοδώρας Τζάκρη για την πάταξη της φοροδιαφυγής

«Στόχος όλων των κυβερνήσεων του κόσμου είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής, η κυριότερη επίπτωση της οποίας είναι ότι στερεί σημαντικά έσοδα από τον κρατικό προϋπολογισμό

με συνέπεια να περιορίζονται τα οφέλη της αναδιανεμητικής πολιτικής και η ποιότητα και η ποσότητα των παρεχόμενων από το Δημόσιο υπηρεσιών.
Ακόμη, οδηγεί σε αύξηση των φορολογικών συντελεστών, με αποτέλεσμα τη στρέβλωση της δομής της οικονομίας και τη διεύρυνση της κοινωνικής ανισότητας, διαταράσσοντας τους όρους του υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων και εν τέλει οδηγεί σε έλλειψη εμπιστοσύνης προς το κράτος και τους θεσμούς.
Για αυτούς τους λόγους ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας όταν ανέλαβε την ευθύνη της διακυβέρνησης αμέσως δεσμεύτηκε ότι «εμείς θα είμαστε οι πρώτοι που θα σταματήσουμε τη φοροδιαφυγή».
Δεν ήταν βέβαια ο πρώτος πρωθυπουργός που προέβαινε σε τέτοια δήλωση, είναι όμως ο πρώτος πρωθυπουργός μιας κυβέρνησης που αξιοποιώντας το ήδη υπάρχον νομικό πλαίσιο (Νόμοι 2523/1997, 4305/2014, 4316/2014), αλλά και διευρύνοντάς το με νομοθετικές πρωτοβουλίες όπως η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Οικονομικού Εισαγγελέα, η ανεξαρτητοποίηση της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, η ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο οδηγιών για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, με τελευταία την τροποποίηση με τον Νόμο 4472/2017 και προπάντων έχοντας την πολιτική βούληση της υλοποίησης αυτού του στόχου, έδωσε όχι μόνο τα εργαλεία, αλλά κυρίως τις κατευθύνσεις για την απαρέγκλιτη εφαρμογή του συγκεκριμένου νομικού πλαισίου.
Μπορούμε πλέον να μιλάμε με στοιχεία για τα εντυπωσιακά αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας στον τομέα της έρευνας, του εντοπισμού, του ελέγχου της φοροδιαφυγής και των απτών αποτελεσμάτων αυτών, με οικονομικά μεγέθη και αριθμούς.
Η καθιέρωση του θεσμού του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος ήταν αδιαμφισβήτητα το έναυσμα στον αγώνα της πάταξης της φοροδιαφυγής.
Η εφαρμογή όμως, από τις αρχές του 2015, του δικαιώματος πρόσβασης σε κάθε πληροφορία ή στοιχείο που αφορά την εξακρίβωση τελέσεως κάθε είδους φορολογικών και οικονομικών εγκλημάτων, χωρίς να υπόκειται στους περιορισμούς της νομοθεσίας περί φορολογικού, τραπεζικού απορρήτου και σε κάθε μορφής αρχείο δημόσιας αρχής ή οργανισμού που τηρεί και επεξεργάζεται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, και κυρίως η δυνατότητά του να προβαίνει, με διάταξή του, σε δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών και περιουσιακών εν γένει στοιχείων προς τον σκοπό διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου, ήταν το ισχυρό όπλο για να υπάρξουν συγκεκριμένα αποτελέσματα στον αγώνα αυτό.
Έτσι, το 2015 έγινε η δέσμευση 283 τραπεζικών λογαριασμών, με διαφορές μεταξύ καταθέσεων και δηλωθέντων εισοδημάτων ύψους, κατά μέσο όρο, άνω των 10.000.000 ευρώ, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που η διαφορά αγγίζει ακόμη και το 1 δισ.
Από αυτές παραμένουν ενεργές 93, για τις οποίες συνεχίζεται ο έλεγχος και έχει νομίμως παραταθεί ο χρόνος της δέσμευσης των λογαριασμών. Από τις υπόλοιπες 190 περιπτώσεις ελάχιστες έχουν αρχειοθετηθεί και οι περισσότερες έχουν οδηγηθεί στη Δικαιοσύνη, ενώ συνεχίζεται η δέσμευση.
Το 2016 έγινε η δέσμευση 228 τραπεζικών λογαριασμών, από τις οποίες υποθέσεις παραμένουν ενεργές οι 118, για τις οποίες ισχύει ό,τι και παραπάνω. Είναι αξιοσημείωτο ότι το 2017 έγινε δέσμευση λογαριασμών μόνον σε 17 περιπτώσεις, από τις οποίες παραμένουν ενεργές οι 11.
Αυτό οφείλεται αφενός στο ότι ο πολίτης για πρώτη φορά μέχρι σήμερα αντιλήφθηκε ότι το κράτος εφαρμόζει τον νόμο και δραστηριοποιεί αποφασιστικά και απαρέγκλιτα τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του, οπότε προκειμένου να αποφύγει ο πολίτης τη μακροχρόνια δέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών του, αλλά και τα μεγάλα πρόστιμα λόγω της βέβαιης πλέον διαπίστωσης της ανακρίβειας της δήλωσής του, προβαίνει σε δήλωση των πραγματικών εισοδημάτων του και στη συνέχεια στην καταβολή του οφειλόμενου φόρου. Και αφετέρου, στην ψήφιση και εφαρμογή των διατάξεων του Νόμου 4446/2016 (άρθρα 57 έως 61) «περί οικειοθελούς αποκάλυψης φορολογητέας ύλης παρελθόντων ετών» κατ’ εφαρμογή των οποίων δηλώθηκαν οικειοθελώς 4,7 δισ. ευρώ, πέραν των ανωτέρω αναφερομένων και ύστερα από εκκαθάριση μέρους των δηλωθέντων εισοδημάτων βεβαιώθηκαν και εισπράχθηκαν φόροι και προσαυξήσεις περίπου 370 εκατ. ευρώ.
Με την τήρηση της παραπάνω διαδικασίας της δέσμευσης έχει πραγματοποιηθεί ο έλεγχος 528 λογαριασμών, από τους οποίους αν υπολογιστεί μέσος όρος προκύπτουσας διαφοράς 10.000.000 τουλάχιστον, ανά περίπτωση, συνάγεται ότι έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα αποκρυβείσα φορολογητέα ύλη ύψους 5.280.000.000 ευρώ, επί της οποίας έχει ήδη καταλογιστεί ο αναλογών φόρος και οι νόμιμες προσαυξήσεις. Πέραν όμως του τόσο σημαντικού οικονομικού αποτελέσματος, πρέπει να καταγραφεί ότι με την εφαρμογή των παραπάνω νόμων αρχίζει να δημιουργείται στους πολίτες φορολογική συνείδηση και να καλλιεργείται φορολογική παιδεία.
Αποδεικνύεται στην πράξη ότι η ύπαρξη πολιτικής βούλησης και η συντονισμένη προσπάθεια κράτους και πολιτών, έστω και εξ ανάγκης στην αρχή, μπορούν να φέρουν σημαντικό αποτέλεσμα για την πάταξη της φοροδιαφυγής, που αποτελεί το πρώτο αλλά το σημαντικότερο βήμα στον αγώνα αυτό, δεδομένου ότι πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα, όπως η σύσταση του προβλεπόμενου από τον νόμο αυτοτελούς τμήματος Γραμματείας του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος για την ταχύτερη ολοκλήρωση του ελέγχου, αλλά και η προώθηση μέσω της δικαστικής συνδρομής της δυνατότητας ελέγχου και των εκτός Ελλάδος τραπεζικών λογαριασμών φορολογούμενων στην Ελλάδα.