Συναγερμός για την ελονοσία: Σε Ημαθία, Πέλλα, Τρίκαλα – Στα 65 τα κρούσματα από την αρχή του χρόνου 

Επείγουσα ανακοίνωση του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων: Οι ειδικοί αναμένουν νέο κύμα έξαρσης

Υγειονομικός συναγερμός έχει σημάνει στις αρμόδιες υπηρεσίες της χώρας για την ελονοσία. Οι ειδικοί αναμένουν νέο κύμα έξαρσης  της νόσου τις επόμενες εβδομάδες

και μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου σε πολλές περιοχές της επικράτειας, καθώς στο διάστημα αυτό αναμένεται να εκδηλωθούν οι συνέπειες από την τωρινή έντονη δραστηριότητα των μεγάλων πληθυσμών των κουνουπιών. Με δεδομένο ότι το τρέχον διάστημα καταγράφεται μεγάλη κυκλοφορία των πληθυσμών κουνουπιών του γένους Anopheles sacharovi, που αποτελούν τους βασικούς διαβιβαστές της ελονοσίας, αλλά και ότι ο χρόνος επώασης της νόσου κυμαίνεται από 10 ημέρες έως και τέσσερις εβδομάδες, τα νέα περιστατικά θα ενσκήψουν με γεωμετρική πρόοδο.

Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων  (ΚΕΕΛΠΝΟ), από την αρχή του έτους μέχρι και τα μέσα Αυγούστου έχουν καταγραφεί συνολικά 65 κρούσματα ελονοσίας εκ των οποίων τα 61 είναι εισαγόμενα (αφορούν οικονομικούς μετανάστες από περιοχές κυρίως της Νοτιοανατολικής Ασίας) και τα 4 έχουν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης (αφορούν Έλληνες που εκδήλωσαν τη νόσο εντός της χώρας και χωρίς να έχουν ταξιδέψει στην αλλοδαπή). Αυτό που ανησύχησε, όμως, και ανησυχεί ακόμη τους ειδικούς είναι ότι εφέτος τα εγχώρια κρούσματα καταγράφηκαν σε νέες περιοχές μετάδοσης, (Αχαΐα, Ηλεία, Θεσσαλονίκη), σε σχέση με τα κρούσματα του περασμένου έτους, γεγονός που δείχνει τη μολυσματική επέλαση της νόσου. Οι τρεις αυτοί νομοί, μάλιστα, έχουν τεθεί από τους επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ σε κλοιό επαγρύπνησης, καθώς έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των ευάλωτων περιοχών, δηλαδή είναι αυξημένου κινδύνου για την μετάδοση της ελονοσίας.

Στο «κόκκινο» παραμένουν όλες οι περιοχές στις οποίες μέχρι και πέρυσι καταγράφονταν κρούσματα, όπως Λακωνία, Ηλεία, Βορειοανατολική Αττική, Βοιωτία, Ημαθία, Πέλλα, Τρίκαλα, αλλά και γενικά όλες οι περιοχές με υδάτινο στοιχείο (ποτάμια, λίμνες, βάλτους), αγροτική παραγωγή και μετανάστες από χώρες της Ασίας όπου ενδημεί η ελονοσία ως εργατικό δυναμικό.

Η νόσος μεταδίδεται με τσίμπημα κουνουπιού του γένους Anopheles sacharovi το οποίο προηγουμένως έχει τσιμπήσει προσβεβλημένο, μολυσμένο άτομο. Μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο δεν γίνεται. Άλλοι τρόποι μετάδοσης είναι μέσω της κύησης (από την προσβεβλημένη με το παράσιτο της ελονοσίας μητέρα στο παιδί), μέσω της μεταμόσχευσης οργάνων καθώς και μέσω της μετάγγισης εφόσον το αίμα είναι μολυσμένο με το παράσιτο της ελονοσίας. Τα συμπτώματα της νόσου είναι υψηλός πυρετός, κακουχία, μυαλγία, κεφαλαλγία, ναυτία, εμετός, διάρροια, και σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζεται ίκτερος και αναιμία λόγω της καταστροφής των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της νόσου, ενώ είναι διαθέσιμα αποτελεσματικά ανθελονοσιακά φάρμακα. Η ελονοσία είναι ιάσιμη και θεραπεύεται αποτελεσματικά, στην περίπτωση που διαγνωστεί έγκαιρα και ο ασθενής λάβει την κατάλληλη αγωγή. Σε περίπτωση που δεν δοθεί κατάλληλη θεραπεία, σε σοβαρές μορφές της νόσου μπορεί να παρουσιαστούν νευρολογικά συμπτώματα, νεφρική ή αναπνευστική ανεπάρκεια.

Η παράμετρος της μετάδοσης μέσω του μολυσμένου αίματος έχει άμεσο αντίκτυπο

στη διαδικασία της συλλογής αίματος μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών των νοσοκομείων. Κι αυτό διότι όσες περιοχές μπαίνουν στο “κόκκινο” λόγω της εμφάνισης εγχώριου κρούσματος, μπαίνουν και σε ετήσια καραντίνα σε ό,τι αφορά τη συλλογή αίματος. Αυτό σημαίνει ότι για διάστημα ενός έτους η επίμαχη περιοχή, σε ακτίνα έξι χιλιομέτρων από το σημείο εμφάνισης του εγχώριου κρούσματος, αποκλείεται από την διαδικασία συλλογής αίματος για τις ανάγκες του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας. Εφέτος, σύμφωνα με πληροφορίες, ο αποκλεισμός της περιοχής του Άραξου στην Αχαΐα καθώς και περιοχών της Θεσσαλονίκης έχει πλήξει την προσπάθεια γεμίσματος της εθνικής δεξαμενής με αίμα, καθώς στις αποκλεισμένες από την αιμοδοσία περιοχές βρίσκονται μονάδες στρατού που αποτελούν βασικά σημεία τροφοδοσίας της δεξαμενής.

Το ιστορικό της ελονοσίας στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα η νόσος εκριζώθηκε το 1974, μετά από εντατικό και επίπονο πρόγραμμα καταπολέμησης (1946–1960).Έκτοτε, καταγράφονται στην Ελλάδα ετησίως περίπου 20-50 περιστατικά που σχετίζονται -στη μεγάλη τους πλειονότητα- με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για την ελονοσία χώρα (εισαγόμενα περιστατικά). Ωστόσο, από το 2009 έως το 2013 καταγράφονταν ετησίως κρούσματα ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης σε διάφορες περιοχές της χώρας: επτά  κρούσματα το 2009, τέσσερα το 2010, 42 κρούσματα το 2011, 20 το 2012 και τρία  το 2013. Το 2014 δεν καταγράφηκε εγχώρια μετάδοση της νόσου σε καμία περιοχή της χώρας. Το 2015 καταγράφηκαν ξανά 6 εγχώρια κρούσματα ελονοσίας σε νέες και παλαιές περιοχές μετάδοσης.

Το ΚΕΕΛΠΝΟ, βάσει της επιδημιολογικής εικόνας του νοσήματος και των εφαρμοζόμενων μέτρων πρόληψης, θεωρεί ότι ο κίνδυνος μετάδοσης της ελονοσίας σε ταξιδιώτες στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλός. Για το λόγο αυτό δεν συνιστά λήψη προληπτικής φαρμακευτικής αγωγής έναντι της ελονοσίας, σε άτομα που σκοπεύουν να επισκεφθούν οποιαδήποτε περιοχή της χώρας στην οποία έχει εμφανισθεί κρούσμα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης της νόσου. Τονίζει όμως την ανάγκη λήψης όλων των προτεινόμενων μέτρων για την ατομική προστασία  από τα κουνούπια, κατά την περίοδο κυκλοφορίας τους.

protothema