“Προληπτικές προσαγωγές”: Πώς χαρακτηρίζονται από την “Αυγή” και τον δικηγόρο Β. Παπαστεργίου

Προληπτικές προσαγωγές και κράτος δικαίου: μια ασύμπτωτη σχέση
Του Βασίλη Παπαστεργίου*
Την προηγούμενη Κυριακή το πρωί ο Φώτης Κουβέλης μίλησε στα Γιαννιτσά σε εκδήλωση μνήμης για την αγωνίστρια της Αριστεράς Ουρανία Νιζαμίδου. Την ίδια ώρα, η τοπική αστυνομία προσήγαγε 16 πολίτες των Γιαννιτσών και τους κράτησε καθ’ όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης.
Προκαταβολικά δηλώνω ότι, αν ζούσα στα Γιαννιτσά, θα πήγαινα οπωσδήποτε στην εκδήλωση. Επίσης, από τη συλλογική τοποθέτηση των προσαχθέντων, ιδίως δε από το κείμενο της μήνυσης που κατέθεσαν, εύκολα συνάγεται ότι κινούνται στον χώρο της ευρύτερης Ακροδεξιάς.
Ωστόσο – και παρά τα παραπάνω- αυτές οι προσαγωγές είναι βαθιά προβληματικές για ένα κράτος δικαίου.
Το πρόβλημα εν προκειμένω έγκειται στο γεγονός ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη έκανε ρητά λόγο για “προληπτικές προσαγωγές”. Ίσως είναι η πρώτη φορά που ο όρος αυτός χρησιμοποιείται από πολιτικούς προϊστάμενους και όχι από υπηρεσιακούς παράγοντες. Συνομολογείται δηλαδή ότι οι 16 των Γιαννιτσών δεν προσήχθησαν λόγω της συμπεριφοράς τους, αλλά προληπτικά, με βάση απλές υποθέσεις.
Λέγεται ορισμένες φορές ότι είμαστε αντίθετοι με την πρακτική των προσαγωγών, δηλαδή με την πρακτική της (συνήθως αυθαίρετης) στέρησης της ελευθερίας κάποιου για αρκετές ώρες χωρίς την απαγγελία κατηγορίας για την τέλεση κάποιας αξιόποινης πράξης, γιατί αργά ή γρήγορα θα στραφεί κατά πολιτών με άλλο (αριστερό, ριζοσπαστικό) προσανατολισμό. Αυτό ισχύει, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να είναι το κύριο. Οφείλει κανείς να είναι κατά αυτών των πρακτικών για λόγους αρχής, δηλαδή γιατί μια ευνομούμενη Πολιτεία οφείλει να εξασφαλίζει στους πάντες το δικαίωμα στην προσωπική ασφάλεια και ελευθερία και να μην ανέχεται αυθαίρετες στερήσεις αυτών των δικαιωμάτων.
Πριν 14 χρόνια ο τότε αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. Γεώργιος Αγγελάκος με την υπ’ αριθμόν 7100/22/4α/17.6.2005 εγκύκλιό του, ερμηνεύοντας ορθά τις σχετικές διατάξεις του νόμου (άρθρο 74 παρ. 15 περ. θ΄ του Π.∆. 141/1991), σημείωνε ότι “η προσαγωγή πολίτη που κατέχει αποδεικτικό στοιχείο της ταυτότητάς του επιτρέπεται στην περίπτωση που η συµπεριφορά του (και όχι απλώς ο τόπος, ο χρόνος ή οι περιστάσεις) κινεί υπόνοιες διάπραξης εγκλήµατος”, προσθέτοντας ότι “οι αστυνοµικοί δεν επιτρέπεται να συνδέουν την έννοια του υπόπτου διάπραξης εγκληµατικής ενέργειας µε τυχόν προκαταλήψεις τους για το χρώµα, το φύλο, την εθνική καταγωγή, την ιδεολογία και τη θρησκεία, τον σεξουαλικό προσανατολισµό, την ηλικία, την αναπηρία, την οικογενειακή κατάσταση, την οικονοµική και κοινωνική θέση ή άλλο διακριτικό στοιχείο του πολίτη, αλλά αποκλειστικά µε εξατοµικευµένες ενδείξεις που προκύπτουν από τη συµπεριφορά του”.
Είναι κρίμα, δεκατέσσερα χρόνια μετά, να οπισθοχωρούμε σε σχέση με αυτή την τοποθέτηση.
* Ο Βασίλης Παπαστεργίου είναι δικηγόρος – πηγή: Αυγή