Ηλίαση: Πώς εκδηλώνεται και πώς αντιμετωπίζεται

Μπορεί το καλοκαίρι να αποτελεί αγαπημένη εποχή για τους περισσότερους από εμάς, καθώς έχει συνδεθεί με την ανεμελιά και τις διακοπές

κρύβει όμως και κινδύνους για την υγεία μας, αν δεν είμαστε προσεκτικοί. Ένας από αυτούς είναι η ηλίαση, μια παθολογική κατάσταση που εκδηλώνεται ως υπερθέρμανση του σώματος μετά από παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Πρόκειται για τον συνηθέστερο τύπο θερμοπληξίας, που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, καθώς μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην καρδιά, τους νεφρούς, το ήπαρ, τους πνεύμονες και τον εγκέφαλο.

Πώς προκαλείται όμως η ηλίαση; Κανονικά ο άνθρωπος διατηρεί σταθερή την εσωτερική του θερμοκρασία χάρη σε μια σειρά ομοιοστατικών μηχανισμών. Όταν όμως βρεθεί σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών και εκτεθεί για σημαντικό διάστημα σε αυτές, χωρίς τα απαιτούμενα μέσα προστασίας, οι ομοιοστατικοί αυτοί μηχανισμοί δεν αποδίδουν, όπως θα έπρεπε, με συνέπεια το σώμα να υπερθερμαίνεται και να μην καταφέρνει να αποβάλλει την επιπλέον θερμότητα.

Ηλίαση και συμπτώματα

Τα συμπτώματα της ηλίασης ποικίλουν, ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης. Έτσι, η ηλίαση μπορεί να εκδηλωθεί με μια ερυθρότητα στο δέρμα και έναν πονοκέφαλο αρχικά και να συνεχιστεί με πυρετό, που ξεπερνά τους 38 βαθμούς Κελσίου. 

Στα συμπτώματα επίσης περιλαμβάνονται:

-η έντονη εφίδρωση,

-η ζάλη,

-η ναυτία με πιθανό έμετο,

-η γρήγορη αναπνοή,

-η έντονη ταχυκαρδία,

-η υπόταση,

-η διαστολή της κόρης των ματιών,

-αλλά και οι διαταραχές συνείδησης, όπως η σύγχυση, ο λήθαργος, οι διαταραχές στην ομιλία, ακόμα και το παραλήρημα σε σοβαρότερες περιπτώσεις.

Μάλιστα, όταν η ηλίαση είναι βαριάς μορφής, μπορεί να συνοδεύεται από ανιδρωσία –στον αντίποδα της εφίδρωσης- συστολή της κόρης των ματιών, ακούσια ούρηση και αφόδευση, αλλά και πυρετό που ξεπερνά τους 40 βαθμούς Κελσίου.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από ηλίαση

Πιο ευάλωτες στην ηλίαση είναι οι μικρές και οι μεγάλες ηλικίες, αλλά και άτομα που πάσχουν από κάποια χρόνια νοσήματα ή ακολουθούν συγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές.

Έτσι, ένα βρέφος ή ένα μικρό παιδί, που δεν έχει αναπτύξει ακόμα το κεντρικό νευρικό του σύστημα, δεν μπορεί να ανταποκριθεί το ίδιο αποτελεσματικά με ένα ενήλικο άτομο σε υψηλές θερμοκρασίες. Την ίδια στιγμή ηλικιωμένα άτομα εξαιτίας της φθοράς που έχει επιφέρει η ηλικία στο κεντρικό νευρικό τους σύστημα, ενδέχεται να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν ακραίες συνθήκες υπερθέρμανσης του σώματός τους.

Επίσης, πάσχοντες από χρόνιες παθήσεις, όπως είναι οι καρδιακές και οι πνευμονολογικές, ενδέχεται να είναι πιο ευάλωτοι στην ηλίαση, ενώ και η λήψη φαρμακευτικών αγωγών με αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά και αντιδιαβητικά χάπια μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός ατόμου να ανταποκριθεί σε υψηλές θερμοκρασίες. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δείχνουν και τα παχύσαρκα άτομα, αλλά και οι διαβητικοί και οι υποτασικοί.

Με δεδομένο πάντως πως όλοι μπορεί να πάθουν ηλίαση, ανεξαρτήτως ηλικίας, καλό είναι να γνωρίζουμε τις βασικότερες αιτίες που μπορεί να την προκαλέσουν. Αυτές είναι:

Η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο.

Η αφυδάτωση, που προκαλείται από τη μη κατανάλωση νερού, το οποίο είναι απαραίτητο για την αναπλήρωση των υγρών που χάνονται κατά την εφίδρωση.

Η κατανάλωση αλκοόλ, το οποίο επιδρά στους ομοιοστατικούς μηχανισμούς που ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματος.

Η παραμονή, εργασία ή γυμναστική για αρκετό διάστημα σε περιβάλλοντα υψηλών θερμοκρασιών, υγρασίας και άπνοιας και μάλιστα χωρίς καπέλο, γυαλιά ή κάποιο μέσο κλιματισμού.

Συμμετοχή σε αθλητικές εκδηλώσεις, όπως είναι για παράδειγμα οι αγώνες μεγάλων αποστάσεων, σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών.

Οι πρώτες βοήθειες

Αν έχετε αρχίσει να αισθάνεστε τα πρώτα, ελαφρύτερα συμπτώματα της ηλίασης, καλό είναι:

Να μετακινηθείτε σε ένα δροσερό και σκιερό μέρος ή να ζητήσετε από κάποιον άλλο να σας βοηθήσει.

Να αφαιρέσετε τα περιττά ρούχα.

Να αρχίσετε να ενυδατώνεστε, κατά προτίμηση με νερό και όχι με άλλα υγρά που μπορεί να περιέχουν ζάχαρη.

Να κάνετε ένα δροσερό ντους ή, αν δεν μπορείτε, να τοποθετήσετε βρεγμένες με κρύο νερό πετσέτες στον αυχένα σας ή παγοκύστες.

Να καταναλώσετε σταδιακά λίγο αλάτι διαλυμένο σε νερό (αναλογία ένα κουταλάκι σε ένα λίτρο νερό), καθώς αυτό μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των καταλυτών που χάνονται κατά την εφίδρωση.

Αν βοηθάτε ένα άτομο που εμφανίζει συμπτώματα ηλίασης, καλό είναι να μην του χορηγήσετε υγρά σε περίπτωση ναυτίας, έμετου ή διαταραχών συνείδησης.

Αν τα συμπτώματα είναι σοβαρά, ο ασθενής θα πρέπει να αναζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια, καθώς θα χρειαστεί ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. Σε αυτό το στάδιο δεν πρέπει να υποτιμηθεί η σοβαρότητα της κατάστασης, καθώς μπορεί να συνοδευτεί από επιπλοκές απειλητικές για τη ζωή.

Πώς θα προλάβετε την ηλίαση

Για να μην βρεθείτε στη δυσάρεστη θέση να βιώσετε τα συμπτώματα της ηλίασης, καλό είναι να τα προλάβετε. Έτσι:

Αποφύγετε την κυκλοφορία και τη χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς σε μέρες με καύσωνα.

Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο από τις 11:00 έως τις 17:00.

Επιλέξτε ανοιχτόχρωμα, άνετα και ελαφριά ρούχα, καπέλο και γυαλιά ηλίου.

Ενυδατώνεστε συνέχεια, ειδικά αν διαπιστώσετε πως αντιμετωπίζετε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών.

Μην καταναλώνετε αλκοόλ. Μπορεί προς στιγμήν να αισθάνεστε ότι σας δροσίζει, όμως πετυχαίνει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.

Μην καταναλώνετε βαριά γεύματα. Προτιμήστε σαλάτες και φρούτα, που θα σας ενυδατώσουν.

Αφήστε την έντονη σωματική δραστηριότητα για μια άλλη στιγμή, όταν η θερμοκρασία δεν θα είναι αποτρεπτική.

Απολαύστε το καλοκαίρι, τον ήλιο και την ανεμελιά που προσφέρουν χωρίς δυσάρεστες εκπλήξεις. Αποφύγετε τις συνθήκες που μπορεί να σας οδηγήσουν στην ηλίαση και έχετε πάντα το νου σας για τα πρώτα της συμπτώματα, ώστε να την προλάβετε έγκαιρα και να αποφύγετε σοβαρότερες καταστάσεις.