Αυτή η ειδικότητα πρωταγωνιστεί στη φροντίδα των παιδιών

H Παιδιατρική Ιολογία είναι το γνωστικό αντικείμενο της Ιατρικής, το οποίο ασχολείται με τη μελέτη της παθοφυσιολογίας

της διάγνωσης, της θεραπευτικής αντιμετώπισης και της πρόληψης των ιογενών λοιμώξεων στα νεογνά, τα παιδιά και τους εφήβους. Ο κ. Ιωάννης Μαμμάς Διδάκτορας Κλινικής Ιολογίας μας εξηγεί
Τον Οκτώβρη του 1918 ένα τρίχρονο παιδί από τη νότια Εύβοια μαζί με τα δύο μικρότερα ξαδερφάκια του ηλικίας 6 μηνών και 2 χρονών κατάφεραν να επιζήσουν από την πανδημία της Ισπανικής γρίπης, παρά το γεγονός πως οι οικογένειές τους αφανίστηκαν λόγω της γρίπης. Σύμφωνα με μαρτυρίες των ντόπιων: «…όταν τα μωρά έχασαν τους γονείς τους, τα άφησαν σε μια παλιά παράγκα, λίγο έξω από το χωριό. Οι συγχωριανοί νόμιζαν πως τα μωρά είχαν φυματίωση και γι’ αυτό δεν τα πλησίαζαν. Μόνο μια γριά, που δε λογάριαζε τίποτα, τους πήγαινε γάλα από την κατσίκα της και έτσι μπόρεσαν να ζήσουν…». Εκατό δύο χρόνια μετά την ιστορία αυτή, ένα εξειδικευμένο επιστημονικό ινστιτούτο δημιουργήθηκε με αντικείμενο τις ιογενείς λοιμώξεις στα νεογνά, τα παιδιά και τους εφήβους. Το ινστιτούτο αυτό, το οποίο ονομάστηκε Ινστιτούτο Παιδιατρικής Ιολογίας, υποστηρίζεται από την Α΄ Παιδιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και το Εργαστήριο Κλινικής Ιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και τελεί υπό την αιγίδα της Παγκόσμιας Ακαδημίας Επιστημών. Το ινστιτούτο αποτελεί τον πρώτο εξειδικευμένο επιστημονικό φορέα με στόχο την προαγωγή της ιατρικής εκπαίδευσης στο νέο, ταχέως εξελισσόμενο κλάδο της Παιδιατρικής Ιολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει έδρα του το νησί της Εύβοιας τιμώντας, έτσι, τα τρία αυτά παιδία που κατάφεραν να επιζήσουν από την Ισπανική γρίπη του 1918. Τι είναι, όμως, η Παιδιατρική Ιολογία και γιατί είναι σημαντική στην προάσπιση της υγείας των παιδιών;
H Παιδιατρική Ιολογία είναι το γνωστικό αντικείμενο της Ιατρικής, το οποίο ασχολείται με τη μελέτη της παθοφυσιολογίας, της διάγνωσης, της θεραπευτικής αντιμετώπισης και της πρόληψης των ιογενών λοιμώξεων στα νεογνά, τα παιδιά και τους εφήβους. Αρκετές παιδιατρικές ιογενείς λοιμώξεις περιγράφονται με λεπτομέρειες ήδη από την αρχαιότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι αναφορές του Ιπποκράτη τον 5ο αιώνα π.Χ. στην επιδημία της ιλαράς στο νησί της Θάσου καθώς και στον «βήχα της Πέρινθου» στη Θράκη. Τα χρόνια που ακολούθησαν οι ιογενείς λοιμώξεις αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες βρεφικής και παιδικής θνητότητας και νοσηρότητας, χωρίς ωστόσο να παρατηρηθούν σημαντικές αλλαγές στη θεραπευτική τους προσέγγιση και αντιμετώπιση. Η ανακάλυψη των εμβολίων αποτέλεσε αδιαμφισβήτητα τον σημαντικότερο έως σήμερα σταθμό στην πρόληψη των ιογενών λοιμώξεων.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια το αντικείμενο των παιδιατρικών ιογενών λοιμώξεων έχει γνωρίσει ραγδαία ανάπτυξη. Οι νέες εξελίξεις στον τομέα της Κλινικής Ιολογίας και της Μοριακής Ιατρικής έχουν οδηγήσει στην εφαρμογή νέων διαγνωστικών μοριακών μεθόδων στην κλινική πράξη καθώς και στην ανάπτυξη νέων αντι-ιικών θεραπειών και εμβολίων, τα οποία βρίσκονται στο στάδιο της βασικής έρευνας ή των κλινικών δοκιμών. Η εμφάνιση νέων απειλητικών ιών, όπως πρόσφατα ο νέος κορωνοϊός SARS-CoV-2, καθώς και η επανεμφάνιση ιογενών λοιμώξεων, οι οποίες στο παρελθόν είχαν αποδεκατίσει τον παιδικό πληθυσμό, απαιτούν τον σχεδιασμό νέων θεραπευτικών πρωτοκόλλων και στρατηγικών πρόληψης.
Στο μέλλον οι ειδικοί στην Παιδιατρική Ιολογία αναμένεται να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην κλινική φροντίδα νοσηλευόμενων παιδιών με ασυνήθιστες, επαναλαμβανόμενες, σοβαρές ή πολύπλοκες παιδιατρικές ιογενείς λοιμώξεις. Η στελέχωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας με τους ειδικούς αυτούς θα οδηγήσει στην εξοικονόμηση πόρων, στην αναβάθμιση της ποιότητας φροντίδας των παιδιατρικών ασθενών, στην ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών και στην ενίσχυση της έρευνας με σκοπό τον επαναπροσδιορισμό της αντιμετώπισης των ιογενών λοιμώξεων στα νεογνά, τα παιδιά και τους εφήβους. Προς την κατεύθυνση αυτή, οι προοπτικές της Παιδιατρικής Ιολογίας με στόχο την προαγωγή της υγείας του παιδικού πληθυσμού είναι ιδιαίτερα υποσχόμενες αλλά και επιτακτικές στο άμεσο μέλλον περισσότερο από ποτέ.
*Ιωάννης Ν. Μαμμάς, Παιδίατρος στο Αλιβέρι της Εύβοιας, Διδάκτορας Κλινικής Ιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, Επιστημονικός Συνεργάτης της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Συντονιστής της Ομάδας Μελέτης Παιδιατρικής Ιολογίας