Βραχνάδα στη φωνή: Αθώο σύμπτωμα ή πρόβλημα;

Το βράγχος φωνής (κοινώς βραχνάδα), είναι η αλλαγή της χροιάς της φωνής

Είναι ένα σύμπτωμα πολύ κοινό καθώς οι περισσότεροι το έχουν βιώσει κάποια στιγμή και έχει πληθώρα αιτιών.

Αυτό που έχει σημασία για τον ασθενή και τον ιατρό, είναι να ξέρουν σε ποιες περιπτώσεις είναι ένα αθώο σύμπτωμα μιας παθολογικής κατάστασης που θα ιαθεί σύντομα, και πότε απαιτεί διερεύνηση, διότι μπορεί να υποκρύπτει σοβαρότερες καταστάσεις. Ένας γενικός και σημαντικός κανόνας είναι ότι κάθε βράγχος φωνής που ξεπερνά σε διάρκεια τις 3 εβδομάδες, απαιτεί έλεγχο από ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο.

Τα αίτια

Τα αίτια είναι πολυάριθμα και μπορεί να είναι είτε οργανικά, είτε λειτουργικά. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι:

1. Οξεία λαρυγγίτιδα, στα πλαίσια μιας λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού (ιογενής, βακτηριακή, σπάνια μυκητιασική ή φυματίωση). Είναι από τα συνηθέστερα αίτια βραχνάδας.
2. Κάπνισμα.

Οι χρόνιοι καπνιστές παρουσιάζουν μια μόνιμη αλλοίωση της φωνής τους και αυτό μπορεί να είναι αιτία για καθυστέρηση διάγνωσης άλλων καταστάσεων.

3. Καλοήθεις φωνοτραυματικές παθήσεις. Εδώ περιλαμβάνονται καταστάσεις από κακή χρήση της φωνής, όπως τα οζίδια (κομβία ή κάλοι), οι πολύποδες, το οίδημα Reinke, κύστεις, αγγειακές εκτασίες, αιματώματα, ουλές, κοκκιώματα κλπ..
4. Λαρυγγοφαρυγγική και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Πολύ συχνή αιτία που προκαλεί βράγχος ή βήχα, χρόνιο ή διαλείποντα.
5. Νεοπλάσματα, όπως ο καρκίνος του λάρυγγα, τα θηλώματα που οφείλονται στον ιό HPV και σπάνια ο καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα.
6. Λειτουργικές διαταραχές, όπως ηβοφωνία, πρεσβυφωνία και άλλες δυσφωνίες.
7. Νευρολογικές παθήσεις, όπως παράλυση λαρυγγικών νεύρων, νόσος του Parkinson, ιδιοπαθής τρόμος, μυασθένεια Gravis κλπ..
8. Συστηματικές παθήσεις, όπως αυτοάνοσα νοσήματα, κοκκιωματώδεις νόσοι και υποθυρεοειδισμός.
9. Συγγενή αίτια, περισσότερο συχνά σε παιδιά, όπου το σύμπτωμα μπορεί να μην είναι βράγχος αλλά ανώμαλο κλάμα.
10. Κακώσεις και τραυματισμοί του λάρυγγα και του τραχήλου (τροχαία ατυχήματα, διαπληκτισμοί, αθλοπαιδιές), αλλά και μετεγχειρητικά σε χειρουργικές επεμβάσεις αφαίρεσης θυρεοειδούς αδένα (τραυματισμός λαρυγγικού νεύρου).

Η διαφορική διάγνωση του βράγχους φωνής μπορεί να είναι πρόκληση για το θεράποντα ιατρό καθώς πρέπει να ανακαλύψει την αιτία μέσα από πολλές παθολογικές καταστάσεις.

Στηρίζεται στη λήψη ενός πολύ καλού ιστορικού του ασθενούς (έξεις, παθήσεις, λήψη φαρμάκων κλπ.) και στην πολύ καλή κλινική εξέταση. Ο πιο σύγχρονος τρόπος εξέτασης είναι η ενδοσκόπηση του λάρυγγα με άκαμπτο ή εύκαμπτο ενδοσκόπιο και ουσιαστικά έχει αντικαταστήσει τις παλαιότερες μεθόδους έμμεσης λαρυγγοσκόπησης.

Η λήψη φωτογραφιών και βίντεο συντελεί στη σωστότερη παρακολούθηση και αντιμετώπιση της εκάστοτε παθολογίας. Περαιτέρω κλινική εξέταση, όπως ψηλάφηση του τραχήλου, πρέπει πάντα να διενεργείται. Συμπληρωματικός έλεγχος με απεικονιστικές μεθόδους, όπως αξονική και μαγνητική τομογραφία, διενεργείται όπου κρίνεται απαραίτητο. Τέλος, η βιντεοστροβοσκόπηση και η ηλεκτρομυογραφία λάρυγγα μπορούν να φανούν χρήσιμες, ιδίως σε περιπτώσεις παράλυσης του λάρυγγα.

Η πρόληψη και η θεραπεία του βράγχους φωνής εξατομικεύεται ανάλογα με το εκάστοτε αίτιο. Η διακοπή του καπνίσματος είναι το σημαντικότερο από αυτά, ανεξαρτήτου αιτίας. Μέτρα πρόληψης και θεραπείας, όπως η ενυδάτωση, η αφωνία, η αποφυγή ξηρού περιβάλλοντος (κλιματιζόμενοι χώροι) και η αποφυγή πολύ θερμών ή ψυχρών ροφημάτων, είναι χρήσιμη στις οξείες φλεγμονές και στις περιπτώσεις κακής χρήσης φωνής. Η αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής και λαρυγγοφαρυγγικής παλινδρόμησης με την κατάλληλη αγωγή, είναι σημαντική. Πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι αυτές οι καταστάσεις μπορεί να συνυπάρχουν και με άλλες παθολογίες.

Η λογοθεραπεία είναι πολύ σημαντικό κομμάτι στη θεραπευτική φαρέτρα, ειδικά σε περιπτώσεις λειτουργικής δυσφωνίας, σε κακή χρήση της φωνής αλλά και μετεγχειρητικά, όπου έχει προηγηθεί χειρουργική επέμβαση. Πληθώρα χειρουργικών επεμβάσεων λαμβάνουν χώρα, κυρίως σε περιπτώσεις κακοηθών νεοπλασιών αλλά και καλοηθών (π.χ. πολύποδες) και σε περιπτώσεις παράλυσης φωνητικών χορδών (θυρεοπλαστική, χορδοτομή). Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις κακοηθών νεοπλασιών.

Συμπερασματικά, το βράγχος φωνής είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα, ειδικά σε μια κοινωνία με μεγάλο ποσοστό καπνιστών, όπως η ελληνική, και δεν πρέπει να επαναπαύει ούτε τον ασθενή, αλλά ούτε τον ιατρό καθώς πρέπει να διερευνώνται τα αίτια, τα οποία μπορεί να είναι περισσότερα από ένα. Η χρονιότητα του συμπτώματος είναι κάτι που πρέπει πάντα να οδηγεί τον ασθενή σε έναν ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο.

Η επαγρύπνηση του πληθυσμού και η ενημέρωση για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, αλλά και της κατάχρησης του αλκοόλ, μπορούν να οδηγήσουν σε γρηγορότερη διάγνωση σε περιπτώσεις καρκίνου του λάρυγγα.

Πέγιος Πέτρος MD, Χειρουργός ΩΡΛ

Π. Σαχίνη 3, Σκύδρα, Τηλ. 2381088900

Βραχνάδα στη φωνή: Αθώο σύμπτωμα ή πρόβλημα;