3 στις 5 γυναίκες κάνουν περιστασιακά Τεστ Παπ στην Ελλάδα

Μολονότι το τεστ Παπανικολάου έδωσε ζωή στις γυναίκες προλαμβάνοντας τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας δεν πραγματοποιείται συστηματικά από τις Ελληνίδες.

Ο Καρκίνος Τραχήλου Μήτρας αποτελεί σήμερα τον 4ο συχνότερο γυναικείο καρκίνο παγκοσμίως και τον 2ο συχνότερο καρκίνο σε νέες γυναίκες 15-44 ετών. Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή της Ελληνικής Μαιευτικής Γυναικολογικής Εταιρείας (2021), στην Ελλάδα εμφανίζονται ετησίως περί τα 696 περιστατικά διηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και περίπου τα μισά έχουν δυσμενή κατάληξη. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι σε χώρες με οργανωμένα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου και εφαρμογή του Τεστ Παπανικολάου στο 70 – 90% του γυναικείου πληθυσμού, μειώθηκε κατά 85% το ποσοστό εμφάνισης και θνησιμότητας της νόσου, με τη συντριπτική πλειονότητά της να εμφανίζεται στις γυναίκες που αρνούνται εκ πεποιθήσεως την εξέταση.

Σημειώνεται ότι έχουν περάσει επτά δεκαετίες από την εποχή που ο μεγάλος ερευνητής και ευεργέτης της ανθρωπότητας Γ. Ν. Παπανικολάου επινόησε το σωτήριο Τεστ Παπανικολάου και έδωσε ζωή στις γυναίκες προλαμβάνοντας τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Παρόλα αυτά. 6 στις 10 γυναίκες σήμερα στη χώρα μας, σύμφωνα με τελευταία μελέτη, δεν προσέρχονται συστηματικά αλλά περιστασιακά, ώστε να υποβληθούν σε αυτήν την απλή και συγχρόνως τόσο σημαντική για την υγεία τους εξέταση (πλην των γυναικών σε μεγάλες πόλεις), παρά τις συστάσεις των ειδικών επιστημόνων, καθώς δεν υπάρχει Εθνικά Οργανωμένο Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου. Η πλειονότητα δεν κάνει την εξέταση είτε γιατί δεν γνωρίζει τι είναι και φοβάται, είτε επειδή ντρέπεται, είτε ακόμα επειδή λόγω της πανδημίας Covid-19 ατόνησε γενικότερα ο προληπτικός έλεγχος. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΕΟΠΥΥ, όλες οι γυναίκες 21 -65 ετών πρέπει να υποβάλλονται συστηματικά στην κυτταρολογική εξέταση Τεστ Παπανικολάου. Είναι γνωστό από τη διεθνή βιβλιογραφία ότι από τις 100 γυναίκες που ελέγχονται με ΠΑΠ τεστ, οι 10 θα παρουσιάσουν παθολογικές αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας, που οφείλονται σε μεγάλο ποσοστό στη δράση των ογκογόνων τύπων του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Αναγνωρίζοντας με το ΠΑΠ τεστ τις προκαρκινικές αυτές βλάβες, η γυναίκα ακολουθεί θεραπεία που οδηγεί σε πλήρη ίαση. Όλες οι εξετάσεις πρόληψης (όπως πχ μαστογραφία, PSA) έχουν ως στόχο να αναγνωρίσουν σε αρχόμενα στάδια τον καρκίνο. Αυτό είναι μια σοβαρή διαφορά του ΠΑΠ τεστ και των άλλων εξετάσεων και εκεί έγκειται η μεγάλη αξία του και σημασία. Καμία άλλη μέθοδος δεν παρέχει την απαραίτητη προστασία και ασφάλεια στη γυναίκα, εάν δεν συνυπάρχει με την κυτταρολογική εξέταση κατά Παπανικολάου. Άλλωστε, στις τελευταίες συστάσεις ειδικών επιστημόνων της χώρας (Ομάδα Εργασίας του υπουργείου Υγείας για την έκδοση κατευθυντηρίων οδηγιών προσυμπτωματικού ελέγχου Καρκίνου Τραχήλου Μήτρας, Ελληνική Εταιρεία Μαιευτικής & Γυναικολογίας, Ελληνική Εταιρεία Κολποσκόπησης & Παθολογίας Τραχήλου και Ελληνική Εταιρία Κλινικής Κυτταρολογίας), με βάση τις Διεθνείς Κατευθυντήριες Οδηγίες και την ελληνική πραγματικότητα, προτείνονται:

γυναίκες 21 -29 ετών (εμβολιασμένες έναντι του HPV και μη) να ελέγχονται ανά 3ετία με κυτταρολογική εξέταση Τεστ Παπανικολάου.

γυναίκες 30 -65 ετών (εμβολιασμένες έναντι του HPV και μη) να ελέγχονται ανά 3ετία με συνδυασμό Τεστ Παπανικολάου και μοριακής εξέτασης HPV (Co-testing), προσφέροντας έτσι αυξημένη ευαισθησία στον εντοπισμό σοβαρών προκαρκινικών βλαβών του τραχήλου.

Στόχος της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Κυτταρολογίας είναι η καθιέρωση ενός καθολικού εθνικά οργανωμένου προσυμπτωματικού ελέγχου του γυναικείου πληθυσμού της χώρας με το Τεστ Παπανικολάου, η ασφάλεια, το χαμηλό κόστος και η αποτελεσματικότητα του οποίου είναι δεδομένα και αδιαμφισβήτητα.

Με τη σωστή οργάνωση εκτιμάται ότι σε 10 χρόνια θα μπορούν να μειωθούν κατά 70% τα περιστατικά  του Καρκίνου Τραχήλου Μήτρας και το αποτέλεσμα θα είναι πολλαπλασιαστικό. Μια γυναίκα που έχει ξεκινήσει στα 21 έτη το Τεστ Παπανικολάου, πολύ ευκολότερα θα κάνει αυτοεξέταση στο μαστό, θα υποβληθεί στα 40 της σε μαστογραφία και θα αποδεχθεί να κάνει κολονοσκόπηση στα 50. Γιατί από μικρή ηλικία έχει μπει στη λογική της πρόληψης.

Η αναγκαιότητα επομένως του προσυμπτωματικού ελέγχου των γυναικών για τον Καρκίνο Τραχήλου Μήτρας έχει ιδιαίτερη σημασία την εποχή αυτή της υγειονομικής κρίσης που διέρχεται η ελληνική κοινωνία και όλος ο πλανήτης λόγω της πανδημίας Covid-19, ώστε να μην επηρεαστεί η διάθεση των γυναικών και η προσέλευσή τους για προληπτικό έλεγχο, επισημαίνοντας τον κίνδυνο έξαρσης των περιστατικών, καθώς ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας όχι μόνον δεν σέβεται την κρίση, αλλά διαφοροποιείται ανάλογα με το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο κάθε χώρας. Έχει εκτιμηθεί ότι η εφαρμογή της πρωτογενούς πρόληψης με τον καθολικό εμβολιασμό έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), παράλληλα με την εφαρμογή δευτερογενούς πρόληψης μέσω Εθνικών Προγραμμάτων Προσυμπτωματικού Ελέγχου υψηλής κάλυψης του γυναικείου πληθυσμού (>70%) και την ενδεδειγμένη θεραπευτική αντιμετώπιση των παθολογικών καταστάσεων, θα οδηγήσουν στην εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ως προβλήματος Δημόσιας Υγείας την επόμενη δεκαετία.