Σε ποιες παθήσεις χρησιμεύει το ηλεκτρομυογράφημα

Οι μελέτες ηλεκτρομυογραφίας και αγωγιμότητας των νεύρων, κοινώς γνωστές ως ηλεκτρομυογράφημα, είναι διαγνωστικές εξετάσεις

που μετρούν τις ηλεκτρικές δραστηριότητες των περιφερικών νεύρων (έξω από τον νωτιαίο μυελό) και των μυών. Είναι τα πιο σημαντικά τεστ για τη διάγνωση πολλών νευρομυϊκών παθήσεων και αξιολόγηση της σοβαρότητάς τους. Οι μελέτες ηλεκτρομυογραφίας και αγωγιμότητας των νεύρων είναι σημαντικές και χρήσιμες για τη διάγνωση παθήσεων κινητικών νευρώνων, ασθενειών της σπονδυλικής ρίζας (κήλη δίσκων), περιφερικών νευροπαθειών (διαβήτης), βλάβης απλού νεύρου (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα), διαταραχών νευρομυϊκής μετάδοσης (μυασθένεια gravis) και πρωτοπαθών μυϊκών παθήσεων (μυϊκές δυστροφίες).

Οι μελέτες αγωγιμότητας νεύρων μετρούν την ικανότητα ενός περιφερειακού νεύρου να διεξάγει ηλεκτρική ώθηση από μια θέση διέγερσης σε μια τοποθεσία εγγραφής, μετρούμενη σε μέτρα ανά δευτερόλεπτο, όπως μίλια ανά ώρα. Έτσι, δύο ηλεκτρόδια θα τοποθετηθούν στο δέρμα σας-ένα για να διεγείρει ένα νεύρο και το άλλο για να καταγράψει την τρέχουσα νευρική ώθηση. Η ταχύτητα αγωγής της ηλεκτρικής ώθησης κατά τη διάρκεια των ταχύτερα αγώγιμων ινών μεταξύ των ηλεκτροδίων διέγερσης και καταγραφής ονομάζεται ταχύτητα αγωγής νεύρων και η προκύπτουσα ηλεκτρική δραστηριότητα ονομάζεται δυναμικό δράσης. Αξιολογούνται μόνο οι μεγαλύτερες και ταχύτερα αγώγιμες ίνες, επομένως μελέτες αγωγιμότητας νεύρων δεν μπορούν να διαγνώσουν ανωμαλίες και νευροπάθειες μικρών ινών. Η ηλεκτρομυογραφία συνήθως περιλαμβάνει την εισαγωγή μιας βελόνας σαν λεπτή τρίχα σε συγκεκριμένο μυ για να εκτιμηθεί η ηλεκτρική δραστηριότητα του μυός με και χωρίς κίνηση των μυών. Συγκεκριμένα ευρήματα παρατηρούνται σε πρωτοπαθείς μυϊκές παθήσεις που είναι διαφορετικές από αυτές που παρατηρούνται σε νευρικές παθήσεις. Ο εξεταστής θα σας ζητήσει να κρατήσετε τον μυ ήσυχο και, στη συνέχεια, να τον συσφίξετε ελαφρώς, μετά έντονα, για να μετρήσει τα διαφορετικά ηλεκτρικά μοτίβα που δημιουργούνται.

Οι συνηθέστερες παθήσεις που διερευνώνται είναι:

1.Νόσος κινητικών νευρώνων. Οι ταχύτητες αγωγής  είναι συνήθως φυσιολογικές έως αργά στη νόσο. Η πιο σημαντική μελέτη είναι η ηλεκτρομυογραφία, η οποία δείχνει μη φυσιολογική αυθόρμητη δραστηριότητα με εισαγωγή βελόνας και σε ηρεμία, χωρίς δηλαδή σύσπαση του μυός. Αρχικά τα ευρήματα  μπορεί να εμφανιστούν σε λίγους μυς αλλά εμφανίζονται επίσης συχνά σε μύες που εξακολουθούν να είναι ισχυροί και συνεπώς υποκλινικά εμπλέκονται. Καθώς αυτές οι ασθένειες εξελίσσονται, περισσότεροι μύες προσβάλλονται.  

2.Διαταραχές των νευρικών ριζών. Εδώ οι ταχύτητες αγωγής  είναι συνήθως φυσιολογικές. Παρόμοιες ηλεκτρομυογραφικές ανωμαλίες ήπιου τύπου με τις ασθένειες των κινητικών νευρώνων μπορούν να παρατηρηθούν σε περιοχές ειδικές για την προσβεβλημένη ρίζα.  

3.Περιφερικές νευροπάθειες. Επειδή αυτές είναι γενικές διαταραχές που επηρεάζουν πολλά ή όλα τα περιφερειακά νεύρα, υπάρχουν εκτεταμένες ανωμαλίες. Οι περισσότερες ξεκινούν απομακρυσμένα στα πόδια και στη συνέχεια προχωρούν στην εμπλοκή των πιο κοντινών τμημάτων στα κάτω και στα άνω άκρα. Οι ταχύτητες αγωγής θα μειωθούν νωρίς στην πορεία της νόσου. Καθώς η βλάβη των νεύρων αυξάνεται, οι ταχύτητες αγωγής των νεύρων  θα επιβραδυνθούν (ιδιαίτερα στις απομυελινωτικές νευροπάθειες) και τα πλάτη των δυναμικών  δράσης θα μειωθούν (ειδικά στις νευροπάθειες που επηρεάζουν κατά προτίμηση τους άξονες). Οι νευροπάθειες που επηρεάζουν τα κινητικά νεύρα θα έχουν ηλεκτρομυογραφικές αλλαγές παρόμοιες με τις ασθένειες των κινητικών νευρώνων αλλά συνήθως πιο ήπιες.  

4.Μονονευροπάθειες. Αυτοί είναι τύποι βλάβης των περιφερικών νεύρων που επηρεάζουν μόνο ένα ή λίγα νεύρα. Μπορούν να προκληθούν από εσωτερικούς ή εξωτερικούς τραυματισμούς ή συμπίεση μεμονωμένων περιφερικών νεύρων, όπως το μέσο νεύρο στον καρπό (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα), το ωλένιο νεύρο ακριβώς κάτω από την αυλάκωση της ωλένης στον αγκώνα και από το περονιαίο νεύρο όπως διασχίζει τον θύλακα στο εξωτερικό του γόνατος. Εδώ οι ταχύτητες αγωγής συνήθως δείχνουν επιβράδυνση στην αγωγιμότητα σε ολόκληρο το κατεστραμμένο νευρικό τμήμα αλλά εάν το νεύρο έχει υποστεί διατομή δεν θα υπάρχει καθόλου ορατή νευρική δραστηριότητα κάτω από την πληγείσα περιοχή. Το ηλεκτρομυογράφημα θα δείξει βλάβη στους μύες που νευρώνονται από κατεστραμμένους κινητικούς άξονες.  

5.Διαταραχές της νευρομυϊκής μετάδοσης. Δύο ασθένειες-ημυασθένεια gravis και το μυασθενικό σύνδρομο Lambert-Eaton-περιλαμβάνουν διαταραχές στη μετάδοση της ηλεκτρικής δραστηριότητας σε ένα κενό (νευρομυϊκή σύνδεση) μεταξύ των άκρων του κινητικού νεύρου και των μυϊκών ινών.

6.Μυϊκές παθήσεις (μυοπάθειες ή δυστροφίες). Αυτές οι διαταραχές μπορούν να κληρονομηθούν ή προκαλούνται από λοίμωξη, μεταβολικό, ορμονικό, ανοσοποιητικό αίτιο.  Επηρεάζουν μόνο τους μύες, επομένως οι ταχύτητες αγωγής είναι φυσιολογικές. Το ηλεκτρομυογράφημα εμφανίζει ανωμαλίες στις μυϊκές ηλεκτρικές δραστηριότητες που είναι πιο επηρεασμένες και συνήθως συσχετίζονται με τον βαθμό μυϊκής αδυναμίας. Τα ηλεκτρομυογραφικά ευρήματα διαφέρουν από αυτά που παρατηρούνται σε νευρικές διαταραχές.

Το άρθρο είναι παραχώρηση της ΔΡ. Δήμητρας Σαλή https://www.neuro-sali.gr