Λόγος της Πέλλας Ηλεκτρονική Εφημερίδα Νομού Πέλλας
Το πρωί της 6ης Ιουνίου αρχίζουν οι Πανελλαδικές 2017 για τα ΕΠΑΛ και στις 7 Ιουνίου για τα ΓΕΛ.
Για τα ΓΕΛ, οι Πανελλήνιες 2017 θα διαρκέσουν από τις 7 έως τις 19 Ιουνίου, ενώ για τα ΕΠΑΛ από τις 6 έως τις 21 Ιουνίου. Οι εξετάσεις των Ειδικών Μαθημάτων θα διεξαχθούν μεταξύ 22 και 30 Ιουνίου, ενώ οι πρακτικές δοκιμασίες, μεταξύ 20 και 30 Ιουνίου.
Για την εξέταση στη Νεοελληνική Γλώσσα των υποψηφίων των πανελλαδικών εξετάσεων, δίνεται σε φωτοαντίγραφο απόσπασμα κειμένου (δοκιμιακού, λογοτεχνικού, άρθρου κ.τ.λ.) μιας έως δύο σελίδων από βιβλίο, εφημερίδα ή περιοδικό (ή κατασκευασμένο για το σκοπό της αξιολόγησης) που αναφέρεται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχει νοηματική πληρότητα.
Οι υποψήφιοι καλούνται:
α) Να δώσουν μια σύντομη περίληψη του κειμένου αυτού, της οποίας η έκταση καθορίζεται ανάλογα με την έκταση και το νόημα του κειμένου.
β) Να απαντήσουν σε ερωτήσεις, με τις οποίες ελέγχονται:
- η κατανόηση του κειμένου (ιδεολογικά σημεία του κειμένου, επιχειρήματα συγγραφέα, προβλήματα που θέτει, κ.τ.λ.)
- η οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή διαίρεση και τιτλοφόρηση ενοτήτων, συνοχή, ενότητα, συλλογιστική, κ.τ.λ.)
iii. τα σημασιολογικά στοιχεία (σημασία λέξεων, συνώνυμα – αντώνυμα, κατασκευή φράσεων ή παραγράφων με ορισμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων κ.τ.λ.)
- η ικανότητά τους να αναγνωρίζουν τη λειτουργία των μορφοσυντακτικών δομών, καθώς και να χειρίζονται αυτές τις δομές, ανάλογα με τους επικοινωνιακούς στόχους του κειμένου
γ) Να συντάξουν ένα κείμενο, ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο, με το οποίο κρίνουν ή σχολιάζουν κάποια σημεία του κειμένου ή αναπτύσσουν προσωπικές απόψεις, παίρνοντας αφορμή από το κείμενο. Η έκταση της ανάπτυξης αυτής καθορίζεται κατά προσέγγιση, χωρίς να υπερβαίνει τις 600 λέξεις.
Το πρώτο θέμα βαθμολογείται με 25 μονάδες, το δεύτερο θέμα βαθμολογείται με 35 μονάδες, οι οποίες κατανέμονται σε επιμέρους ερωτήσεις, ενώ το τρίτο θέμα βαθμολογείται με 40 μονάδες.
Τα SOS θέματα:
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)
ΠΕΡΙ ΡΗΤΟΡΩΝ
Στο άρθρο μου («Τέλος στον εμφύλιο πόλεμο!») ελεεινολογούσα την «προεκλογική υστερική ρητορεία» που μας βομβαρδίζει ακατάσχετα από τα τηλεοπτικά παράθυρα. Πρέπει να ομολογήσω, όμως, πως αυτός ο… αφορισμός περιείχε μιαν αδικία: Είναι πραγματικά άδικο να φορτώνεις στη ρητορεία – στη ρητορική, σωστότερα όσατεκταίνονται στα φινιστρίνια της μικρής οθόνης. Επειδή, εκεί, ούτε λόγος υπάρχει, ούτε αντίλογος, ούτε διάλογος, αλλά ένας ορυμαγδός από ανθρώπους που, αντί να συζητούν, κραυγάζουν όλοι μαζί, σε τέτοιο σημείο ώστε όχι μόνο δεν μπορείς να καταλάβεις τι υποστηρίζει ο καθένας αλλά ούτε καν ν’ ακούσεις τι λένε οι ομαδόν ωρυόμενοι.
Αυτή, όμως, η βαρβαρική οχλαγωγία μόνο ρητορεία δεν μπορεί να ονομαστεί. Ολοι ξέρουμε πως ρητορική είναι η τέχνη να πείθεις τους άλλους. Να τους πείθεις με τον λόγο, με επιχειρήματα και αποδείξεις πως οι απόψεις σου είναι σωστές και να τους κάνεις να τις παραδεχτούν κι εκείνοι. Τι επιχειρήματα, όμως, μπορεί να εισπράξει, να «προσλάβει» ο δύσμοιρος τηλεθεατής-ακροατής, πώς και από τι να πεισθεί, όταν το μόνο που φτάνει στ’ αυτιά του είναι μια χλαλοή από φωνασκίες και υβρεολόγια, συχνά;
Οι αρχαίοι Ελληνες εκτιμούσαν τόσο την Πειθώ με τον λόγο, ώστε την είχαν θεοποιήσει και της είχαν αφιερώσει ναούς στην Αθήνα, στην Κόρινθο και αλλού. Σήμερα, έχουμε θεσμοποιήσει τον λασποπόλεμο του ά-λογου λόγου και τη Βαβέλ της ακατανοησίας – και της ανοησίας, φυσικά.
Δεν φταίει, λοιπόν, γι’ αυτές τις οικτρότητες η ρητορική αλλά εκείνοι που κάνουν κακή χρήση της. Αλλά πέρα απ’ αυτή την αξιοθρήνητη κακοποίηση, υπάρχει το βασικό ερώτημα: όταν χρησιμοποιείται, κατά κάποιον τρόπο, η ρητορική – σε λόγους από μπαλκόνια, σε τηλεοπτικές ομιλίες κλπ. – ποιος είναι καλύτερος, πιο άξιος ρήτορας, ποιος πείθει περισσότερο τους ακροατές; Αυτός που διαθέτει μεγαλύτερη ευγλωττία κι ευφράδεια, αυτός που ξέρει να γίνεται ευχάριστος στα πλήθη, να τα ενθουσιάζει, να τα παρασύρει, να τα φανατίζει ακόμα;
Τέτοιου είδους ρήτορες αφθονούν από καταβολής λόγου – με ακραία περίπτωση, και κατάπτωση, τους δημαγωγούς και λαοπλάνους, παλαιούς και νεότερους. Αυτούς που, με την «αχρεία ευγλωττία» τους, με την «αλαζονεία της γλώσσας» τους, «κανακεύουν τον λαό, τον χαϊδολογούν, τον κολακεύουν, τον σέρνουν απ’ τη μύτη, τον εξαπατούν», και αποδείχνονται «οι χειρότεροι εχθροί του», αφού με την «αναισχυντία» τους οδηγούν στη διαφθορά και, ουσιαστικά, στην αναίρεση της δημοκρατίας.
‘H αντίθετα, είναι πιο άξιος ρήτορας αυτός που – έστω κι αν έχει λιγότερη «ρητορική δεινότητα» – λέει τα αληθέστερα και χρησιμότερα για το σύνολο και για τα άτομα, έστω κι αν είναι δυσάρεστα; H απάντηση στο «δίλημμα» είναι αυτονόητη:
«Οσοι σας λένε ό,τι επιθυμείτε, εύκολα μπορούν να σας εξαπατήσουν – τα ευχάριστα λόγια σκοτίζουν την κρίση σας και δεν σας αφήνουν να ξεχωρίσετε το καλύτερο -, ενώ δεν κινδυνεύετε να πάθετε κάτι τέτοιο από εκείνους που δεν σας συμβουλεύουν για να σας ευχαριστήσουν• γιατί αυτοί έναν τρόπο έχουν για να σας πείσουν: να σας δείξουν τι συμφέρει πραγματικά στην πολιτεία», έλεγε ο Ισοκράτης στους Αθηναίους. Και ακόμα: «Σπουδαιότεροι και βαθύτεροι είναι οι λόγοι που αναζητούν την αλήθεια παρά εκείνοι που προσπαθούν να στρεβλώσουν τη σκέψη των ακροατών, καθώς και οι λόγοι που κατακρίνουν τα λάθη και νουθετούν παρά όσοι θέλουν να ευχαριστήσουν και να διασκεδάσουν».
Αυτοί οι «ωμοί» ρήτορες κατέχουν την «κυριότερη αρετή του λεκτικού, τη σαφήνεια», διαθέτουν παρρησία, «τόλμη και γνώση» και, έτσι, «το σωστό στη σωστή ώρα και λένε και αποσιωπούν και κάνουν και παραλείπουν». Δεν είναι, λοιπόν, οι «ωραίοι» και ευάρεστοι λόγοι το μέτρο της ρητορικής αξίας. Αλλά η ειλικρίνεια, η σύνεση, το ήθος του ρήτορα. Και αυτό, βέβαια, απόκειται στη γνώση και την κρίση των ακροατών, στην ικανότητά τους να ξεχωρίζουν την ήρα από το στάρι, και το κριθάρι από το κουτόχορτο…
Μ. ΠΛΩΡΙΤΗΣ, εφημερίδα «Το βήμα», 2004
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να παρουσιάσετε περιληπτικά τις απόψεις του συγγραφέα σε μια συζήτηση που διεξάγετε με τους συμμαθητές σας με θέμα την ποιότητα του πολιτικού λόγου.
(ΜΟΝΑΔΕΣ 25)
Β1. Να σχολιάσετε σε μια παράγραφο (80-100 λέξεων) το περιεχόμενο της φράσης «Τι επιχειρήματα, όμως, μπορεί να εισπράξει, να «προσλάβει» ο δύσμοιρος τηλεθεατής-ακροατής, πώς και από τι να πεισθεί, όταν το μόνο που φτάνει στ’ αυτιά του είναι μια χλαλοή από φωνασκίες και υβρεολόγια, συχνά»
(ΜΟΝΑΔΕΣ 10)
Β2. Ποιο είδος τεκμηρίων χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην Τρίτη παράγραφο του κειμένου
(ΜΟΝΑΔΕΣ 5)
Β3. Το κείμενο που σας δόθηκε είναι επιφυλλίδα. Να αναφέρετε τρία χαρακτηριστικά που το εντάσσουν σ’ αυτό το είδος
(ΜΟΝΑΔΕΣ 6)
Β4. Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στην έβδομη παράγραφο του κειμένου (ΜΟΝΑΔΕΣ 5)
Β5α. Να γράψετε τα συνώνυμα των παρακάτω λέξεων : τεκταίνονται, ορυμαγδός, βασικό, αλαζονεία, δεινότητα
(ΜΟΝΑΔΕΣ 5)
Β5β. ευγλωττία , δημαγωγούς : Να ετυμολογήσετε τις λέξεις και από τα συνθετικά τους μέρη να δημιουργήσετε τέσσερις νέες σύνθετες λέξεις
(ΜΟΝΑΔΕΣ 4)
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Στο κείμενό του ο Μ. Πλωρίτης θίγει το πρόβλημα της ποιότητας του πολιτικού λόγου, όπως αυτός αντικατοπτρίζεται στα ΜΜΕ. Με αφορμή τις θέσεις αυτές του συγγραφέα γράφετε ένα άρθρο (550-600) λέξεων που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα του σχολείου, στο οποίο να αναφέρετε τις αρετές που πρέπει να διακρίνουν τον δημοκρατικό πολίτη στην καθημερινότητά του και να παρουσιάσετε τους τρόπους με τους οποίους μπορούν τα ΜΜΕ να συμβάλλουν στην προστασία και την αναβάθμιση της δημοκρατίας
(ΜΟΝΑΔΕΣ 40)
newsbomb.gr
