Ο Γιαννιτσιώτης Στράτος Χατζηνικολάου εκπροσώπος Πολιτιστικής Διπλωματίας στο Λονδίνο

Ο Γιαννιτσιώτης Στράτος Χατζηνικολάου εκπροσώπος του ελληνικού Ινστιτούτου Πολιτιστικής Διπλωματίας στο Λονδίνο
Kύριε Χατζηνικολάου, εργάζεστε στο Βρετανικό Μουσείο. Μπορείτε από την εμπειρία σας να μας περιγράψετε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Διπλωματία των Μουσείων; Πιστεύετε, ότι μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην προσέγγιση των λαών με διαφορετικές ιστορικές εμπειρίες;
Έχω την χαρά να εργάζομαι στο τμήμα Ελλάδα & Ρώμη του Βρετανικού Μουσείου τον τελευταίο χρόνο, λίγο μετά την αποφοίτηση μου από το Πανεπιστήμιο του Λέστερ. Πιο συγκεκριμένα εργάζομαι για την προετοιμασία της έκθεσης «Γκίκα, Craxton & Leigh Fermor, Η γοητεία της ζωής στην Ελλάδα». Η έκθεση αποτελεί ένα ζωντανό τεκμήριο άσκησης πολιτιστικής διπλωματίας καθώς παρουσιάζει την ιστορία μιας δυνατής ελληνοβρετανικής φιλίας στο πρόσωπο των τριών καλλιτεχνών που έζησαν και μοιράστηκαν την αγάπη τους για την Ελλάδα από την οποία και ενέπνευσαν την τέχνη τους. Τα Μουσεία αυτά καθαυτά δεν ασκούν διπλωματία αλλά αποτελούν μέσο άσκησης της πολιτιστικής διπλωματίας. Τον ρόλο τούτου αναλαμβάνουν συνήθως να παίξουν τα μεγάλα εθνικά μουσεία, καθώς είναι αυτά τα οποία λειτουργούν υπό τον έλεγχο των εκάστοτε κυβερνήσεων. Ο πιο κοινός τρόπος άσκησης πολιτιστικής διπλωματίας μέσω των μουσείων είναι η ανταλλαγή εκθέσεων πολιτιστικού περιεχομένου μεταξύ κυρίως εθνικών μουσείων ή η δημιουργία περιοδικών εκθέσεων με συγκεκριμένο θέμα. Ο απώτερος σκοπός είναι η γνωριμία ή και παρουσίαση του ενός λαού στον άλλο με σκοπό την επίτευξη της κατανόησης μεταξύ τους.
Αν θα μπορούσα να έδινα ένα διαφορετικό όνομα στο Βρετανικό Μουσείο αυτό θα ήταν «Μουσείο Παγκόσμιου Πολιτισμού». Και αυτό διότι αποτελεί ένα μοναδικό σημείο συνάντησης διαφορετικών πολιτισμών, από την Ευρώπη ως την Ασία και από την Αφρική ως την Νότια και Βόρεια Αμερική. Επομένως, το Βρετανικό μουσείο είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται συνεχώς και φέρνει κοντά ανθρώπους με διαφορετικά πολιτιστικά υπόβαθρα.
Πώς μπορούν οι νέες τεχνολογίες να ενταχθούν γόνιμα στις δράσεις των Μουσείων; Μπορείτε να μας αναφέρετε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο θα μπορούσαν να υιοθετήσουν και τα ελληνικά μουσεία;
Τα ελληνικά μουσεία σήμερα δεν στερούνται νέων τεχνολογιών, αλλά νέων επιστημόνων και κυρίως καινοτόμων ιδεών. Οι νέες τεχνολογίες από μόνες τους δεν είναι αρκετές για να βελτιώσουν την μουσειακή εμπειρία αν αυτές δεν συνοδεύονται από μία σειρά από ιδέες και δράσεις που θα μετατρέψουν το μουσείο σε έναν ζωντανό οργανισμό και αδιάσπαστο κομμάτι της κοινωνίας. Το πρόβλημα λοιπόν κατά την γνώμη μου, συναντάται στην δυνατότητα των ελληνικών μουσείων να επικοινωνήσει με τους επισκέπτες. κοινωνία, και τα προβλήματα της, ούτε και προσπαθούν να ενταχθούν σε αυτήν. Στέκουν βουβά, σαν βιτρίνες ανθρώπινου πολιτισμού.
Το Βρετανικό μουσείο, όπως και τα περισσότερα Βρετανικά μουσεία, αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια της εκάστοτε κοινωνίας προσπαθώντας να την αντικατοπτρίζουν και να συμπεριλάβουν όλες τις κοινωνικές ομάδες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού αποτελεί η πρόσφατη δημιουργία και παρουσίαση εκθέσεων σχετικών με την ιστορία της LGBT κοινότητας κατά την διάρκεια του μήνα υπερηφάνειας για την επέτειο των πενήντα χρόνων από την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα μεγαλύτερα εθνικά μουσεία του Λονδίνου συμμετείχαν ενεργά μέσω εκδηλώσεων και θεματικών εκθέσεων σε μια σειρά δραστηριοτήτων αποδεικνύοντας εμπράκτως την ενεργό συμμετοχή τους στην κοινωνία.
Αν σας ανέθεταν εκ μέρους του Βρετανικού Μουσείου να οργανώσετε μια έκθεση με ελληνικό περιεχόμενο, ποια θα ήταν αυτή και για ποιους λόγους θα την επιλέγατε;
Όπως πολύ σωστά μίλησε πρότινος ο Δημήτρης σχετικά με την αρχαιοελληνική εικόνα που έχουν σήμερα οι Βρετανοί για την Ελλάδα (με μερικά στοιχεία φολκ κουλτούρας), δράττομαι της ευκαιρίας να συνηγορήσω υπέρ της προσπάθειας της ανάδειξης της πιο σύγχρονης Ελλάδας, όχι αυτής που αναπολούσε την κλασσική Αθήνα, αλλά αυτής που κινούταν παράλληλα με την δύση και τα επιτεύγματα της.
Για τους παραπάνω λόγους θα πρωτοστατούσα μιας προσπάθειας συλλογής από βιβλιοθήκες και αρχεία τεκμηρίων της ζωής και δράσης της γενιάς του 30’ μακριά από ιδεοληψίες και μετεμφυλιακά κακέκτυπα. Θα δημιουργούσα τις κατάλληλες συνθήκες έρευνας και ανάδειξης των λογίων που έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα. Τούτη η γενιά έθεσε το ζήτημα συνομιλίας με το παρελθόν και χωρίς να μιμηθεί την δύση, παρενέβη στη διεθνή πολιτισμική επικοινωνία παρουσιάζοντας το σύγχρονο ελληνικό πρόσωπο, αξιοποιώντας την μυθολογική και ιστορική ελληνική αρχετυπική μήτρα. Ήταν η γενιά που απέσπασε για την Ελλάδα δύο βραβεία νόμπελ. Με τους λογοτεχνικούς εκπρόσωπους της γενιάς συμπορεύτηκε η ζωγραφική του Εγγονόπουλου, του Νίκου Χατζηγκυριάκου – Γκίκα, του Κόντογλου, του Τσαρούχη, του Μόραλη, η μουσική του Χατζιδάκη και του Θεοδωράκη, ο κινηματογράφος του Αγγελόπουλου. Κατά την γνώμη μου η ελληνική κοινωνία χρειάζεται την ανάδειξη πτυχών της πιο κοντά στην σύγχρονη εποχή για να ξεπεράσει τις συστολές που της δημιούργησε η Οθωμανοκρατία και να ολοκληρώσει την πολιτιστική της ταυτότητα μιας και μέχρι σήμερα αυτή μοιάζει με ενήλικα που δεν πέρασε εφηβεία.
Ο Στράτος Χατζηνικολάου είναι μουσειολόγος με μεταπτυχιακές σπουδές μουσειολογίας στο Λέστερ. Σήμερα εργάζεται για το τμήμα Ελλάδα & Ρώμη του Βρετανικού Μουσείου, στην προετοιμασία της έκθεσης «Ghika, Craxton Leigh Fermor, Η Γοητεία της ζωής στην Ελλάδα» η οποία θα ταξιδέψει από την Αθήνα για το Βρετανικό Μουσείο τον Μάρτιο του 2018. Επιπλέον εργάζεται στο Μουσείο Στρατιωτικής Ιατρικής ως υπεύθυνος συλλογών.
Δείτε περισσότερα εδώ