Ελληνική Επανάσταση και Κύπρος

Είναι δύσκολο να αναφερθεί με ακρίβεια ο αριθμός των Κυπρίων εθελοντών που πολέμησαν τότε στην Ελλάδα. Ο Λοΐζος Φιλίππου, στο σύγγραμμά του Κύπριοι Ἀγωνισταί (Λευκωσία, 1953)

κατονομάζει 56 απ’ αυτούς, με βάση αρχειακό υλικό που είχε συγκεντρώσει. Οπωσδήποτε όμως ήταν πολύ περισσότεροι και θα πρέπει ν’ αριθμούσαν μερικές εκατοντάδες. Δεν πήγαν όλοι στην Ελλάδα από την αρχή του αγώνα, αλλά σταδιακά.
Σε μελέτη του εξάλλου, του έτους 2007, ο Άντρος Παυλίδης συγκεντρώνει στοιχεία και πληροφορίες, πέραν των 56 αγωνιστών που κατονομάζει ο Λοΐζος Φιλίππου, και για άλλους 65.
Οι Κύπριοι αγωνιστές εντάχθηκαν σε διάφορα στρατιωτικά σώματα. Είχε όμως δημιουργηθεί και λόχος Κυπρίων, όπως προκύπτει από το γεγονός ότι υπήρχε και ξεχωριστή πολεμική σημαία που σώθηκε και φυλάσσεται στο Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο στην Αθήνα. Το πολεμικό αυτό λάβαρο είναι λευκό, με γαλανό μεγάλο σταυρό στη μέση. Στο πάνω μέρος υπάρχει γραμμένη η ένδειξη: ΣΗΜΕΑ ΕΛΗΝΗΚΙ ΠΑΤΡΗΣ ΚΥΠΡΟΥ. Το λάβαρο των Κυπρίων ήταν στερεωμένο σε ξύλινο ιστό που έφερε στο πάνω μέρος του σταυρό σιδερένιο που κατέληγε σε λόγχη, έτσι που ο σημαιοφόρος μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει και ως όπλο.
Ενδεικτικός της συμμετοχής των Κυπρίων εθελοντών στην ελληνική επανάσταση και οπωσδήποτε όχι πλήρης αλλά δειγματοληπτικός, είναι ο ακόλουθος κατάλογος με βάση ιστορικές πηγές και έγγραφα:
1. Μιχαήλ Κυπραίος: Πολέμησε υπό τις διαταγές του Μακρυγιάννη και έπεσε μαχόμενος. Τον αναφέρει ο αρχηγός του στα Απομνημονεύματά του.
2. Χριστόδουλος Δημητρίου (Κυπραίος): Πολέμησε από την αρχή της επανάστασης. Πληγώθηκε στη μάχη του Άργους. Κάτοχος αργυρού και χάλκινου αριστείου του αγώνα.
3. Ιωσήφ (Γιοσήφης) Κυπραίος: Πολέμησε από την αρχή της επανάστασης. Κάτοχος βεβαιώσεων διαφόρων οπλαρχηγών.
4. Γεώργιος Κυπραίος (Καλαντζής): Πολέμησε από την αρχή της επανάστασης υπό τον Υψηλάντη, μεταξύ δε άλλων, πήρε μέρος στις μάχες της Τρίπολης, των Αθηνών, της Ναυπάκτου, όπως και στη Χίο για 6 μήνες μέχρι την καταστροφή της. Ήταν υπαξιωματικός. Κάτοχος βεβαιώσεων.
5. Αντώνιος Χατζηχρίστου Κυπραίος: Υπηρέτησε από την αρχή του αγώνα, υπό τον Νικηταρά, τον Χατζηχρίστο κ.α. Πήρε μέρος στις μάχες της Τρίπολης, των Αθηνών, του Νεοκάστρου, της Ναυπάκτου κ.α.
6. Αδάμ Μάρκου Κύπριος: Υπηρέτησε από το 1822, μέχρι το τέλος του αγώνα, υπό τον Νικόλα Κριεζώτη και αργότερα στις τάξεις του κανονικού (τακτικού) στρατού. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες, μεταξύ αυτών και στην περίφημη μάχη στα Δερβενάκια. Στη Ναύπακτο πληγώθηκε.
47. Γεώργιος Δ. Οικονομίδης: Πήγε στην Ελλάδα το 1821. Υπηρέτησε αρχικά ως αξιωματικός και αργότερα κατέλαβε διάφορα πολιτικά αξιώματα, όπως νομάρχης. Αγωνίστηκε υπό τους Υψηλάντη και Κολοκοτρώνη, συντηρώντας ο ίδιος και 12 άνδρες του.
48. Γιάννης Πασαπόρτης: Πολέμησε σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, κυρίως δε στο Μεσολόγγι καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιορκίας του. Πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου και επέζησε.
49. (Χατζή)Χριστόδουλος Μακρής: Σε νεαρή ηλικία πήγε στην Ελλάδα όπου υπηρέτησε ως στρατιώτης.
50. (Χατζή) Χριστόδουλος Κοκκινόφτας: Υπηρέτησε κυρίως στο Μεσολόγγι, κατά τη μακρά πολιορκία του. Πήρε μέρος στην έξοδο και επέζησε.
51. Θεοχάρης Χατζηλία Λαπαθιώτης: Μετά την εκτέλεση του πατέρα του από τους Τούρκους τον Ιούλιο του 1821, κατέφυγε στο γαλλικό προξενείο της Λάρνακας με την οικογένειά του και διέφυγε στην Ελλάδα. Υπηρέτησε στον αγώνα, αργότερα δε υπηρέτησε ως υπασπιστής του βασιλιά Όθωνος.
Ιερολοχίτες, που στρατεύθηκαν από τον Υψηλάντη, υπήρξαν και οι ακόλουθοι:
68. Ζαχαρίας Λεοντής
69. Φίλιππος Γεωργίου
70. Γιάννης Τσολάκης
71. Σάββας Ντιόρντι
Οι Ιερολοχίτες αυτοί θα πρέπει να ζούσαν εκτός Κύπρου για να είχαν τότε στρατευθεί από τον Υψηλάντη ο οποίος συγκρότησε τον Ιερό Λόχο στη Μολδοβλαχία, όπου μεταξύ των άλλων κατετάγησαν και οι Κύπριοι. Για τους 4 τελευταίους την κυπριακή τους καταγωγή μαρτυρούν σχετικά επίσημα έγγραφα σχετικά με σύλληψή τους μετά την καταστροφή του Ιερού Λόχου… διαβάστε τη συνέχεια εδώ