Η αλήθεια για τη δικτατορία που “έφτιαξε και δρόμους”

Άρθρο του Ιγνάτη Καραπαναγιώτη (kignatis@gmail.com)
Υπάρχει ένας διαδεδομένος μύθος: ότι η Χούντα, δηλαδή η δικτατορία των συνταγματαρχών που επέβαλε στη χώρα, με πραξικόπημα, μια ομάδα επίορκων λοχαγών του ελληνικού στρατού, με επικεφαλής τον Γεώργιο Παπαδόπουλο τον Απρίλη του 1967, έκανε έργα και “έφτιαξε δρόμους”.
Ουδέν ψευδέστερον!
Ποια ήταν τα έργα και οι ημέρες της; Επιγραμματικά, έτσι για να τα θυμηθούμε:
1) Επί 7 χρόνια δεν υπήρχε η δυνατότητα ελεύθερης πληροφόρησης και κάθε αρνητικό γεγονός αποσιωπούνταν, λογοκρίνονταν ή και αυτολογοκρίνονταν.
2) Στην «παιδεία»: Εκδίωξη των εκπαιδευτικών που είχαν αριστερό ή απλώς δημοκρατικό φρόνημα. Επαναπρόσληψη συνταξιούχων εκπαιδευτικών με ακροδεξιά φρονήματα. Πρόσληψη νέων εκπαιδευτικών που διέθεταν «αποδεκτό» πιστοποιητικό «κοινωνικών φρονημάτων». Οι μαθητές υποχρεώθηκαν να υμνούν τους συνταγματάρχες. Οι μαθητές έπρεπε να κάνουν ομιλίες και να διαγωνίζονται σε εκθέσεις υπέρ της χούντας (ήμουν Ε΄Δημοτικού όταν μας έβαλε η δασκάλα μας να γράψουμε έκθεση για την 21η Απριλίου 1967 και τι γιορτάζουμε τότε! Προσπαθούσα μάταια να συγκρίνω την 2η ή 3η επέτειο της Χούντας με την 25η Μαρτίου 1821 ή με την 28η Οκτωβρίου 1940). Η εγκύκλιος του χουντικού υπουργού παιδείας με αριθμό 182 καθόριζε αυστηρώς την συμπεριφορά των εκπαιδευτικών και την καθημερινή εξύμνηση των συνταγματαρχών.
3) Τα Ανθρώπινα Δικαιώματα πήγαν περίπατο στην εποχή της Χούντας: Βασανιστήρια και εξορίες όσων δεν διέθεταν πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων, αποδεκτό από το καθεστώς. Τα βασανιστήρια ήταν απαραίτητα για να βάζουν μυαλό οι αντίπαλοι της δικτατορίας. Κατάλυση του ασύλου της κατοικίας, ελεύθερη είσοδος της αστυνομίας οποιαδήποτε ώρα της ημέρας στην οικία οποιουδήποτε θεωρούνταν ύποπτος, χωρίς καμιά προϋπόθεση. Ο ΟΤΕ παρακολουθούσε μαζικά τις τηλεφωνικές συνομιλίες των πολιτών. Από τα ΕΛΤΑ αφαιρούσαν την αλληλογραφία και την έλεγχαν στην κρατική ασφάλεια. Αν εγκρίνονταν το περιεχόμενο έφευγε για τον παραλήπτη. Λογοκρισία σε κάθε έντυπο μέσο, στις τέχνες και τα γράμματα. Από το δημόσιο εκδιώχθηκαν όσοι είχαν αριστερό φρόνημα ή δεν διέθεταν αποδεκτό απ΄ αυτούς πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων. Όσοι δεν τηρούσαν την επιβαλλόμενη συμπεριφορά περνούσαν στρατοδικείο. Θυρωροί, περιπτερούχοι, οδηγοί λεωφορείων, ταξί και ιδιοκτήτες καφενείων προσεγγίζονταν από την ασφάλεια για να γίνουν πληροφοριοδότες με αντάλλαγμα την ευνοϊκή μεταχείριση από το καθεστώς.
4) Η Χούντα επέβαλε την Οικογενειοκρατία. Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος διόρισε όλα του τα αδέρφια σε επιτελικές θέσεις στο δημόσιο. Ο Κώστας Παπαδόπουλος Στρατιωτικός ακόλουθος, Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Προεδρίας, Περιφερειακός Διοικητής Αττικής και Υπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ. Ο Χαράλαμπος Παπαδόπουλος από χαμηλόβαθμος δημόσιος υπάλληλος διορίστηκε Γενικός Γραμματέας Δημοσίας Τάξης. Οι χουντικοί διόριζαν τους συγγενείς τους στις δημόσιες υπηρεσίες. Όπως ο Μακαρέζος που διόρισε τον κουνιάδο του Α. Ματθαίου Υπουργό Γεωργίας και αργότερα Βορείου Ελλάδας από όπου και ακολούθησαν τα γνωστά σκάνδαλα με τα λεφτά των αγροτικών συνεταιρισμών. Ο Ι Λαδάς διοικητής της ΕΑΤ-ΕΣΑ, Γενικός Γραμματέας στα υπουργεία Δημόσιας Τάξης, Τουρισμού και μετέπειτα Υφυπουργός Εσωτερικών – περιφερειακός διοικητής Θεσσαλίας και υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών ενεπλάκη σε δύο σκάνδαλα διαφθοράς: το ένα με τα θαλασσοδάνεια και το άλλο με τους διορισμούς δύο εξαδέλφων του. Συγκεκριμένα, ο ένας διορίστηκε στρατηγός και διοικητής της ΑΣΔΕΝ, ενώ ο έτερος τοποθετήθηκε στη θέση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών. Άλλαξαν οι διοικήσεις των Οργανισμών και πληρώθηκαν από τους λεγόμενους «νομιμόφρονες και ευσυνείδητους» δημοσίους υπαλλήλους που όλως τυχαίως ήταν συγγενείς τους.
5) Οι χουντικοί έδιναν τις εργολαβίες του δημοσίου σε δικά τους πρόσωπα. Από τα μεγαλύτερα έργα ανέλαβε ο γαμπρός του Παττακού, Α. Μεϊντάσης, με τη συμβολή του Δήμου Αθηναίων. Είναι τα γνωστά σκάνδαλα Μεϊντάση με τις μελέτες, τα υπόγεια γκαράζ στην πλατεία Κλαυθμώνος και την οδό Λιοσίων, το Πνευματικό Κέντρο στην Ακαδημίας, τις επαύλεις, τις κατασκηνώσεις του Δήμου Αθηναίων και άλλα. Οι χουντικοί και οι συγγενείς τους έπαιρναν άτοκα δάνεια για να ανοίξουν επιχειρήσεις τις οποίες και δεν άνοιγαν ποτέ. Τα δάνεια της ΕΤΒΑ (1,5 δις δρχ) τα έδινε ο Παύλος Τοτόμης- πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος του Τομ Πάπας (Esso Pappas κτλ), Υπουργός Δημόσιας Τάξης των χουντικών και μετέπειτα Πρόεδρος της ΕΤΒΑ. Οι χουντικοί τριπλασίασαν το μισθό του πρωθυπουργού και των υπουργών. Ενώ ο μέσος μισθός ενός εργαζόμενου στον ιδιωτικό τομέα ήταν 3.500 δρχ την ίδια εποχή ο μισθός του Παπαδόπουλου έφτασε και τις 55.000 δρχ και των Υπουργών τις 35.000 δρχ. Τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου έπαιρναν εκτός έδρας αποζημίωση με φωτογραφική διάταξη, 1.000 δρχ για τον Πρωθυπουργό και 850 δρχ για τους υπουργούς-υφυπουργούς τους για κάθε μέρα που βρίσκονταν εκτός Υπουργείου!
6) Με τον νόμο περί ευθύνης υπουργών έδιναν ασυλία στα μέλη της κυβέρνησης και παρέγραφαν όποιο αδίκημα και αν είχαν τελέσει τόσο οι υπουργοί – υφυπουργοί όσο και τα ανώτερα στελέχη του δημοσίου που ήταν συγγενείς τους! Αυτόν τον νόμο ουσιαστικά βελτίωσε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, 40 χρόνια μετά …
7) Νομοθέτησαν με τρίμηνη θητεία σε υπουργική θέση να λαμβάνει ο χουντικός την ανωτάτη σύνταξη ανεξαρτήτως της συντάξεως που θα ελάμβανε ως στρατιωτικός… δηλαδή διπλή σύνταξη! Νομοθέτησαν το 1970 τη στεγαστική αποκατάσταση όλων των αξιωματικών “διαδραματισάντων εξέχοντα ρόλον” στο πραξικόπημα!
8) Στις 9 Μαΐου στου 1967 έκαναν άρση της μονιμότητας των Δημοσίων Υπαλλήλων, και με τις Επιτροπές κατά Νομαρχία προχώρησαν σε απολύσεις, προκειμένου να τοποθετηθούν στη θέση των απολυμένων τα δικά τους παιδιά. Στα υψηλά αξιώματα μπήκαν απόστρατοι για να έχουν και δεύτερο μισθό. Οι πληροφοριοδότες του καθεστώτος ετύγχαναν ασυλίας και προνομίων όπως άδειες ταξί, περιπτέρων, φορτηγών, κυλικείων κτλ. Βάφτισαν αντιστασιακούς τους ταγματασφαλίτες που συνεργάστηκαν με τους ΝΑΖΙ την περίοδο της κατοχής, και έτσι τους μοίρασαν συντάξεις και άδειες ταξί, περιπτέρων, φορτηγών, κυλικείων κτλ.
9) Όσοι στρατιωτικοί στήριξαν το καθεστώς έλαβαν αυξήσεις μισθολογικές και γαλόνια. Οι αποστρατευμένοι διορίστηκαν δήμαρχοι, κρατικοί επίτροποι, σε διάφορες κρατικές θέσεις, ιδρύματα, μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις, συλλόγους, σωματεία και αλλού, εξασφαλίζοντας ένα καλό μισθό παράλληλα με τη σύνταξή τους. Η χώρα έφτασε να έχει πιο πολλούς απόστρατους στρατηγούς από τις ΗΠΑ σε σχέση με τον πληθυσμό της!
10) Ο Παπαδόπουλος εγκαινίαζε έργα σε μακέτες όπως για παράδειγμα η Εγνατία Οδός, το εργοστάσιο της Peugeot. Πάνω από 100 έργα διαφημίστηκαν από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ ότι δήθεν έχουν γίνει, ενώ δεν είχαν γίνει ποτέ! Το ελληνικό δημόσιο έδωσε πάνω από 38 εκατ. δολάρια για την Εγνατία Οδό και δεν έγινε ποτέ! Ο Μακαρέζος υπέγραψε με τον εργολάβο Ρόμπερτ Μακντόναλντ, σύμβαση για την Εγνατία Οδό (ΦΕΚ 1969/Α/15), ο Μακντόναλντ πήρε τα λεφτά (39 εκατ δολάρια) εξαφανίστηκε και η Εγνατία Οδός έμεινε στη μακέτα. Ο Παπαδόπουλος διαφήμιζε επενδύσεις από το εξωτερικό που δεν ήρθαν ποτέ, ενώ το κράτος δαπανούσε χρήματα για την υποτιθέμενη έλευση των επενδύσεων. Χαρακτηριστικό το σκάνδαλο Λίττον, όπου έδωσαν στην αμερικανική εταιρεία Λίττον πλέον του ενός εκατομμυρίου δολαρίων για να φέρει επενδύσεις άνω των 850 εκατομμυρίων δολαρίων. Ήταν μια εικονική συμφωνία για να φαγωθούν χρήματα από τους χουντικούς όπως παραδέχτηκαν μετά τα στελέχη της εταιρείας.
11) Τα σκάνδαλα της Χούντας: Είναι αμέτρητα, αλλά ας θυμηθούμε μερικά: Το σκάνδαλο των μαύρων-σάπιων κρεάτων της Αργεντινής με τη δωροληψία κατά συρροήν από μεγαλεμπόρους της Ροδεσίας για τη μονοπωλιακή εξασφάλιση αδειών εισαγωγής κρέατος, με αποτέλεσμα τις παράνομες ανατιμήσεις σε βάρος των καταναλωτών. Τα σκάνδαλα με τον Τομ Πάππας όπου η χούντα τον απάλλαξε από τις αντισταθμιστικές υποχρεώσεις που είχε αναλάβει, για ανέγερση έξι αγροτοβιομηχανικών μονάδων σε διάφορα σημεία της χώρας (ΦΕΚ 1972/Α/72). Του έδωσε και άδεια για τα εργοστάσια της Coca Cola, που οι κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις δεν ενέκριναν, ως ανταγωνιστικά προς τη ντόπια παραγωγή αναψυκτικών (ΦΕΚ 1968/Α/201). Το σκάνδαλο με τη διασπάθιση των χρημάτων του Ειδικού Ταμείου για το “Τάμα του Έθνους”. Το ταμείο στήθηκε και με χρήματα από δάνεια τραπεζών! Έκαναν φτερά το 90% των εσόδων, πάνω από 405 εκατ. δρχ. Το σκάνδαλο απευθείας αναθέσεων χωρίς διαγωνισμούς, στη Siemens, για τον εξοπλισμό της ΔΕΗ με υπερκοστολογήσεις και αδιαφανείς διαδικασίες. Το σκάνδαλο χρηματοδότησης της προεκλογικής εκστρατείας του Προέδρου των ΗΠΑ, Νίξον, μέσω του Τομ Πάππας, με 549.000 δολάρια!
12) Η Χούντα είχε καταργήσει ουσιαστικά την Δικαιοσύνη: Απομακρύνθηκαν 30 δικαστικοί που δεν ήταν συνεργάσιμοι με το καθεστώς, με ένα νόμο διάρκειας 3 ημερών που απαγόρευε τις ενστάσεις και την προσφυγή στο ΣτΕ για την αναίρεση της απόλυσης. Για να μην ασκήσουν την δικηγορία, και να εξοντωθούν οικονομικά οι απολυμένοι δικαστικοί, τους προσάπτουν την κατηγορία περί απολύσεως για πειθαρχικούς λόγους. Οι απολυμένοι δικαστικοί βλέπουν το κενό του νόμου και προσφεύγουν στο ΣτΕ, για το ότι απολύθηκαν δίχως να απολογηθούν για το παράπτωμα που τους κατηγορούσαν. Κερδίζουν την δίκη στο ΣτΕ, και ο Παπαδόπουλος βγάζει διάταγμα με το οποίο έκανε δεκτή την παραίτηση του Προέδρου του ΣτΕ, χωρίς όμως ο Πρόεδρος του ΣτΕ να έχει υποβάλλει ποτέ παραίτηση! Ο Πρόεδρος του ΣτΕ, Στασινόπουλος, εξακολούθησε να αρνείται να υποβάλλει την παραίτησή του, και ο Παπαδόπουλος τον θέτει σε κατ’ οίκον περιορισμό! Έδιναν χάρη στους δικούς ανθρώπους, όπως για παράδειγμα η απονομή χάριτος (απ’ τον Παπαδόπουλο) σ’ ένα συντοπίτη της Ντέλλας Ρουφογάλη, πρώην μεγάλο ποδοσφαιριστή της τοπικής ομάδας Βέροιας και εξαγωγέα, που είχε καταδικαστεί με αποδείξεις για κατασκοπεία υπέρ της Βουλγαρίας. Ο Παπαδόπουλος έκτισε “νόμιμα” αυθαίρετη βίλα, με ελικοδρόμιο, φυλάκια για σκοπιές κτλ μέσα στον Εθνικό Δρυμό της Πάρνηθας, αλλά και σαλέ στο όρος Μπέλες, για να κυνηγάει αγριογούρουνα! Ο Παπαδόπουλος άλλαξε το νόμο διαζυγίων για λίγες ώρες προκειμένου να χωρίσει και να μπορέσει να νομιμοποιήσει τον δεσμό του με την γραμματέα της ΚΥΠ Δέσποινα Γάσπαρη. Ο νόμος του αυτόματου διαζυγίου έλεγε ότι όποιος ήταν εν διαστάσει για 7 συναπτά έτη τότε έβγαινε το διαζύγιο του αυθημερόν! Το βράδυ πέρασε το νόμο, τα ξημερώματα έκανε την αίτηση, το πρωί βγήκε η απόφαση και την ΙΔΙΑ ώρα κατήργησε το νόμο! Μην προλάβει και τον αξιοποιήσει κανένας άλλος ….
13) Ο μεγαλύτερος μύθος είναι ότι η Χούντα τα πήγε καλά με την Οικονομία. Για να δούμε τα στοιχεία: Το Δημόσιο Χρέος από 32 δις δρχ εκτοξεύτηκε στα 114 δις δρχ μέσα σε 7 χρόνια. Το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο έγινε 5 φορές μεγαλύτερο μέσα σε 7 χρόνια. Υποδιπλασιάστηκε η αποταμίευση των πολιτών. Οι εργολάβοι λάμβαναν δάνεια από το εξωτερικό με εγγυήσεις του ελληνικού δημοσίου και στη συνέχεια γίνονταν ανάδοχοι των δημοσίων έργων, µε παραχώρηση των δανείων στο ελληνικό δημόσιο Αυξήθηκε ο κρατικός δανεισμός µε έντοκα γραμμάτια. Διπλασιάστηκε ο κρατικός δανεισμός σε συνάλλαγμα. Μόνο το 1973 αυξήθηκαν οι τιμές κατά 45-50% (9% αυξήθηκαν το 1974) συρρικνώνοντας στην πραγματικότητα το διαθέσιμο εισόδημα σε επίπεδα προ του 1965. Υποδιπλασιάστηκαν οι ξένες παραγωγικές επενδύσεις μέσα σε 7 έτη. Τριπλασιάστηκε ο πληθωρισμός, και οι αυξήσεις των μισθών υστερούσαν κατά πολύ σε σχέση με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας. Παρότι το διεθνές οικονομικό περιβάλλον εκείνη την περίοδο ήταν ευνοϊκό, η χώρα δεν κέρδισε σε οικονομική βάση μέχρι την κρίση του 1973. Υποδιπλασίασαν την ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας από το 4.2% (το 1967) στο 1,8% (7ετία). Το κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα έπεσε από το 55% το 1970 στο 43% του μέσου κατά κεφαλήν εθνικού εισοδήματος του 1970. Με το διάταγμα 1078/1971 φοροαπάλλαξαν το μεγάλο κεφάλαιο μειώνοντας τα έσοδα του ελληνικού δημοσίου και μετακύλησαν τις φοροαπαλλαγές αυτές στις πλάτες των φτωχών και μεσαίων στρωμάτων. Το σύνολο των επενδύσεων έπεσε από το 46% στο 39% παρότι οι δημόσιες επενδύσεις είχαν διπλασιαστεί. Οι εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων μειώθηκαν από το 63% του συνόλου των εξαγωγών το 1968 στο 48%. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά οχτώ φορές μεταξύ του 1967 και 1972. Ο λόγος της αύξησης του διακινούμενου χρήματος εκτινάχθηκε από 7,1% το 1969 σε 28,5% το 1973, ενώ η παροχή χρήματος, η οποία περιλαμβάνει το διακινούμενο χρήμα και τις προσωπικές καταθέσεις, αυξήθηκε από 8,2% το 1969 σε 22,7% το 1973 αντίστοιχα. 19. Το καθεστώς εισέπραττε το 55% τον φορολογικών εισοδημάτων του μέσω έμμεσων φόρων και το 36% μέσων άμεσων φόρων από τα νοικοκυριά. Οι κύριοι έμμεσοι φόροι απευθύνονταν στις χαμηλές και μεσαίες τάξεις μέσω φορολογίας σε προϊόντα και εισοδήματα. Ενώ το σύνολο των φόρων, ως ποσοστό, του μεικτού εθνικού εισοδήματος αυξήθηκε από 27,4% το 1966 σε 29,2% το 1972, οι κληρονομικοί φόροι μειώθηκαν ενώ οι φόροι επιχειρήσεων έδειξαν μείωση της τάξης του 10,9% την περίοδο 1972-73.
14) Η Χούντα «καπέλωσε» την Εκκλησία με μέτρα όπως: Τη Νομοθέτηση στημένων ιεροδικείων για να εκδιώξουν όσους κληρικούς δεν συνεργάστηκαν μαζί τους (περί τους 200). Με κατάργηση του ένδικου δικαιώματος της έφεσης, με αόριστη καταγγελία, χωρίς να απαιτείται η ύπαρξη υπαιτιότητας του κατηγορούμενου κληρικού και με μόνο την υποτιθέμενη «στέρηση της έξωθεν καλής μαρτυρίας». Ο πρώην χωροφύλακας και μετέπειτα κληρικός Κατινάς, πήγαινε μαζί με φωτογράφο και ένα στρατιώτη, στις οικίες των μη συνεργαζόμενων κληρικών τη νύχτα, χτυπούσε το κουδούνι, και μόλις άνοιγε η πόρτα, εφορμούσε ο στρατιώτης, αγκάλιαζε τον κληρικό και ο φωτογράφος απαθανάτιζε τη στιγμή για να χρησιμοποιηθεί ως πειστήριο για την καταδίκη του κληρικού στο ιεροδικείο. Ανέβαλε επ’ αόριστον την εκλογή Μητροπολιτών έως ότου ξεκαθαριστεί ποιοί θα ήταν συνεργαζόμενοι με τη Χούντα. Με φωτογραφική διάταξη ορίου ηλικίας καθαιρούν τον τότε Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και ορίζουν την Σύνοδο των Αρίστων για να παρακαμφθεί η Ιερά Σύνοδος και να εκλεγεί ο αρεστός Αρχιεπίσκοπος, Ιερώνυμος. Για να διαθέτει τις προϋποθέσεις ενθρονισμού του ο Ιερώνυμος μέσα σε 3 μέρες έγινε Επίσκοπος και 3 μέρες αργότερα Αρχιεπίσκοπος! Έκανε διορισμούς μόνο των συνεργαζόμενων κληρικών για να ελέγχονται οι πιστοί.
Οι μεγαλύτεροι, (εκεί γύρω στα 60+) θυμούνται ότι οι πραξικοπηματίες της Χούντας του 1967, που κατέλυσαν την Δημοκρατία, επέβαλαν για μια επταετία το δικτατορικό τους καθεστώς. Έπεσαν τον Ιούλιο του 1974 οκτώ μήνες μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Καταλύτης ήταν η προδοσία τους στην Κύπρο κατά του Προέδρου της Μακαρίου και η παράδοση του 40% του νησιού στους Τούρκους. Το «Πολυτεχνείο 1973», που γιορτάζουμε στις 17 Νοέμβρη, ήταν η εξέγερση των φοιτητών, που μετατράπηκε σε παλλαϊκή, κατά του δικτατορικού καθεστώτος. Ήταν η κορυφαία αντιδικτατορική εξέγερση που αποτέλεσε την αρχή του τέλους της επτάχρονης τυραννίας.