Τα Άγια Θεοφάνεια στον Πόντο

Απόσπασμα από το άρθρο: “Τα Καλαντόφωτα στον Πόντο, τότε και τώρα…”

Επανέρχομαι στο Δωδεκαήμερο στον Πόντο και στα Φώτα, όπότε και ανοίγουν οι ουρανοί, τα ζώα μιλούν στο μαντρί και με τον καθαγιασμό των υδάτων εξαφανίζονται, κατά τη λαϊκή δοξασία όλα τα δαιμόνια και επιτυγχάνεται η έννοια του καθαρμού. Αντί κάποιου εθίμου για τα Φώτα, σας διαβάζω από τη Γη του Πόντου του Δημητρίου Ψαθά ένα απόσπασμα που περιγράφει τον εορτασμό των Θεοφανείων στην Τραπεζούντα, μία από τις τελευταίες χρονιές πριν τον ξεριζωμό:

Ασταμάτητα έπεφτε το χιόνι. Το κρύο ήταν τσουχτερό. Τα παλληκάρια ωστόσο, που θ΄αγωνιζόντουσαν, δεν έδειχναν να σκωτίζονται. Νέοι, γεροδεμένοι, βρισκόντουσαν από νωρίς στην παραλία. Κάθε ενορία είχε επιλέξει έναν. Άλλος από τον Αη Γρηγόρη, άλλος από την Αγιά Μαρίνα, τα Εξώτειχα, τον Άγιο Βασίλειο, τον Πόζτεπε και αλλού….. Αλλά νάτη κιόλας κατεβαίνει η πομπή με το Μητροπολίτη Χρύσανθο ντυμένον στα ολόχρυσα, με τους παππάδες, τους ψαλτάδες, τα εξαπτέρυγα….. Το χιόνι γίνεται όλο και πιο πυκνό κι ο αέρας όλο και πιο μανιασμένος. Αργά-αργά προχωρεί η πομπή με ψαλμωδίες και φτάνει μέχρι την παραλία που ανεμοδέρνεται και θαλασσοχτυπιέται με βρόντους που αντιλαλούν σαν κανονιές στο Γκιουζέλ-Σαράι…

Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Σου Κύριε…

Με το σήκωμα του Σταυρού όλοι οι αγωνιστές πετάνε απ΄τους ώμους τα παλτά τους και χυμούν μέσα στα ολόρθα κύματα της Μαύρης Θάλασσας…. Που να βρεθεί ο Σταυρός μέσα σε τούτο κακό; ….Ποιά ενορία νίκησε; Ο Αη Γρηγόρης; ο Αη Βασίλης; η Αγιά Μαρίνα; ο Πόζ τεπες; Ο νικητής αναψοκοκκινισμένος απ΄την προσπάθεια σκαρφαλώνει στη μικρή χερσόνησο και δίνει το Σταυρό στο Δεσπότη…. Και του χρόνου! Θεέ μου! Πότε τάχα θα μεγαλώσω κι εγώ να πιάσω το Σταυρό;

της Μυροφόρας Ευσταθιάδου Υπ. Διδακτωρ Λαογραφίας

 Τα Άγια Θεοφάνεια στον Πόντο