π. Νικόδημε,
Η ανάγνωση της επιστολής/απάντησής σας στο κείμενο υπέρ της Δημοκρατίας, που συνυπογράφουμε εμείς οι 114 πολίτες, την οποία (απάντησή σας)
δημοσιεύσατε σε τοπικό ιστολόγιο (blog), μου προκάλεσε ποικίλες και αντικρουόμενες σκέψεις. Και πρώτα από όλα για το αν θα ήταν αναγκαίο να (αντ)απαντήσω στις πολιτικές θέσεις που εκφράσατε, με τις οποίες το κείμενό μας ούτως ή άλλως έρχεται σε κραυγαλέα αντίθεση.
Μεσολάβησε και η τραγωδία των πυρκαγιών στην Αττική … Σκέφτηκα μάλιστα μήπως η μισαλλοδοξία του Αγίου Καλαβρύτων συναντούσε τη γενναία και ηχηρή καταδίκη της από εσάς. Αντ’ αυτής ήρθε η στάση του προκαθημένου σας, που φρόντισε απλώς να κρατήσει τις πολιτικές ισορροπίες στους κόλπους της Εκκλησίας, χωρίς καν να καταδικάσει τις ακρότητες! Σαφώς πολιτικότερος ο Άγιος Αλεξανδρουπόλεως έσπευσε να δώσει αμέσως το στίγμα: καταδίκασε τις απάνθρωπες «στεγνές και στυφές ιδεολογίες, όπως ήταν ο ρατσισμός, ο φα-σισμός και ο κομμουνισμός»! Οφείλω να αναγνωρίσω τη διαχρονικά συνεπή στάση της Εκκλησίας ως υποστηρικτή/παρακολούθημα της αντικομμουνιστικής πολιτικής εξουσίας.
Δεν θέλω να εκφράσω τις πολιτικές αντιρρήσεις μου στην επιστολή σας. Αυτές γίνονται εύκολα αντιληπτές από την αντιπαράθεσή της με το κείμενο των 114. Ερωτήματα και αγωνίες θέλω να σας θέσω με κάθε ειλικρίνεια.
Βέβαια, το να δημοσιεύει κανείς επιστολή/απάντηση σε κείμενο που συνυπογράφουν δεκάδες άνθρωποι (114), απευθυνόμενος προσωπικά σε έναν μόνον από αυτούς, σε εκείνον που αυθαιρέτως θεωρεί ως τον «συγγραφέα» της, όπως κάνατε εσείς, αποτελεί εξ ορισμού υποτιμητική πράξη προς το πρόσωπο των υπολοίπων• συγχρόνως όμως υποτιμά και τον εαυτό του, αφού παραμελεί βασικούς κανόνες διακριτικής συμπεριφοράς. Ας είναι.
1. Εμείς οι 114 πολίτες κάθε ιδεολογικού χώρου, που υπογράψαμε και δημοσιεύσαμε το κείμενο, δεν αποβλέπαμε ούτε σε κρίσεις ούτε σε συγκρίσεις. Θελήσαμε να τονίσουμε την ολοένα και πιο δυσδιάκριτη γραμμή ανάμεσα στη Δημοκρατία και τα αντίθετά της: μισαλλοδοξία, σεξισμό, ρατσισμό, φασισμό. Να εκφέρουμε ήπιο λόγο, όταν γύρω μας ακούγονται μόνον κραυγές• να σκεφτούμε νηφάλια, όταν όλοι μάς προτρέπουν να αντιδρούμε μόνον συναισθηματικά• και να αναζητήσουμε έναν κοινό τόπο, που μόνον η Δημοκρατία μπορεί να μας προσφέρει. Μονάχα σε αυτήν μπορούμε να προσβλέπουμε, αφού μόνον κάτω από τη στέγη της μπορούμε να συνυπάρξουμε όλοι, όσο ακόμα πιστεύουμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να είναι «ζώον κοινωνικόν». Δεν ξέρω αν το πετύχαμε.
Αντιπαρέρχομαι το γεγονός ότι οι σκέψεις σας δεν συνάντησαν αυτές τις αγωνίες μας ούτε σε μια αράδα στο μακροσκελές σας κείμενο!
Όμως, αλήθεια π. Νικόδημε, πιστεύετε ότι το κείμενο/επιστολή σας προσέφερε κάτι από τα παραπάνω σε αυτούς που το διάβασαν; Έδωσε κάποια τροφή για σκέψη σε εκείνους τους νέους ανθρώπους που απευθύνουν προς εσάς τα αγωνιώδη τους ερωτήματα, όπως μας πληροφορείτε; Τους προσέφερε ένα κριτήριο ώστε να διακρίνουν αυτό το διαχωριστικό όριο το οποίο, εάν το διαβούμε, υποβιβαζόμαστε από την περιοχή του «κοινωνικού» σε αυτήν του «ζώου», που οδηγεί στην κατάρρευση του πολιτισμού και που εν τέλει απαξιώνει την ύπαρξή μας ως ανθρώπων;
Διότι, κατά την παρακαταθήκη που μας άφησε ο Κορνήλιος Καστοριάδης, η Δημοκρατία προϋποθέτει «αληθινή πληροφόρηση, αληθινή μόρφωση και συνθήκες να ασκήσεις στην πράξη την κρίση σου». Το δικό σας κείμενο, π. Νικόδημε, σε ποια από αυτές τις προϋποθέσεις ανταποκρίνεται;
2. Το δεύτερο ερώτημά μου είναι εξόχως προσωπικό αλλά, πιστέψτε με, περισσότερο αγωνιώδες και ουσιαστικό. Εσείς, π. Νικόδημε, φοβάστε την κόλαση;
Η αναφορά σας σε «σοσιαλεπώνυμες κυβερνήσεις με τερατώδη κατάφαση του καπιταλισμού» φανερώνει την παίδευση ενός ανθρώπου με κατανόηση του κεντρικού πολιτικού ζητήματος της εποχής μας: της χειραγώγησης και εξαθλίωσης του ανθρώπου μέσα από ένα κοινωνικοοικονομικό σύστημα κατ’ επίφασιν ελευθερίας αλλά κατ’ ουσίαν αλλοτρίωσης, που είναι ο καπιταλισμός.
Οκτώ άνθρωποι στον κόσμο κατέχουν τόσο πλούτο όσο το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού! Η δε μεταφορά πλούτου από τους πολλούς φτωχούς στους ελάχιστους πλούσιους επιτείνεται με γεωμετρική πρόοδο. Τα στοιχεία που έρχονται από διεθνείς οργανισμούς είναι σοκαριστικά.
Αλήθεια π. Νικόδημε, πιστεύετε ότι οι άνθρωποι αυτοί συγκέντρωσαν αυτόν τον πλούτο χάριν της προσωπικής τους ιδιαίτερης γνώσης, σκληρής εργασίας ή σπάνιας τύχης; Τάχα ενεργούν απλώς όπως ο άφρων πλούσιος της παραβολής; Δεν διακρίνετε πίσω από την τερατώδη αυτή συγκέντρωση πλούτου κάποια διεθνή τάξη πραγμάτων, έναν διεθνή μηχανισμό που αναπαράγεται μεταφέροντας ακατάπαυστα πλούτο από τους πολλούς σε ελάχιστους και καθιστώντας συγχρόνως τους μεν φτωχούς φτωχότερους και τους δε πλούσιους πλουσιότερους; Που μπροστά στην επίτευξη των άπληστων οικονομικών συμφερόντων τους καταπατούν κάθε έννοια δημοκρατικής οργάνωσης, κάθε έννοια προσωπικής ελευθερίας;
Η συμπεριφορά των εταίρων μας στα μνημόνια, με τον εξαναγκασμό σε παραίτηση των δημοκρατικά εκλεγμένων πρωθυπουργών σε Ελλάδα και Ιταλία, ανεξαρτήτως της πολιτικής συμπάθειας ή αντιπάθειας προς το πρόσωπό τους, ήταν δείγμα σεβασμού της Δημοκρατίας των λαών αυτών ή κατάλυσή της;
Ο Μέγας Βασίλειος δηλαδή που μας άφησε παρακαταθήκη πως κανείς δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι αγαπά τον πλησίον του ως εαυτόν όταν κατέχει περισσότερο από αυτόν, έχει θέση στον αξιακό σας κώδικα; Ακόμα περισσότερο, η θέση ότι η «ιδιοκτησία είναι κλεψιά» σε ποιόν ανήκει άραγε; Στον αναρχοσοσιαλιστή Πιέρ Προυντόν ή στον Μ. Βασίλειο, που κάποιους αιώνες πριν δεν δίστασε να ασκήσει αυστηρότατη κριτική στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της εποχής του, λέγοντας πως αυτό που κάποιος κατέχει ως περίσσευμα αποτελεί το έλλειμμα του στερημένου; Είχε μήπως αυτόν υπ’ όψιν του ο Καρλ Μαρξ όταν έγραψε στο «Κεφάλαιό» του ότι η εργασία των πολλών πλουτίζει τον έναν, αυτόν που την εκμεταλλεύεται; Η εκμετάλλευση αυτή συνάδει με τη χριστιανική ηθική σας;
«Οι πιο σκοτεινές γωνίες στην κόλαση είναι φυλαγμένες για εκείνους που διατηρούν την ουδετερότητά τους σε εποχές ηθικής κρίσης». Εσείς, π. Νικόδημε, φοβάστε την κόλαση;
Ένας από τους 114 πολίτες
Χρήστος Σαχπατζίδης
Δικηγόρος