Το Εθνικό Θέατρο προκαλεί με το έργο-«βόμβα» του Σάββα Ξηρού

«Έκρηξη» αντιδράσεων, σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, μεταξύ επωνύμων και ανωνύμων προκαλεί η έμμεση επανεμφάνιση του Σάββα Ξηρού στο προσκήνιο, αυτή τη φορά λόγω μιας παράστασης που βασίζεται εν μέρει σε βιβλίο του και κυρίως επειδή το επίμαχο έργο ανεβαίνει στο κρατικό Εθνικό Θέατρο.

Εκρηκτικός όμως ήταν εξ αρχής ο συνδυασμός που επέλεξε η σκηνοθέτης και δραματουργός, Πηγή Δημητρακοπούλου: Η παράσταση φέρει τον τίτλο «Ισορροπία του Νash» και περιεργάζεται ζητήματα τρομοκρατίας, χρησιμοποιώντας κείμενα σχετικά με τη 17 Νοέμβρη, μεταξύ των οποίων και το βιβλίο που συνέγραψε ο Σάββας Ξηρός για όσα συνέβησαν μετά από τη σύλληψή του, το «Η Μέρα Εκείνη – 1560 ώρες στην εντατική – Μια μαρτυρία για το δικό μας Γκουαντάναμο».

Δηλαδή, από τη μία Βαρουφάκης -εφόσον ο ίδιος ο πρώην ΥΠΟΙΚ έχει υποδείξει τον νομπελίστα μαθηματικό John Nash ως πνευματικό του οδηγό, μέντορα στην Θεωρία των Παιγνίων κ.ο.κ. Και από την άλλη Σάββας Ξηρός, ο μοιραίος άνθρωπος, τόσο για τα θύματα των τρομοκρατικών του επιθέσεων, όσο και για την ίδια τη 17Ν.

Τη Θεωρία των Παιγνίων και την παρακινδυνευμένη εφαρμογή της στη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τους δανειστές κατά το πρώτο επτάμηνο του 2015, η Ελλάδα προβλέπεται να την πληρώνει επί δεκαετίες. Το ίδιο και μάλλον ακόμη με πιο επώδυνο τρόπο ισχύει για τη δράση των Ξηρών και της 17 Νοέμβρη. Γι’ αυτό και είναι αυτονόητο ότι η απόφαση της διοίκησης του Εθνικού Θεάτρου να εντάξει στο πρόγραμμα της Πειραματικής του Σκηνής την παράσταση της κας Δημητρακοπούλου, θα προκαλούσε εξαιρετικά έντονες αντιδράσεις, διχάζοντας για άλλη μία φορά την κοινή γνώμη.

Η οικογένεια Μπακογιάννη

Ανάμεσα στους πρώτους που εκδήλωσαν την ευθεία αντίθεσή τους με το ανέβασμα της «Ισορροπίας του Nash» από το Νο.1 κρατικό θέατρο της χώρας ήταν η Ντόρα και ο Κώστας Μπακογιάννης, οι οποίοι και κατήγγειλαν αμέσως μια συγκεκριμένη και συστηματική προσπάθεια εξαγνισμού ενός καταδικασμένου σε πεντάκις ισόβια και 25 επιπλέον χρόνια κάθειρξης, σαν δολοφόνος. Η κυρία Μπακογιάννη έγραψε στο twitter «Ο κ. Ξηρός δήλωσε ότι ξεχρέωσε. Θα φέρει πίσω και τους πατεράδες των παιδιών μας;» και στο facebook «Καταδικασμένος ως κατά συρροή δολοφόνος από την ελληνική δικαιοσύνη, θεατρικός συγγραφέας με τα χρήματα του αγρίως φορολογούμενου ελληνικού λαού, τι άλλο θα κάνει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για να εξαγνίσει τον τρομοκράτη Σάββα Ξηρό;»

Στο ίδιο πνεύμα με τη μητέρα του, ο Κώστας Μπακογιάννης έκανε την εξής ανάρτηση στο facebook: «Θα περίμενε κανείς το επίσημο Εθνικό Θέατρο να αναζητάει την έμπνευση του στους υπερασπιστές και όχι στους διώκτες της δημοκρατίας. Η τέχνη δεν έχει όρια. H στρατευμένη όμως τέχνη κρίνεται ως προς τις σκοπιμότητες της. Iδίως όταν έχει ως στόχο τον ‘εξαγνισμό’ και την ‘ηρωοποίηση’ ενός κατά συρροή δολοφόνου. Ευτυχώς, το φως πάντα νικάει το σκοτάδι».

ΝΔ: «Το αίμα αθώων δεν παράγει τέχνη»

Σε παρόμοιους τόνους και με σαφή αντικυβερνητική φρασεολογία τοποθετήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσωπικότητες από τον χώρο της πολιτικής. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, κ. Νίκος Δένδιας έγραψε ειρωνικά στο twitter «προτείνω ο Σάββας Ξηρος να κληθεί ως τιμώμενος ομιλητής στο Κοινοβούλιο. Είναι κρίμα να μην ερχόμαστε πρωτογενώς σε επαφή με τη σκέψη του».

Ο βουλευτής κ. Νικήτας Κακλαμάνης σημείωσε «το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας προβάλλει τις δολοφονίες ενός τρομοκράτη. Τρίζουν τα κόκαλα του Πολίτη, του Ροντήρη, της Παξινού, του Κούρκουλου». Ο δε πρώην υπουργός Πολιτισμού, Γιώργος Βουλγαράκης καυτηρίασε την πολιτική του Εθνικού Θεάτρου γράφοντας σε διαδοχικά tweets «Το Εθνικό ανεβάζει έργο που βασίζεται στο βιβλίο του τρομοκράτη Σ. Ξηρού. Άντε και στο Ηρώδειο ως δείγμα παγκόσμιου πολιτισμού!!!» και «Αυτό θα πει πρώτη φορά (Φ)ασιστερά…». Και η Ευρωβουλευτής κα Ελίζα Βόζενμπεργκ εξεδήλωσε τον αποτροπιασμό της tweet-άροντας περί Νόμπελ: «Το Νόμπελ προτείνω να μη δοθεί στους νησιώτες μας που σώζουν ανθρώπους, αλλα στον… Σάββα Ξηρό! Σα δεν ντρεπόμαστε…»

Τονίζοντας την πολιτική διάσταση του γεγονότος, ο υπεύθυνος τομέα Πολιτισμού της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης, κ. Κώστας Γκιουλέκας, προέβη στην εξής δήλωση: «Το είδαμε και αυτό: Ο Σάββας Ξηρός στο Εθνικό Θέατρο. Έως πρόσφατα, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζονταν στα δικαστήρια σαν μάρτυρες υπεράσπισης τρομοκρατών και μιλούσαν στη Βουλή, παρουσιάζοντας την τρομοκρατία, τις στυγνές δολοφονίες, σαν μέρος ένοπλης πάλης. Σήμερα, κάποιοι άλλοι, με την ανοχή του Υπουργείου Πολιτισμού, επιχειρούν να προβάλουν το έργο τρομοκρατών και αδίστακτων δολοφόνων. Στην πρώτη κρατική σκηνή της χώρας, στο Εθνικό Θέατρο, πρόκειται να ανέβει παράσταση, βασισμένη στα απομνημονεύματα του καταδικασμένου για ειδεχθή εγκλήματα, τρομοκράτη Σάββα Ξηρού. Καλούμε τον Υπουργό Πολιτισμού να πάρει άμεσα θέση. Κανένας δεν μπορεί να προσδώσει στην τρομοκρατία ιδεολογικό μανδύα και να βαφτίσει τα εγκλήματα μέρος του αγώνα ‘λαϊκών αγωνιστών’-δολοφόνων. Το αίμα αθώων δεν παράγει τέχνη».

Η υπεράσπιση του Εθνικού

Στην αντίπερα όχθη, ο τραγουδιστής Στάθης Δρογώσης, ο οποίος προ μηνών είχε ζητήσει δημόσια συγνώμη για την ένθερμη στήριξή του στον ΣΥΡΙΖΑ, επεσήμανε τον κίνδυνο μιας αναζωπύρωσης φανατικών αντιδράσεων απέναντι σε ένα καλλιτεχνικό γεγονός: «Βλέπω φιλελεδες να φωνάζουν για τη θεατρική παράσταση στο Εθνικό. Κάντε και συγκέντρωση από έξω όπως οι Χρυσαυγίτες…»

Αλλά και εκ μέρους του Εθνικού Θεάτρου υπήρξε μια προσπάθεια δικαιολόγησης της συγκεκριμένης επιλογής, καθώς σε επίσημη ανακοίνωσή τους οι υπεύθυνοι υπεραμύνθηκαν της απόφασης για τη φιλοξενία της παράστασης «Ισορροπία του Nash»: «’Καμιά ιδέα δεν μπορεί να δικαιολογήσει εγκλήματα εναντίον της ανθρώπινης ζωής’. Με αυτή τη φράση τελειώνει το κείμενο της παράστασης η ‘Ισορροπία του Nash’ που παρουσιάζεται από 15 έως 31 Ιανουαρίου (8 παραστάσεις) στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Και αυτό είναι το μήνυμα που ‘παίρνουν μαζί τους’ οι θεατές της παράστασης.

Η συγκεκριμένη παράσταση με την ευθύνη της σκηνοθέτιδας Πηγής Δημητρακοπούλου χρησιμοποιεί ως devised theatre αποσπάσματα από τους ‘Δίκαιους’ του Αλμπέρ Καμύ, καθώς και αποσπάσματα από το βιβλίο του Σάββα Ξηρού για να καταδείξει την παναθρώπινη ιδέα ότι η βία δεν είναι λύση.

Η δικαιοσύνη δίκασε για πάντα τους εγκληματίες-τρομοκράτες. Το θέατρο σαν τέχνη δεν έρχεται να ξαναδικάσει, αλλά να αναδείξει καίρια ανθρώπινα προβλήματα. Είναι χώρος δημόσιου διαλόγου.

Η Πειραματική Σκηνή ως τόπος έρευνας νέων καλλιτεχνών οφείλει να καταπιάνεται και με επικίνδυνα θέματα ακόμη και αν πατάει στην κόψη του ξυραφιού».

Καταδίκη από το «Ως Εδώ»

Όπως ήταν δεδομένο, επ’ ουδενί δεν θα μπορούσε να προσεγγίσει το ζήτημα με όρους αμιγώς καλλιτεχνικών ανησυχιών η οργάνωση των συγγενών θυμάτων τρομοκρατίας «Ως Εδώ», η οποία και εξέδωσε την ακόλουθη, καταγγελτική και με πολύ οξεία φρασεολογία ανακοίνωση: «Το Εθνικό Θέατρο αποφάσισε να ανεβάσει μια παράσταση βασισμένη στο βιβλίο του Σάββα Ξηρού, φέρνοντας στο Εθνικό προσκήνιο το έργο του κατά συρροή δολοφόνου. Του καταδικασμένου τρομοκράτη. Με αυτό τον τρόπο η κεντρική Εθνική σκηνή -έστω και στην επίσης χρηματοδοτούμενη από Δημόσιους πόρους, Πειραματική της εκδοχή- δίνει την ευκαιρία στον κ. Ξηρό να κάνει Τέχνη. Να γίνει Τέχνη. Να δείξει Τέχνη. Και δι’ αυτού του τρόπου να εξαγνιστεί η τρομοκρατική πράξη. Να γίνει συμπαθής ο δολοφόνος, γιατί πάνω απ’ όλα ‘είναι άνθρωπος’. Άνθρωπος λαλίστατος και πανταχού παρών στα ΜΜΕ, συνεντευξιαζόμενος στοχαστικά μετά την ανάδειξή του σε ‘κομβικό κέντρο ανάλυσης αξιακών συστημάτων’ από την σκηνοθέτιδα. Μεγάλη ευκαιρία και σημαντικό δώρο που δίδεται στον κ. Ξηρό να βγει στη σκηνή της επικαιρότητας.

Είναι προφανές ότι ο εξαγνισμός του κου Ξηρού αποτελεί πλέον για κάποιους, διαρκή και επίμονη προτεραιότητα. Και μεθοδεύεται με συστηματικό τρόπο γιατί έχει συγκεκριμένο στόχο. Την απελευθέρωσή του όχι μόνο από την φυλακή, αλλά και από το ένοχο στίγμα του δολοφόνου. Και η διαδικασία αυτή γίνεται πράξη με τις παλιές καλές μεθόδους της ιδεολογικοποίησης της επιλογής να δολοφονείς αθώους. Έτσι έκαναν και οι Ναζί. Έτσι έκαναν και οι Σταλινικοί. Έτσι καλύπτει ο φασισμός τις επιλογές του.

Στο ΩΣ ΕΔΩ πολεμάμε χρόνια τώρα για τα αυτονόητα. Έχουμε κουραστεί. Πολύ. Έχουμε κουραστεί να υπερασπιζόμαστε το προφανές δικαίωμα στη ζωή, στη Δημοκρατία. Έχουμε κουραστεί να βλέπουμε τους ανθρώπους μας να δολοφονούνται ξανά και ξανά και ξανά. Έχουμε κουραστεί από την ‘ηρωοποίηση’ μιας χούφτας ακριβοπληρωμένων δολοφόνων. Δεν είναι πως θα σταματήσουμε να αντιδρούμε. Αυτή είναι η κατάρα μας. Αλλά λίγη αυτοσυγκράτηση: ‘Κι αν δεν έχετε το θάρρος της αντίδρασης, ας έχετε τουλάχιστον το θάρρος της σιωπής’».

Ο Σάββας προβλέπει επιτυχία

Η «Ισορροπία του Nash» έγινε αφορμή για έναν νέο γύρο συνεντεύξεων με τον Σάββα Ξηρό, ο οποίος, μεταξύ πολλών άλλων, δήλωσε ότι «το αν το περίμενα [σσ: να ανέβει το βιβλίο του στο Εθνικό] είναι άλλο θέμα. Δηλαδή, ποιος το περίμενε; Το ζήτημα είναι ότι, επειδή το βιβλίο βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και είναι γραμμένο με την ψυχή, έχει δύναμη να βγει ακόμα και πάνω στη σκηνή».

Ο Σάββας Ξηρός σημείωσε επίσης ότι «το βιβλίο αυτό παρουσιάζει όχι ένα δικό μου έγκλημα, αλλά ένα έγκλημα της Δημοκρατίας. Δεν υπάρχει πουθενά εκθειασμός των πράξεων της οργάνωσης. Παρουσιάζει τη συμπεριφορά του κρατικού μηχανισμού από τη στιγμή που πιάνει κι έχει στα χέρια του κάποιον. Δηλαδή, πώς λειτουργεί η Δημοκρατία, πώς εφαρμόζονται οι νόμοι. Εγώ δεν αρνήθηκα την τιμωρία για τις πράξεις που έκανα. Απλώς έπρεπε να εφαρμοστεί ο νόμος, γιατί ο νόμος έχει θεσπιστεί για τους παράνομους. Αν, δηλαδή, καταργείται ο νόμος, πού αλλού μπορεί να βασιστεί ένα κράτος για να πει ‘είμαστε Κράτος Δικαίου, είμαστε Δημοκρατία’; Επομένως, γιατί να υπάρξουν αντιδράσεις τώρα; Το βιβλίο έχει παρουσιαστεί μεταφρασμένο στην Ομοσπονδιακή Βουλή της Γερμανίας από τα Κόμματα της Αριστεράς!»

Ο Ξηρός καταλήγει με τη φράση που εξόργισε την Ντόρα Μπακογιάννη, λέγοντας πως «ό,τι έχω κάνει το έχω ξεχρεώσει. Από εκεί και πέρα, το βιβλίο το έγραψα και το άφησα να ταξιδέψει. Δεν έκανα καμία προσπάθεια να το δώσω σε εμπόρους». Ο εκτελεστής της 17 Νοέμβρη δεν παραλείπει να εκφράσει την αισιοδοξία του για την απήχηση του πονήματός του μέσω του Εθνικού Θεάτρου: «Το έργο έχει μεγάλη συμμετοχή του κόσμου, θα έχει επιτυχία. Το κείμενο έχει μεγάλη δύναμη. Βασίζεται σε γεγονότα που όλοι τα ξέρουν αλλά κάνουν πως δεν υπάρχουν. Όποιος το δει για πέντε λεπτά καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να μιλά για Δημοκρατία και Δικαιοσύνη. Τη στιγμή που αυτά που γράφω έχουν ανταπόκριση, σημαίνει ότι υπάρχει λόγος που βγαίνουν».

Protothema.gr

Το Εθνικό Θέατρο προκαλεί με το έργο-«βόμβα» του Σάββα Ξηρού