Ο ιδρυτής Κωνσταντίνος Καραμανλής… και οι διεκδικητές της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας

Την ώρα που οι επίδοξοι αρχηγοί της αξιωματικής αντιπολίτευσης μέσα σε συνθήκες κλιμακούμενης έντασης προβάλλουν τις «αρετές» τους με στόχο να πείσουν το εκλεκτορικό σώμα στις επικείμενες εσωκομματικές εκλογές της 22ας Νοεμβρίου, η σκιαγράφηση κάποιων από τις πτυχές της προσωπικότητας του ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή και η αναπόφευκτη αυθόρμητη σύγκριση με τους σημερινούς υποψήφιους αρχηγούς αναδεικνύει ίσως το θέμα της απουσίας μεγάλων πολιτικών προσωπικοτήτων από τη σύγχρονη πολιτική σκηνή και κυρίως από το χώρο της άλλοτε κραταιάς Δεξιάς.

Αυτό βέβαια δε σημαίνει ούτε ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν αλάνθαστος, χωρίς αδυναμίες και ανθρώπινα πάθη ούτε ότι οι τωρινοί  υποψήφιοι για την ηγεσία του κόμματος που εκείνος ίδρυσε αρμόζει να κριθούν a priori ως ακατάλληλοι ή ανεπαρκείς.

Ανάμεσα στις αρετές, λοιπόν, που διέκριναν τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ήταν η πείσμων προσήλωσή του στην επίτευξη των στόχων του καθώς και η αποτελεσματικότητα των έργων του. Η σύνδεση της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), για παράδειγμα, επιτεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό χάρη στην επιμονή του Καραμανλή να ενισχύσει την οικονομία του κράτους προσελκύοντας ξένες επενδύσεις και να καλλιεργήσει φιλικές σχέσεις με παράγοντες του δυτικού κόσμου προβαίνοντας ακόμη και σε υποχωρήσεις (π.χ. στο ζήτημα της Κύπρου).

Η αποτελεσματικότητα, εξάλλου, των πρωτοβουλιών του Καραμανλή αποτυπώθηκε στο διάστημα της θητείας του ως υπουργού Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση του στρατηγού Παπάγου (μεταξύ Νοεμβρίου 1952 και Οκτωβρίου 1955). Την περίοδο αυτή εκτελέστηκαν στην Ελλάδα σημαντικά έργα, που συνέβαλαν στον εκσυγχρονισμό της χώρας. Η ύδρευση της Αθήνας από τα νερά της λίμνης Υλίκης, η κατασκευή δρόμων και η αναμόρφωση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, η βελτίωση του εθνικού οδικού δικτύου και η πραγματοποίηση εγγειοβελτιωτικών έργων σε διάφορες περιοχές αποδεικνύουν την ακάματη δραστηριότητα που ανέπτυξε ο Καραμανλής ως υπουργός Δημοσίων Έργων.

Παράλληλα, αξιοσημείωτη ήταν η ανένδοτη στάση του απέναντι σε οικονομικά συμφέροντα. Η αντιπαράθεση του Καραμανλή με τη βρετανική εταιρεία Πάουερ ήταν η αιτία της μετακίνησής του από το Υπουργείο Μεταφορών που του είχε αναθέσει ο πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης το Μάιο του 1948, στο Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας (Νοέμβριος 1948), στο οποίο επιτέλεσε αξιόλογο έργο με τον επαναπατρισμό στην ελληνική ύπαιθρο χιλιάδων προσφύγων του εμφυλίου πολέμου.

Επιπλέον, κατά τη Μεταπολίτευση κομβικός ήταν ο ρόλος του Καραμανλή στην ομαλή μετάβαση στο δημοκρατικό πολίτευμα, ενώ αξιομνημόνευτη ήταν η μετέπειτα ώριμη και νηφάλια στάση του ως εκλεγμένου πρωθυπουργού και προέδρου της Δημοκρατίας. Στα θετικά, εξάλλου, της πρεσβυτικής του ηλικίας πρέπει να συμπεριληφθεί η αγαστή συνεργασία και «συμβίωση» του με τον Ανδρέα Παπανδρέου στο διάστημα που αμφότεροι είχαν αναρριχηθεί στα ύπατα αξιώματα της ελληνικής πολιτείας (ο Καραμανλής στην Προεδρία της Δημοκρατίας και ο Παπανδρέου στην πρωθυπουργία).

Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έχει κατηγορηθεί από την Αριστερά για το ότι δε μίλησε ποτέ επαινετικά για την Εθνική Αντίσταση, γεγονός που οι πολιτικοί του αντίπαλοι απέδωσαν στην απουσία τεκμηριωμένης αντιστασιακής δράσης από την πλευρά του. Σημειωτέον, η Εθνική Αντίσταση αναγνωρίστηκε επίσημα από τον Ανδρέα Παπανδρέου το 1982 με νομοσχέδιο που ο ίδιος έφερε στη Βουλή.

Συμπερασματικά, σε μια περίοδο που η χώρα έχει ανάγκη από την παρουσία ισχυρής αξιωματικής αντιπολίτευσης που να λειτουργεί συμπληρωματικά στο κυβερνητικό έργο ασκώντας απροκατάληπτα τον κοινοβουλευτικό έλεγχο, η εκλογή ενός ικανού και αξιόπιστου προσώπου στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, έστω κι αν δεν διαθέτει τη «λάμψη» της προσωπικότητας του ιδρυτή της, φαίνεται πως είναι επιβεβλημένη.

του Βασίλη Πλατή, φιλόλογου-δρος Ιστορίας Α.Π.Θ.

Ο ιδρυτής Κωνσταντίνος Καραμανλής… και οι διεκδικητές της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας