Σαν σήμερα: 12 Δεκεμβρίου, «Ανάθεμα στο σατανά Βενιζέλο». Ο Εθνικός Διχασμός

Σαν σήμερα: 12 Δεκεμβρίου, «Ανάθεμα στο σατανά Βενιζέλο». Ο παραλογισμός του Εθνικού Διχασμού

Η 12η Δεκεμβρίου είναι η 346η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και 347η σε δίσεκτα έτη. Στις 12 Δεκεμβρίου 1916 οι Αθηναίοι αντικρίζουν μια πολύ παράξενη σκηνή: Στο Πεδίο του Άρεως ιερείς και διαδηλωτές πετούν πέτρες και αναθεματίζουν το «σατανά Βενιζέλο».

Το Δεκέμβριο του 1916 η Ελλάδα έχει δύο κυβερνήσεις, κάτι που δεν είναι πρωτοφανές στην ιστορία της. Από τη Θεσσαλονίκη, ο Ελευθέριος Βενιζέλος ηγείται της κυβέρνησης της «Εθνικής Άμυνας», ενώ στην Αθήνα, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος του «Κράτους των Αθηνών».

Η βασική τους διαφωνία είναι η στάση που θα έπρεπε να κρατήσει η χώρα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Βενιζέλος θέλει να συνταχθούμε με την Αντάντ, ο γερμανόφιλος Κωνσταντίνος κρατάει τα προσχήματα της «ουδετερότητας». Στην πραγματικότητα θα ήθελε πολύ να βγούμε στον πόλεμο μαζί με τους Γερμανούς, αλλά ήξερε ότι κάτι τέτοιο δεν θα πέρναγε. Η Ελλάδα έχει κοπεί στα δύο, καθώς και οι δύο πλευρές, πλήρως ανυποχώρητες, όχι μόνο δεν αναγνωρίζουν τους αντιπάλους τους ως νόμιμους συνομιλητές, αλλά διώκουν και τους υποστηρικτές τους.

«Αναθεματίζουμε τον τρισκατάρατον προδότην Βενιζέλο»

Το Νοέμβριο του 1916, οι σύμμαχοι αποκλείουν τον Πειραιά και βομβαρδίζουν την Αθήνα, προκειμένου να εκβιάσουν το βασιλιά να μην πάει με τους Γερμανούς αφενός, να πάει με τους ίδιους σε δεύτερο χρόνο.

Οι αντιβενιζελικοί εξοργίζονται και προσάπτουν «δάκτυλο» Βενιζέλου στην επίθεση. Εντάξει, ίσως δεν είχαν και πολύ άδικο, με τον Βενιζέλο είμαστε, τον δικαίωσε η ιστορία εξάλλου, αλλά δεν υπήρξε και άγιος.

«Ο φονεύων βενιζελικόν δεν φονεύει άνθρωπον», είναι το κυρίαρχο σύνθημα και στην Αθήνα ξεσπά κύμα τρομοκρατίας και βίας. Αργότερα επιβεβαιώθηκαν 35 δολοφονίες, 922 παράνομες φυλακίσεις, 503 περιπτώσεις λεηλασίας και 31 αναστολές κυκλοφορίας εφημερίδων.

Κάπου εδώ μπαίνει στο κάδρο η πανταχού παρούσα Εκκλησία της Ελλάδος. Οι μητροπολίτες της λεγόμενης Παλαιάς Ελλάδας (οι περιοχές που είχαν ελευθερωθεί πριν από το 1912) υπό τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Θεόκλητο συντάσσονται με τον Κωνσταντίνο, ενώ οι μητροπολίτες των «Νέων Χωρών» με τον Βενιζέλο. Στις 12 Δεκεμβρίου 1916 καταχωρείται η παρακάτω αναγγελία στις εφημερίδες:

«Η εντολοδόχος επιτροπή του Πανελλήνιου Συνδέσμου Συντεχνιών καλεί σύμπαντα τον ελληνικό λαόν, όπως σήμερον 12η Δεκεμβρίου και ώρα 3 μ.μ, προσέλθη εις το Πεδίον του Άρεως και αναθεματίσει τον τρισκατάρατον προδότην Βενιζέλο. Όλοι ανεξαιρέτως, νέοι, γέροντες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, ρίψατε ανά έναν λίθον αναθέματος κατά του μισαρού προδότου και δολοφόνου της Πατρίδος και του Βασιλέως ημών».

Το κάλεσμα βρίσκει τεράστια απήχηση, με την Ιερά Σύνοδο δια του Μητροπολίτη Αθηνών Αρσενίου να πρωτοστατεί στην εκδήλωση του μίσους.

Πάνω από 100.000, ή κατά άλλους 150.000, Αθηναίοι σπεύδουν από κάθε σημείο της πόλης για να ρίξουν την πέτρα τους στο Πεδίον του Άρεως, που τότε ήταν ένας αδιαμόρφωτος χώρος. Τα μαρμαράδικα της Λεωφόρου Αλεξάνδρας δίνουν την «πρώτη ύλη» για να στηθεί γρήγορα ένας μεγάλος όγκος από πέτρες πίσω από το σημείο στο οποίο πολλά χρόνια αργότερα θα στηθεί το άγαλμα της Αθηνάς.

Κάθε διαδηλωτής ρίχνει μία πέτρα και επαναλαμβάνει την κατάρα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών, Θεόκλητου: «Κατά Ελευθερίου Βενιζέλου φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την βασιλείαν και την πατρίδαν, ανάθεμα έστω». Μια συμβολική πράξη, απόλυτα ενδεικτική όμως της κατάστασης που επικρατούσε εκείνη την εποχή.

«Αι Αθήναι χθες εξεχύθησαν εις μίαν απέραντον και μαινομένην θάλασσαν εις το Πολύγωνον. Και από τα έγκατα αυτής, ως υπό σεισμού συγκλονισθείσης και διανοιχθείσης, ανεδύθη αίφνης και υψώθη όρος μέγα και τρομερόν: ο Όλυμπος ενός αναθέματος!», έγραφε την επομένη ο Τύπος της εποχής.

Η εκδίκηση του Βενιζέλου

Επί ένα χρόνο η Ελλάδα ζει σε καθεστώς εμφύλιας σύρραξης, μέχρις ότου οι σύμμαχοι κουράζονται και αναγκάζουν τον Κωνσταντίνο να παραιτηθεί και να φύγει από τη χώρα. Ο Βενιζέλος επιστρέφει νικητής στην Αθήνα και σχηματίζει κυβέρνηση στις 13 Ιουνίου 1917. Η Ελλάδα μπαίνει στον πόλεμο με τη σωστή πλευρά της ιστορίας. Τη νικηφόρα. Και η συμμετοχή μας στον Α’ΠΠ απεδείχθη κάτι παραπάνω από σωστή, άλλο αν μετά πήγαμε στη Μικρασία και τα κάναμε θάλασσα.

Ο Βενιζέλος προβαίνει σε εκκαθαρίσεις στην εκκλησία, τη διοίκηση και το στρατό, ξεκαθαρίζοντας τους λογαριασμούς του με τους βασιλικούς και το «Κράτος των Αθηνών».

Με νόμο ήρε την ισοβιότητα των δικαστών και την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, με συνέπεια να κηρυχθούν έκπτωτοι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Θεόκλητος και οι μητροπολίτες που είχαν πρωτοστατήσει στο «Ανάθεμα», να απολυθούν 570 δικαστικοί όλων των βαθμίδων και 6.500 δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ αποστρατεύθηκε το 40% του συνόλου των μόνιμων αξιωματικών του στρατού. Ήταν μια καθαρά εκδικητική πράξη, η οποία όμως «χάθηκε» μέσα στο βάρος των όσων ακολούθησαν ιστορικά.

Ο Βενιζέλος ζήτησε να παραμείνουν οι πέτρες του αναθήματος στη θέση τους. Όπως έγραψε η Πηνελόπη Δέλτα, ήθελε να μείνουν για «να ξέρει και να θυμάται ο κοσμάκης ότι είμαι αναθεματισμένος και όμως η νίκη θα είναι δική μας».

Οι πέτρες, που είχαν την κατάρα της Ιεράς Συνόδου το 1916, έγιναν οικοδομικά υλικά για την ανέγερση του Ιερού Ναού Αγίου Ελευθερίου στου Γκύζη, ο οποίος και θεμελιώθηκε από τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο…

Επειδή η ιστορία είναι αμείλικτη, αλλά συχνά έχει και χιούμορ.

Σαν σήμερα: Η 12η Δεκεμβρίου στην Ιστορία

1863. Γεννιέται ο Έντβαρντ Μουνχ, Νορβηγός συμβολιστής ζωγράφος, γνωστότερο έργο του οποίου είναι «Η Κραυγή».
1864. To «Ανάθεμα» του Ελευθέριου Βενιζέλου στο Πεδίον Άρεως των Αθηνών. Με τον Διχασμό βενιζελικών και αντιβενιζελικών στο αποκορύφωμά του, ογκώδης αντιβενιζελική πορεία με επικεφαλής την Ιερά Σύνοδο κατευθύνεται στο Πεδίο του Άρεως για να αναθεματίσει τον «σατανά» της πολιτικής ζωής του τόπου. Εκεί, ο κάθε διαδηλωτής ρίχνει μία πέτρα και επαναλαμβάνει την κατάρα του αρχιεπισκόπου Αθηνών Θεόκλητου: «Κατά Ελευθερίου Βενιζέλου φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την βασιλείαν και την πατρίδαν, ανάθεμα έστω».

1935, Καλιφόρνια. Στις πετρελαιοπηγές της Σάντα Μπάρμπαρα στην Καλιφόρνια, έχει δημιουργηθεί μια ολόκληρη λίμνη από πετρέλαιο, όταν μια γεώτρηση άρχισε να βγάζει ανεξέλεγκτα «μαύρο χρυσό», επί 12 ώρες και με ρυθμό χιλιάδων λίτρων την ώρα.

1938, Στοκχόλμη. Η Αμερικανίδα συγγραφέας Περλ Μπακ παραλαμβάνει από το βασιλιά της Σουηδίας το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 1938.

1938, Λονδίνο. Η Φρανσίσκα Νόιμαν είναι Εβραία και γι’ αυτό το λόγο τα νοσοκομεία της Βιέννης την έδιωξαν, αναγκάζοντάς την να κάνει έκκληση στο βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο φρόντισε να τη φέρει στο Λονδίνο προκειμένου να γεννήσει το παιδί της.

1941, Ιαπωνία. Ο Ναύαρχος Ισορόκου Γιαμαμότο, ο άνθρωπος που διέταξε την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, μια κίνηση που απεδείχθη στο τέλος καταστροφική για την Ιαπωνία.

1958, Χόλιγουντ. Ο σκηνοθέτης Φρανκ Κάπρα (δεξιά) μιλάει με τον ηθοποιό Φρανκ Σινάτρα, στα γυρίσματα της ταινίας «Hole in the Head».

1962, Βατικανό. Η διάσημη «Πιετά» του Μιχαήλ Άγγελου, στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό. Το άγαλμα απεικονίζει τη Μαρία με το νεκρό Ιησού στα πόδια της και φτιάχτηκε όταν ο Μιχαήλ Άγγελος ήταν μόλις 25 ετών. Το άγαλμα θα ταξιδέψει στην Αμερική το 1964, κατόπιν αιτήματος του Καρδιναλίου Σπέλμαν, της Νέας Υόρκης και με τη σύμφωνη γνώμη του πάπα Ιωάννη XXIII.

1972, Μιλάνο. Ο Μεξικάνος τενόρος Πλάσιντο Ντομίνγκο, είναι εκείνος που άνοιξε τη σεζόν στη φημισμένη Σκάλα του Μιλάνου, η οποία φαίνεται πίσω του.

1975, Σαν Φρανσίσκο. Η Σάρα Τζέιν Μουρ είπε στο δικαστήριο ότι θέλει να δηλώσει ένοχη για την απόπειρα δολοφονίας του Προέδρου Φορντ. «Προσπάθησα να δολοφονήσω τον Τζέραλντ Φορντ, Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και το έκανα με τη θέλησή μου», είπε στο δικαστήριο.

1985, Καναδάς. Τα συντρίμια της πτήσης 1285 της Arrow Air, η οποία κατέπεσε με συνέπεια να σκοτωθούν όλοι οι 256 επιβαίνοντες, πλήρωμα και επιβάτες. Παραμένει το πλέον πολύνεκρο αεροπορικό δυστύχημα στην ιστορία του Καναδά.

1988, Αρμενία. Εργάτες στέκονται πάνω σε ένα σωρό από ερείπια, ότι έχει απομείνει από μια ολόκληρη περιοχή της Αρμενίας, μετά τον καταστροφικό σεισμό που χτύπησε τη χώρα.

1993, Λονδίνο. Ο Σκοτσέζος ηθοποιός Σον Κόνερι, ο οποίος πρωταγωνιστεί στη νέα ταινία Τζέιμς Μποντ «Ποτέ μην λες Ποτέ», με τις συμπρωταγωνίστριές του Μπάρμπαρα Καρέρα (αριστερά) και Πάμελα Σάλεμ, στο Λονδίνο, στην πρεμιέρα της ταινίας.