Καρύδα: Νόστιμη, με βιταμίνες, αλλά… προσοχή!

Με το άκουσμα της λέξης «καρύδα» πολλοί το έχουν συνδέσει με παιχνίδια επιβίωσης ή με ένα εξωτικό μέρος. Ας δούμε όμως ποια είναι πραγματικά

τα θετικά και τα αρνητικά του πιο… Survivor καρπού που έγινε μόδα.
Η καρύδα είναι ο καρπός του φυτού κοκοφοίνικα που είναι μέλος της οικογένειας των Φοινικοειδών. Πολλοί χαρακτηρίζουν την καρύδα φρούτο και άλλοι καρπό. Στην πραγματικότητα για τους γεωπόνους η καρύδα ανήκει στα ινώδη μονοπύρηνα φρούτα με ξυλώδες ενδοκάρπιο. (π.χ. ελιά, βερίκοκο). Μια καρύδα έχει 3 στρώματα το εξωκάρπιο (εξωτερικό στρώμα πράσινο ή ιώδες), το μεσοκάρπιο (σαρκώδες μεσαίο στρώμα) και το ενδοκάρπιο (σκληρό ξυλώδες στρώμα). Τις περισσότερες φορές οι καρύδες που αγοράζουμε στα σουπερμάρκετ είναι μόνο το ενδοκάρπιο (έχει αφαιρεθεί το εξωκάρπιο και μεσοκάρπιο).
Πλέον στην αγορά μπορείτε να βρείτε μια τεράστια ποικιλία βρώσιμων προϊόντων με βάση την καρύδα, βιολογικών και μη, όπως: Βούτυρα-αλείμματα με καρύδα, ροφήματα (νερό, γάλα) και κρέμες καρύδας, λάδι καρύδας, αλεύρι καρύδας, ζάχαρη καρύδας, τρίμμα καρύδας και τσιπς καρύδας. Και μη ξεχάσουμε βέβαια και όλα τα προϊόντα καρύδας που χρησιμοποιούνται στην κοσμετολογία με ευεργετικά αποτελέσματα, όπως έλαια, κρέμες προσώπου και σώματος, και αρώματα.
Οι καρύδες είναι εξαιρετικά θρεπτικές και πλούσιες σε φυτικές ίνες, βιταμίνες C, E, B1, B3, B5 και B6 και ανόργανα άλατα όπως σίδηρος, σελήνιο, νάτριο, ασβέστιο, μαγνήσιο και φώσφορο. Περιέχουν όμως κι ένα μεγάλο ποσοστό κορεσμένων λιπαρών ειδικά το λάδι καρύδας.
Το νερό καρύδας (το υγρό στο εσωτερικό της καρύδας) έχει μια γλυκιά γεύση, είναι πλούσιο σε κάλιο, νάτριο, ασβέστιο και μαγνήσιο. Δεν πρέπει να συγχέεται με το γάλα ή το λάδι καρύδας με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, το νερό της καρύδας είναι ένα καθαρό υγρό στο κέντρο των καρπών, το οποίο αντλείται από μικρές, πράσινες καρύδες. Το νερό καρύδας έχει λιγότερη ζάχαρη από πολλά αθλητικά ποτά και πολύ λιγότερη ζάχαρη από τα αναψυκτικά και μερικούς χυμούς φρούτων. Προσοχή όμως γιατι έχει περισσότερες θερμίδες από το νερό, το οποίο δεν έχει. Έρευνες δείχνουν ότι το διαυγές υγρό έχει την ίδια ισορροπία ηλεκτρολυτών που βρίσκεται στα ισοτονικά ποτά, αποδεικνύοντας ότι είναι χρήσιμο για την ενυδάτωση ή μετά από μακρές περιόδους εντατικής άσκησης. Το απλό νερό καρύδας θα μπορούσε να είναι μια καλύτερη επιλογή για ενήλικες και παιδιά που αναζητούν ένα ποτό που είναι λιγότερο γλυκό. Μην το παρακάνετε όμως!
Το γάλα καρύδας, ειδικά αυτό με την μικρότερη λιποπεριεκτικότητα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί με μέτρο (1-2 φορές την εβδομάδα). Σε αντίθεση με το αγελαδινό γάλα, το γάλα καρύδας είναι απαλλαγμένο από λακτόζη, οπότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο γάλακτος από άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη. Είναι μια δημοφιλής επιλογή για vegans και αποτελεί μια εξαιρετική βάση για smoothies, milkshakes. Σε αντίθεση με το νερό καρύδας, το γάλα δεν εμφανίζεται φυσικά σε υγρή μορφή. Η στερεά σάρκα αναμειγνύεται με νερό για να κάνει το γάλα καρύδας, το οποίο είναι περίπου το 50% νερό. Το γάλα καρύδας είναι μια τροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες. Περίπου το 93% των θερμίδων προέρχεται από λίπος, συμπεριλαμβανομένων κορεσμένων λιπών γνωστών ως τριγλυκερίδια μεσαίας αλυσίδας (MCTs). Το γάλα είναι επίσης μια καλή πηγή αρκετών βιταμινών και μετάλλων.

Η κρέμα γάλακτος καρύδας και το γάλα καρύδας παρασκευάζονται κατά τρόπο εκπληκτικά παρόμοιο. Η σάρκα καρύδας (το λευκό μέρος) είναι τριμμένη και εμποτισμένη με ζεστό νερό. Η κρέμα καρύδας ανεβαίνει στην κορυφή και μπορεί να αφαιρεθεί. Το υπόλοιπο υγρό συμπιέζεται μέσα από ένα τραπεζομάντιλο για να εξαχθεί ένα λευκό υγρό που είναι γάλα καρύδας. Επαναλαμβάνοντας αυτή τη διαδικασία, το γάλα καρύδας γίνεται λεπτότερο. Η κρέμα καρύδας είναι πλουσιότερη και παχύτερη από το παραδοσιακό γάλα καρύδας και χρησιμοποιείται για επιδόρπια και πλούσιες σάλτσες και φυσικά έχει περισσότερες θερμίδες και λιπαρά.
Ζάχαρη καρύδας μπορεί και αντικαθιστά την ζάχαρη γιατί έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη από τη ζάχαρη, όπως υποστηρίζει το Υπουργείο Γεωργίας των Φιλιππινών, χωρίς όμως να υπάρχουν αρκετά επιστημονικά δεδομένα. Επίσης, το ίδιο Υπουργείο υποστηρίζει πως είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά όπως, σίδηρος, ψευδάργυρος, ασβέστιο και κάλιο, μαζί με λίγα λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας, πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά που μπορεί επίσης να παρέχουν κάποια οφέλη για την υγεία. Παρόλα αυτά θα έπρεπε να φάτε ένα πολύ μεγάλο ποσό για να ικανοποιήσετε την ανάγκη σας για τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά. Και μη ξεχνάτε η ζάχαρη καρύδας έχει τις ίδιες ακριβώς θερμίδες με την κοινή ζάχαρη, οπότε προσέξτε την ποσότητα που καταναλώνετε.
Το αλεύρι καρύδας παρασκευάζεται από την λευκή σάρκα της καρύδας. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, πρωτεΐνες και υγιή λίπη και είναι απαλλαγμένο από σιτάρι και άλλους σπόρους. Έχει επίσης χαμηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και θερμίδες και έχει χαμηλή βαθμολογία στον γλυκαιμικό δείκτη. Δυστυχώς όμως, δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά δεδομένα που αποδεικνύουν αυτόν τον ισχυρισμό.
Το λάδι καρύδας, φημολογείται ότι επιβραδύνει τη γήρανση, βοηθά την καρδιά και το θυρεοειδή, προστατεύει από ασθένειες όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, αρθρίτιδα και διαβήτη και ακόμη βοηθά στην απώλεια βάρους. Παρ ‘όλα αυτά, πολλές οργανώσεις όπως η American Heart Association και το USDA συνεχίζουν να προειδοποιούν τους καταναλωτές ενάντια σε όλα τα τροπικά έλαια, συμπεριλαμβανομένου του ελαίου καρύδας. Επίσης, Το British Heart Foundation συστήνει να αποφεύγεται η χρήση ελαίου καρύδας για μαγείρεμα.
Περίπου το 84% των θερμίδων από το λάδι καρύδας προέρχεται από κορεσμένα λιπαρά. Για να το συγκρίνουμε, το 14% των θερμίδων του ελαιολάδου προέρχεται από κορεσμένα λιπαρά και το 63% αντίστοιχα από το βούτυρο. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρία συστήνει περιορισμό του κορεσμένου λίπους σε όχι περισσότερο από 13 γραμμάρια την ημέρα. Αυτό είναι το ποσό που βρέθηκε σε περίπου μια κουταλιά της σούπας λάδι καρύδας.
Οι υποστηρικτές του προϊόντος λάδι καρύδας στηρίζονται σε μελέτες που υποδηλώνουν ότι τα λιπαρά της καρύδας αν και είναι κορεσμένα δεν έχουν αρνητική επίδραση στη χοληστερόλη, αντίθετα βελτιώνουν την καλή χοληστερόλη (HDL) μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο των καρδιακών παθήσεων και της αθηροσκλήρωσης. Τέλος έχει βρεθεί πως ένα σημαντικό λιπαρό οξύ που βρίσκετε στην καρύδα είναι το λαυρικό οξύ, που διαθέτει αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες.
Παρόλα αυτά περαιτέρω έρευνες πρέπει να γίνουν για να είμαστε σίγουροι για τις ευεργετικές του δράσεις. Πολλοί επιστήμονες υγείας υποστηρίζουν πως στην καλύτερη περίπτωση το λάδι καρύδας θα μπορούσε να έχει ουδέτερο αντίκτυπο στην υγεία της καρδιά και όχι θετικό.
Και μη ξεχνάτε πως μια ισορροπημένη διατροφή ,η οποία στηρίζεται σε ποικιλία τροφίμων, και όχι η κατανάλωση ενός μόνο τροφίμου, είναι αυτή που προάγει την συνολική υγεία του οργανισμού.
Δάγκογλου Φαίδρα
Διαιτολόγος Διατροφολόγος, Msc In Food Science and Technology/ Food Safety