Kως: Η σφαγή των Ιταλών από τους ναζί το 1943

Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου και αμέσως μετά την εξόντωση των Ιταλών στην Κεφαλονιά από τους Γερμανούς

το δεύτερο κατά σειρά σημασίας και μεγέθους. Αναφερόμαστε στις εκτελέσεις Ιταλών στο νησί της Κω, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας.
Για το θέμα αυτό μας μίλησε ο Ιωάννης Δ. Τρικοίλης Καθηγητής Φυσικής Αγωγής, ενώ ευχαριστούμε και το Δήμο της Κω που μας εξυπηρέτησε στην έρευνα αυτή.
Η ανάρτησή μας είναι αναδημοσίευση του σχετικού θέματος που είχαμε κάνει το 2016 στο ert.gr με αφορμή τη θλιβερή επέτειο.
-Ποια ήταν η συμπεριφορά των Ιταλών προς τους κατοίκους της Κω και της Δωδεκανήσου γενικότερα;
-Η συμπεριφορά των Ιταλών προς τον ελληνικό πληθυσμό είναι γεγονός ότι υπήρξε σαφώς καλύτερη από αυτή των Τούρκων αφού αναφερόμαστε σε ευρωπαϊκό προηγμένο λαό και βεβαίως χριστιανικό λαό, που αυτόματα δημιουργεί θετικά αντανακλαστικά και υψηλές προσδοκίες στους κατοίκους των νησιών της Δωδεκανήσου. Είναι αληθές ότι από το 1912 και μέχρι την έλευση του πρώτου κυβερνήτη Mario Lago το 1923 υπήρξε στρατιωτική κατοχή κατά την οποία τα νησιά δεν ένιωσαν καταπίεση από ενέργειες επιβολής ή αυταρχικές συμπεριφορές από τους στρατιωτικούς Ιταλούς διοικητές.
Ο Mario Lago ως πρώτος κυβερνήτης 1923- 1936 όντας γερουσιαστής και μορφωμένος προσπάθησε με αρκετά έξυπνο τρόπο (διαμέσου μεγάλων έργων υποδομών, νέων τεχνικών και τεχνολογιών στις κατασκευές και στις καλλιέργειες) να δημιουργήσει ένα αίσθημα στους κατοίκους ότι θα αλλάξει η οικονομική κατάσταση τους προσφέροντας τους τη δυνατότητα να αποκτήσουν εάν θέλουν την ιταλική υπηκοότητα και να έχουν πρόσβαση σε διάφορες θέσεις στο Δημόσιο και παράλληλα τη δυνατότητα σπουδών σε ορισμένα Ιταλικά πανεπιστήμια Ρώμης, Πίζας. Μάλιστα μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1933 η ιταλική διοίκηση προέβη σε δημιουργία της καινούργιας πόλης της Κω με μοντέρνες υποδομές και κτίρια που θα στεγάζονταν όλες οι κρατικές υπηρεσίες.
Παράλληλα έδωσε δάνεια χαμηλότοκα και σε ορισμένες περιπτώσεις άτοκα για κατασκευή κατοικιών, γεγονός που είχε θετική απήχηση στην πλειονότητα των φτωχών κατοίκων (περίπτωση λαϊκών κατοικιών). Στον τομέα της παιδείας ένα μέρος των χρημάτων για τη λειτουργία των σχολειών είχε προέλευση από τα ιταλικά ταμεία που βεβαίως είχαν πόρους από το ιταλικό κράτος, αλλά και από μια σχετικά ήπια φορολογία των νησιωτών.
Το 1936 στη θέση του μετριοπαθούς Mario Lago έρχεται ο τετράρχης του φασισμού Cesare Maria De Vecchi, άνθρωπος αυταρχικός, σκληρός και σε πολλές περιπτώσεις βάναυσος απέναντι στους νησιώτες που τόλμησαν να oρθρώσουν το ανάστημά τους όταν αυτός επιχείρησε να επιβάλλει ολοκληρωτικά την ιταλική γλώσσα στα σχολεία και να ελέγξει πλήρως την λειτουργία της εκκλησίας. Πολλές υπήρξαν οι αντιδράσεις των νησιωτών, ιδιαίτερα των Καλύμνιων διανοούμενων, αλλά και του απλού λαού όταν δημιουργήθηκε το εκκλησιαστικό ζήτημα.
Είναι γνωστός ο «πετροπόλεμος» του γυναικείου πληθυσμού της Καλύμνου εναντίων των Ιταλών κατακτητών που ήθελαν να δημιουργήσουν μια νέα κατάσταση στα θρησκευτικά πράγματα (που δεν άρμοζε στις θρησκευτικές παραδόσεις του νησιού των σφουγγαράδων).
-Υπήρχε στο νησί αντιστασιακή δραστηριότητα και αν ναι ποια;
-Στο νησί της Κω δεν μπορούμε να πούμε ότι υπήρξε οργανωμένη αντιστασιακή δράση όμως δεν ήταν λίγες οι φορές που οι κάτοικοι εξέφραζαν σχεδόν φανερά την αντίθεση τους με ορισμένες πρακτικές της ιταλικής διοίκησης κυρίως σε ζητήματα θρησκείας και εκπαίδευσης.
Ζήτημα θρησκείας: η προσπάθεια των Ιταλών να αποκόψουν την εκκλησία της Δωδεκανήσου από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως.
Ζήτημα εκπαίδευσης: η επιβολή της ιταλικής γλώσσας ως κύριας γλώσσας στα σχολεία και η σχεδόν κατάργηση της ελληνικής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
-Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας και μέχρι τις παρεμβάσεις των Γερμανών, ποια ήταν η στάση των Ιταλών στο νησί;
Από την 8η Σεπτεμβρίου 1943 ημέρα κατά την οποία ο Βασιλείας Vittorio Emmanouele ο Γ’ και ο στρατάρχης Pietro Badoglio κατέληξαν σε μυστική συνθηκολόγηση με τους συμμάχους δεν υπάρχουν μαρτυρίες ή γεγονότα που να μας βεβαιώνουν ότι υπήρξε κάποια αλλαγή στη στάση της ιταλικής διοίκησης έναντι των κατοίκων της Κω βεβαίως υπήρξε ένα κλίμα έντασης και αβεβαιότητας αφού ο φόβος για αντίδραση των Γερμανών ήταν διάχυτος στις τάξεις της ιταλικής φρουράς του νησιού.
Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις έχουμε μαρτυρίες κατοίκων της Κω που είχαν κάποια σχέση με Ιταλούς υπαλλήλους αλλά και χαμηλόβαθμους Ιταλούς αξιωματικούς ότι ο φόβος αντιποίνων από πλευρά των εξαγριωμένων Γερμανών έκαναν τους Ιταλούς να αποκτήσουν ένα ηπιότερο προσωπείο απέναντι στους κατοίκους.
Οι Γερμανοί αμέσως μετά την συνθηκολόγηση των Ιταλών έθεσαν σε εφαρμογή την επιχείρηση για τον αφοπλισμό της ιταλικής φρουράς στα Δωδεκάνησα μάλιστα σε αυτήν την επιχείρηση έδωσαν ειρωνικά την κωδική ονομασία «ΑΞΩΝ». Στη Ρόδο με αστραπιαία κίνηση ο έμπειρος υποστράτηγος Ulrich Kleemann με τη μεραρχία εφόδου «ΡΟΔΟΣ» κατάφερε μέσα σε λίγες ώρες να αιχμαλωτίσει αμαχητί τον κύριο όγκο της μεραρχίας «REGINA» που έδρευε στη Ρόδο, ένα σύνολο ανδρών όλων των κλάδων που αριθμούσε γύρω στις 40.000. Ο επόμενος στόχος ήταν η Κως και η Λέρος. διαβάστε τη συνέχεια εδώ