Αϊτή 1822: Η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την Ελλάδα

Οι 100 εθελοντές από την Αϊτή που ήρθαν να πολεμήσουν στην επανάσταση του 1821 και πέθαναν στο ταξίδι. Ήταν η πρώτη χώρα

που αναγνώρισε επίσημα την Ελληνική Επανάσταση.
Το 1821, η εξέγερση των Ελλήνων κατά του οθωμανικού ζυγού, αρχικά δεν ενθουσίασε τους Ευρωπαίους. Η Επανάσταση κηρύχθηκε μόλις έξι χρόνια μετά τη λήξη των Ναπολεόντειων πολέμων (1803-1815), από τους οποίους η Ευρώπη είχε υποστεί τεράστιες ανθρώπινες και υλικές καταστροφές και πολιτικές αναστατώσεις με εκατομμύρια νεκρούς, σε μια εποχή που ο πληθυσμός της Ευρώπης ήταν 3 ή 4 φορές μικρότερος από τον σημερινό. Στην Ανατολική Ευρώπη είχε φανεί οριστικά ως Μεγάλη Δύναμη η Ρωσία, και η ανησυχία της Δύσης ήταν ότι η Επανάσταση μπορούσε να κινητοποιήσει έναν ρωσοτουρκικό πόλεμο, που με τη σειρά του θα έφερνε γεωπολιτικές ανακατατάξεις και ίσως έναν νέο μεγάλο ευρωπαϊκό πόλεμο. Λόγω αυτής της κατάστασης, στους πρώτους μήνες της Επανάστασης οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, ήταν από αδιάφορες έως αρνητικές από φωνές όπως αυτή του Μέτερνιχ, που ήλεγχε όχι μόνο την Αυστρία αλλά και μεγάλο μέρος του γερμανόφωνου κόσμου, μέρος της Ιταλίας, το Βατικανό, και μέρος των Βαλκανίων.
Ο Αδαμάντιος Κοραής μαζί με άλλους επιφανείς Έλληνες, προσπαθούσαν να διεγείρουν το φιλελληνικό συναίσθημα γράφοντας επιστολές προς όλα τα κράτη. Μία από αυτές τις επιστολές, είχε σταλεί και στον τότε πρόεδρο της Αϊτής, Ζαν Πιερ Μπουαγέ, στην οποία ζητούσαν βοήθεια για την επανάσταση.
Η Αϊτή ήταν μια ανεξάρτητη, αλλά πολύ φτωχή χώρα-προϊόν της Γαλλικής Επανάστασης. Είχε κηρύξει την ανεξαρτησία της από τους αποικιοκράτες Γάλλους, λίγα χρόνια πριν, την Πρωτοχρονιά του 1804 και ταυτόχρονα καταργούσε τη δουλεία εμπνεόμενη από τις ιδέες του Διαφωτισμού και αναζητώντας τρόπο να γλυτώσει υπέρογκα ποσά σε αποζημιώσεις Γάλλων δουλεμπόρων. Έτσι πριν λίγες μέρες συμπληρώθηκαν 199 χρόνια, από τη στιγμή που η Ελληνική Επανάσταση αναγνωρίστηκε επισήμως για πρώτη φορά από μια κρατική οντότητα. Πρόκειται για το Χαΐτιον όπως λεγόταν η Αϊτή, ένα μικρό και φτωχό κράτος της Καραϊβικής με τρομερή ιστορία και αγώνες ενάντια στην Αποικιοκρατία. Στις 15 Ιανουαρίου του 1822, ο Πρόεδρος της Αϊτής Μπουαγιέ υπέγραφε μια επιστολή στην οποία ουσιαστικά αναγνώριζε το δικαίωμα του ελληνικού λαού στην αυτοδιάθεσή του.
Η επιστολή του προέδρου της Αϊτής προς τους Έλληνες, διασώθηκε, σε ελληνική μετάφραση, στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως» του φιλικού και αγωνιστή του ’21, Ιωάννου Φιλήμονος:
Ζαν Πιερ Μπουαγέ, πρόεδρος του Χαϊτίου, προς τους Πολίτας της Ελλάδος Α. Κοραήν, Κ. Πολυχρονιάδην, Α. Βογορίδην και Κ. Κλωνάρην

Εις τα Παρίσια, Πριν ή δεχθώμεν την επιστολή υμών, σημειουμένην εκ Παρισίων τη 20η παρελθόντος Αυγούστου, έφθασεν ενταύθα η είδησις της επαναστάσεως των συμπολιτών υμών κατά του δεσποτισμού, του επί τρεις περίπου διαρκέσαντος εκατονταετηρίδας. Μετά μεγάλου ενθουσιασμού εμάθομεν ότι η Ελλάς αναγκασθείσα τέλος πάντων εδράξατο των όπλων, ίνα κτήσηται της ελευθερίαν αυτής και την θέσιν, ήν μεταξύ των εθνών του κόσμου κατείχε.
Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις, και προ πάντων αι συνοδεύσασαι ταύτην πρώται επιτυχίαι, ουκ εισίν αδιάφοροι τοις Χαϊτίοις, οίτινες, ως οι Ελληνες επί πολύν καιρόν έκλινον τον αυχένα υπό ζυγόν επονείδιστον και δια των αλύσεων αυτών συνέτριψαν την κεφαλήν της τυραννίας.
Ευχηθέντες προς τον ουρανόν, όπως υπερασπισθή τους απογόνους του Λεωνίδου , εσκέφθημεν ίνα συντρέξωμεν τας γενναίας δυνάμεις τούτων, ει μη διά στρατευμάτων και πολεμοφοδίων, τουλάχιστον διά χρημάτων, ως χρησίμων εσομένων διά προμήθειαν όπλων, ών έχετε ανάγκην. Συμβεβηκότα όμως, επιβαλόντα τη πατρίδι ημών μεγάλην ανάγκην. επησχόλησαν όλον το χρηματικόν, εξ ού η Διοίκησις ηδύνατο καταβάλει μέρος. Σήμερον έτι η επανάστασις, η κατά το ανατολικόν μέρος της νήσου επικρατούσα, υπάρχει νέον προς την εκτέλεσιν αυτού του σκοπού κώλυμα. Επειδή το μέρος όπερ ηνώθη μετά της Δημοκρατίας, ής προεδρεύω, υπάρχει εν μεγίστη ενδεία και προκαλεί δικαίως μεγάλην του ταμείου ημών την δαπάνην. Εάν δ’ επέλθωσι κατάλληλοι, ως επιθυμούμεν, αι περιστάσεις, τότε βοηθήσωμεν προς τιμήν ημών τοις τέκνοις της Ελλάδος, όσον δυνηθώμεν.
Πολίται, διερμηνεύσατε προς τους συμπατριώτας υμών τας θερμοτέρας ευχάς, άς λαός του Χαϊτίου αναπέμπει υπέρ της ελευθερώσεως αυτών. Οι μεταγενέστεροι Ελληνες ελπίζουσιν εν τη αναγεννωμένη ιστορία τούτων άξια της Σαλαμίνος τρόπαια. Είθε παρόμοιοι τοις προγόνοις αυτών αποδεκνυόμενοι και υπό των διαταγών του Μιλτιάδου διευθυνόμενοι, δυνηθώσιν εν τοις πεδίοις του νέου Μαραθώνος τον θρίαμβον της ιεράς υποθέσεως, ήν επεχείρησαν υπέρ των δικαιωμάτων αυτών, της θρησκείας και της πατρίδος. Είθε, τέλος, διά των φρονίμων διατάξεων αυτών μνημονευθώσιν εν τη ιστορία οι κληρονόμοι της καρτερίας και των αρετών των προγόνων.
Την 15η Ιανουαρίου 1822 και 19η της Ανεξαρτησίας
Στη μακροσκελή επιστολή του ο Μπουαγιέ εξηγούσε τους λόγους που δεν θα μπορούσε να βοηθήσει υποσχόμενος όμως ότι θα έκανε ό,τι μπορεί για να βοηθήσει τους Έλληνες στον ύψιστο σκοπό της απελευθέρωσής τους. Και πράγματι το έκανε εκείνη ακριβώς τη στιγμή. Ουσιαστικά με την επιστολή αυτή που είχε και θεσμικό χαρακτήρα, η μακρινή Αϊτή γινόταν η πρώτη χώρα που αναγνώριζε την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ενώ η Επανάσταση ήταν σε πλήρη εξέλιξη και μάλιστα σε μια από τις κρίσιμες καμπές της.
Υπάρχουν μάλιστα κάποιοι ιστορικοί που τονίζουν πως η Αϊτή τελικά έστειλε προς πώληση ένα φορτίο καφέ ιδιαίτερα πολύτιμο εκείνη την εποχή, προκειμένου να πωληθεί και να χρηματοδοτηθεί ο Αγώνας των Ελλήνων, αλλά και 100 Αϊτινούς εθελοντές, που δυστυχώς πέθαναν όλοι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προς την Ελλάδα. Πιθανολογείται ότι το καράβι που τους μετέφερε, έπεσε στα χέρια πειρατών.
*Η πρώτη χώρα που αναγνώρισε επίσημα την επανάσταση των Ελλήνων και τη διεκδίκηση της ελευθερίας τους, ήταν η Αϊτή, που τότε ονομαζόταν στα ελληνικά Χαΐτιον…
mixanitouxronou.gr