Υπάρχουν τρεις συμπεριφορές που μπορούν να σκοτώσουν μια ερωτική σχέση. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά σημάδια στην επαφή ενός ζευγαριού που δείχνουν ότι η σχέση τους είναι τοξική και θα πρέπει είτε να εξελιχθεί είτε να διακοπεί
Ο τρόπος που σκεφτόμαστε επηρεάζει το πώς αισθανόμαστε κι αυτό με τη σειρά του καθοδηγεί τις συμπεριφορές μας. Όταν βιώνουμε ένα μοτίβο τοξικών σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών μπαίνουμε στη λογική και την ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων που αισθάνονται ανικανοποίητοι -ακόμα και συναισθηματικά παραμελημένοι ή κακοποιημένοι– στις προσωπικές τους σχέσεις.
«Μάς φαίνεται ότι όπου κι αν στραφούμε, βλέπουμε και ακούμε για ανθρώπους δυστυχείς και πληγωμένους συναισθηματικά -και σε ορισμένες περιπτώσεις αρκετά σοβαρά- κατά την αναζήτηση της αγάπης», εξηγεί ο ψυχολόγος Jeffrey Bernstein, Ph.D. ο οποίος διεξήγαγε σχετική ανάλυση και προσθέτει:
«Αν, μάλιστα, οι τοξικές σκέψεις μετατραπούν και σε τοξικές σχέσεις, ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος από τον οποίο δύσκολα βγαίνει κανείς». Για να τα καταφέρει, θα πρέπει να γνωρίζει τρία χαρακτηριστικά σημάδια:
- Η κριτική και η περιφρόνηση. Σύμφωνα με τον ερευνητή σχέσεων John Gottman, η κριτική και η περιφρόνηση μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα καταστροφικές για μια ερωτική σχέση. Τα σημάδια της κριτικής και της περιφρόνησης είναι πιθανό να περιλαμβάνουν στοιχεία ειρωνείας ή σαρκασμού από τον ερωτικό σύντροφο, ενώ συγκεκριμένα η περιφρόνηση μπορεί να εκφραστεί μέσω της κριτικής του άλλου σε δημόσιο χώρο. Η ανωτερότητα επίσης αποκαλύπτει ένα περιφρονητικό, τοξικό μήνυμα. «Το να βιώνεις μια κατάσταση όπου ο άνθρωπος που αγαπάς σε περιφρονεί, σε υποτιμά και σε κριτικάρει συνεχώς είναι εξαιρετικά αποθαρρυντικό και ανθυγιεινό συναισθηματικά», αναφέρει ο Δρ. Bernstein.
- Ο εγκλωβισμός στην αρνητική ενέργεια. Αισθάνεστε ότι αυτές οι λίγες ίσως φορές που συνδέεστε θετικά με τον/την σύντροφό σας δεν έχουν καμία σημασία, επειδή λίγο αργότερα κατακλύζεστε από αρνητική ενέργεια; Καταλαβαίνετε ότι οι οποιεσδήποτε υποσχόμενες θετικές αλλαγές είναι ασταθείς; Στο τέλος της ημέρας και στη μεγαλύτερη διάρκειά της, αισθάνεστε συναισθηματική κατάπτωση και μούδιασμα; Ίσως έχει έρθει η ώρα να αναγνωρίσετε ότι η σχέση σας είναι τοξική.
- Σκόπιμη παραμέληση. Ενδείξεις ότι ο σύντροφός σας σάς παραμελεί αποτελεί η σιωπή του/της που σάς αφήνει ξέπνοους και χωρίς ελπίδα, το γεγονός ότι σας στερεί τη σωματική επαφή και μετά σας κατηγορεί ότι τη ζητιανεύετε, ότι κάθε φορά που προσπαθείτε να χαλαρώσετε και να διώξετε τον αρνητισμό χάνεται στις σκέψεις του ή ακόμα και το ότι αρνείται να αναζητήσει βοήθεια. Η παραμέληση αποτελεί μια ιδιαίτερα παθητικο-επιθετική μορφή τοξικότητας στη σχέση και συχνά εξελίσσεται χειρότερα με την πάροδο του χρόνου.
Τοξικές σχέσεις: Πώς θα απαλλαγείτε
Πώς θα καταλάβετε αν περιβάλλεστε από τοξικούς ανθρώπους και πώς θα απαλλαγείτε από την αρνητική ενέργειά τους
Στο άκουσμα της λέξης «τοξικός» μάς έρχεται αυτομάτως στο νου κάτι αρνητικό, κακό, άσχημο, μολυσματικό που θα πρέπει να αποφύγουμε και να απομακρύνουμε από κοντά μας. Στη ζωή μας τοξικό δεν είναι μόνο ένα υλικό αντικείμενο π.χ τα απόβλητα, το καυσαέριο. Τοξικός μπορεί να είναι και ένας άνθρωπος ή μία σχέση που έχουμε.
Πόσο κοντά σε τοξικούς ανθρώπους βρισκόμαστε; Τι χαρακτηριστικά έχουν αυτοί οι άνθρωποι και πώς επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική μας υγεία; Πόσο εύκολα μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα άτομα που ασκούν χειριστική επιρροή πάνω μας και με ποιους τρόπους θα καταφέρουμε να τα απομακρύνουμε από κοντά μας;
Οι χειριστικοί άνθρωποι μπορούν να υπάρξουν με πολλά προσωπεία και σε όλα τα επίπεδα των σχέσεων της καθημερινότητάς μας: τοξικός σύντροφος, τοξικός συνάδελφος, τοξικός φίλος. Η παρουσία αυτών των ανθρώπων στη ζωή μας, μάς εξαντλεί τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά και ρουφάει όλη μας την ενέργεια, γεμίζοντάς μας αρνητισμό, νευρικότητα, κόπωση, θυμό, θλίψη και ενοχές, με συνέπεια να οδηγούμαστε πολύ συχνά σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός τοξικού-χειριστικού ατόμου
Γκρινιάζουν συνεχώς. Αυτά τα άτομα δεν είναι ποτέ ευχαριστημένα και δεν αντλούν με τίποτα ικανοποίηση από τους άλλους και τη ζωή τους.
Είναι υπερβολικά άτομα που εκφράζονται με έναν δραματικό τρόπο. Ζουν τη δική τους πραγματικότητα, πιστεύουν ότι τα δικά τους προβλήματα είναι μεγαλύτερα από οποιουδήποτε άλλου και δραματοποιούν καθετί που τούς συμβαίνει.
Έχουν σε έντονο βαθμό το αίσθημα της ζήλιας και του ανταγωνισμού. Άτομα με επικριτικό ύφος που τείνουν να υποτιμούν τις σχέσεις και τα προτερήματα των άλλων ανθρώπων, μειώνοντάς τους συνεχώς.
Είναι κατά βάση άτομα με ναρκισσιστική προσωπικότητα. Εγωκεντρισμός, εγωισμός, αμφιθυμία και αντικοινωνικότητα είναι κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Οτιδήποτε και αν κάνουν θέλουν να τους αποφέρει ένα προσωπικό όφελος.
Άτομα, τα οποία στην προσπάθειά τους να κρύψουν τη δική τους χαμηλή αυτοεκτίμηση, τους αρέσει να κάνουν παρέα με αυτούς που θεωρούν κατώτερούς τους.
Έχουν ένα μόνιμο αρνητισμό για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Δεν θα σας ευχηθούν ποτέ «καλή επιτυχία» και στο άκουσμα της κάθε τους λέξης θα κρύβεται ένα κύμα απαισιοδοξίας.
Λένε πολλά ψέματα, είτε μικρά είτε μεγάλα, προκειμένου να αποφύγουν συγκρούσεις.
Δεν αποδέχονται τον άλλον για αυτό που πραγματικά είναι και επιζητούν πάντα την αλλαγή, χωρίς να θέλουν να αλλάξουν οι ίδιοι.
Είναι άτομα παρεμβατικά, αυταρχικά, τα οποία προσπαθούν συνεχώς να επιβάλλουν την άποψή τους.
Αν αναγνωρίζετε πολλά από τα παραπάνω χαρακτηριστικά στον σύντροφο, στον φίλο σας ή σε κάποιον συνάδελφο σας, αν νιώθετε «στραγγισμένος» τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, μήπως ήρθε η ώρα να απομακρύνετε αυτό το άτομο από τη ζωή σας; Συνήθως τα άτομα αυτά, με έναν μαγικό τρόπο, δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης και χειραγώγησης, όπου κανείς δεν μπορεί να τους εγκαταλείψει εύκολα γιατί έχουν την ικανότητα να αποδυναμώνουν την αυτονομία και την ανεξαρτησία του άλλου. Οι χειριστικοί χαρακτήρες παίρνουν τα ηνία της ζωής μας και την κατευθύνουν. «Είναι σαν να περπατάμε τη δική μας ζωή, με τα δικά τους πόδια».
Με ποιους τρόπους μπορούμε να απαλλαγούμε από τους τοξικούς ανθρώπους
Αρχικά, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι βρισκόμαστε σε μία τέτοια σχέση. Πολλές φορές περνάνε αρκετά χρόνια μέχρι να το καταλάβουμε και να μετακινηθούμε ή και κάποιες φορές δυστυχώς δεν το συνειδητοποιούμε ποτέ.
Δεν πρέπει να προσπαθήσουμε ποτέ να αλλάξουμε έναν χειριστικό άνθρωπο. Αυτό που πρέπει να αλλάξουμε είναι ο τρόπος που σκεφτόμαστε για αυτόν, να δούμε με πιο «καθαρά γυαλιά» τη συμπεριφορά του και έπειτα να αλλάξουμε τη δική μας συμπεριφορά.
Αξιολογούμε πόσο σημαντική είναι για εμάς η κάθε σχέση. Αν κατέχει σημαντική θέση στη ζωή μας, τότε είναι καλό να μιλήσουμε ανοιχτά με αυτό το άτομο για όσα μας ενοχλούν και μας προβληματίζουν.
Βάζουμε όρια και μαθαίνουμε να λέμε όχι. Τολμούμε να διαφωνήσουμε και να πούμε την άποψή μας με θάρρος, τόλμη και ειλικρίνεια. Δεν διστάζουμε να ζητήσουμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού.
Αν βλέπουμε ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, απομακρυνόμαστε τελείως από το συγκεκριμένο άτομο είτε είναι φίλος, είτε σύντροφος, είτε ακόμη και συγγενικό πρόσωπο.
Σημαντικό κομμάτι μέσα σε όλα τα παραπάνω είναι να αναγνωρίσουμε τον δικό μας ρόλο μέσα στις σχέσεις μας. Πώς είμαστε εμείς μέσα στο ρόλο του συντρόφου, του φίλου, του συναδέλφου και πως συνηθίζουμε να συμπεριφερόμαστε; Μόνο όταν κάνουμε την απαραίτητη αυτοκριτική μας, μπορούμε να διακρίνουμε και τα λάθη των άλλων. Να θυμάστε πως η κάθε σχέση στη ζωή μας είτε είναι φιλική, είτε συναδελφική είτε ερωτική, πρέπει να μας πηγαίνει πάντα μπροστά, να μας εξελίσσει ως ανθρώπους, να αναδεικνύει την καλύτερη πτυχή του εαυτού μας.
«Κανείς δεν μπορεί να μας πληγώσει χωρίς τη συγκατάθεσή μας», Μαχάτμα Γκάντι.