Τρία χρόνια συμπληρώθηκαν σήμερα από τη φονική πυρκαγιά στην ανατολική Αττική που στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους σε Μάτι
Νέο Βουτζά και Κόκκινο Λιμανάκι.
Tρία χρόνια μετά, κάποια σπίτια έχουν κατασκευαστεί, άλλα έχουν γκρεμιστεί, ωστόσο ο πόνος των ανθρώπων που έχασαν ζωές και περιουσίες παραμένει νωπός και ζητούν δικαιοσύνη.
Δικαστικά, ο εισαγγελέας μελετά την ογκώδη δικογραφία και στη συνέχεια θα υποβάλλει πρόταση προς το δικαστικό συμβούλιο κι εκείνο με τη σειρά του θα εκδώσει βούλευμα για να ανοίξει ο δρόμος προκειμένου να εκδικαστεί η υπόθεση. Ο ανακριτής που εργάστηκε για την υπόθεση έχει υποβάλλει τρία αιτήματα προκειμένου να αναβαθμιστεί το κατηγορητήριο, ωστόσο έχουν απορριφθεί από την αρμόδια εισαγγελική αρχή.
Οι διώξεις που έχουν ασκηθεί είναι σε βαθμό πλημμελήματος.
Οι κατηγορούμενοι είναι περισσότεροι από 20. Μεταξύ αυτών η πρώην περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, ο πρώην δήμαρχος Μαραθώνα, Ηλίας Ψινάκης, ο πρώην γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασία καθώς και στελέχη των συναρμόδιων υπηρεσιών.
Το χρονικό της τραγωδίας
Χρειάστηκε λιγότερο από 12 ώρες για να συντελεστεί μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στα ελληνικά χρονικά. Η φωτιά ξέσπασε το απόγευμα της Δευτέρας στο Νταού Πεντέλης. Σε διάστημα μιας ώρας και 40 λεπτών δεν άφησε τίποτα στο πέρασμά της.
Την πυρκαγιά στο Μάτι φέρεται να προκάλεσε ένας 65χρονος που έβαλε φωτιά για να κάψει κλαδιά. Εναντίον του, η Εισαγγελία Αθήνας άσκησε ποινική δίωξη, τον Μάρτιο του 2019, για εμπρησμό από αμέλεια, ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή και σωματική βλάβη κατά συρροή.
12:03. Ξεσπάει πυρκαγιά στη θέση «Αέρας» στα Γεράνεια Όρη, πάνω από την Κινέτα.
13:05. Η φωτιά στην Κινέτα λαμβάνει διαστάσεις και η Πυροσβεστική ενισχύει τις δυνάμεις στο μέτωπο. Οι υδροφόρες από 15 αυξάνονται σε 26 και από το Κέντρο Επιχειρήσεων δίνεται εντολή σε ακόμα ένα ελικόπτερο και σε ένα αεροσκάφος να απογειωθούν από την Ελευσίνα.
15:05. Εκκενώνονται οι οικισμοί Γαλήνη, Πανόραμα 1 και Πανόραμα 2.
16:49. Ενώ μαίνεται η πυρκαγιά στα Γεράνεια, το «199» της Πυροσβεστικής ενημερώνεται για καπνό στην περιοχή του Νταού Πεντέλης.
Λίγα λεπτά αργότερα δίνεται εντολή σε ελικόπτερο που έκανε ρίψεις νερού στην Κινέτα να αλλάξει πορεία και να κατευθυνθεί στην Πεντέλη, ενώ ένα δεύτερο που βρισκόταν στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας παίρνει εντολή να σπεύσει στη φωτιά. Ωστόσο, δηλώνει αδυναμία απογείωσης λόγω των ανέμων.
Το επόμενο 20λεπτο, 22 υδροφόρες από την Παλλήνη, τη Ραφήνα, το Κορωπί, το Μαρκόπουλο κατευθύνονται στο σημείο. Γίνεται εκκένωση των κατασκηνώσεων στον Άγιο Ανδρέα. Με λεωφορείο απομακρύνονται μέσω της λεωφόρου Διονύσου 1.400 παιδιά.
17:20. Στην περιοχή πνέουν άνεμοι που ξεπερνούν τα 100 χιλιόμετρα την ώρα. Η φωτιά κινείται με μεγάλη ταχύτητα προς τον Νέο Βουτζά και οι πρώτοι πυροσβέστες που φτάνουν στο σημείο προσπαθούν να προστατέψουν τη Μονή Παντοκράτορος και το Λύρειο Ίδρυμα.
17:30. Η φωτιά μπαίνει στις ρεματιές όπου υπάρχει καύσιμη ύλη και γρήγορα φτάνει στον οικισμό του Νέου Βουτζά. Οι πρώτοι κάτοικοι που εγκαταλείπουν τα σπίτια τους απομακρύνονται μέσω της λεωφόρου Μαραθώνος. Οι υπόλοιποι εγκλωβίζονται και χρειάζονται τη συνδρομή των πυροσβεστών.
17:50. Ο επικεφαλής των πυροσβεστικών δυνάμεων συναντά στον Νέο Βουτζά τον δήμαρχο Ραφήνας Βαγγέλη Μπουρνούς.
18:12. Το Κέντρο Επιχειρήσεων δίνει εντολή σε ακόμα ένα Erickson να απογειωθεί από την Ελευσίνα με προορισμό την Πεντέλη, ενώ και το πλήρωμα ενός Canadair που πετούσε πάνω από την Κινέτα διατάσσεται να κατευθυνθεί στη Ραφήνα. Λόγω των ισχυρών ανέμων δεν κατάφεραν να βρουν το στόχο.
18:13. Οι φλόγες κατεβαίνουν προς τη θάλασσα. Η εκτίμηση των αρμόδιων Αρχών ότι η λεωφόρος Μαραθώνος θα λειτουργήσει ως φυσική αντιπυρική ζώνη, δεν επαληθεύθηκε. Ο τοπικός διοικητής της Τροχαίας παίρνει εντολή να διακόψει την κυκλοφορία στη λεωφόρο Μαραθώνος μόνο για όσα αυτοκίνητα κατευθύνονται προς το μέτωπο της πυρκαγιάς και όχι για όσα απομακρύνονται από αυτό.
18:22. Οι ισχυροί άνεμοι που ξεπερνούσαν τα 100 χλμ την ώρα, τροφοδότησαν τη πυρκαγιά που μέσα σε λίγα λεπτά διασχίζει τη Λ. Μαραθώνος και ξεφεύγει προς το Κόκκινο Λιμανάκι και το Μάτι. Πυροσβέστες μεταφέρουν κατοίκους και επισκέπτες μακριά από τη φωτιά – Στον ασύρματο ακούγονται οι πρώτες αναφορές για τραυματίες.
18:40. Η φωτιά φτάνει στη θάλασσα καίγοντας ακόμα και τα βρύα στα βράχια – Οι εικόνες με τους ανθρώπους που στέκονται στην Αργυρά Ακτή στο Μάτι έκαναν το γύρο του κόσμου.
19:00-20:00. Τα αποκαΐδια τραυματίζουν σοβαρά πολλά άτομα που μεταφέρονται με εγκαύματα στα νοσοκομεία. Δεν υπάρχει εικόνα για νεκρούς. Το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας καταγράφει τους πρώτους έξι εγκαυματίες.
20:00-21:00. Το Κέντρο Επιχειρήσεων ενημερώνεται ότι εκατοντάδες κάτοικοι και επισκέπτες της περιοχής έπεσαν στη θάλασσα για να σωθούν.
23:00. Κανείς στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και στην ηγεσία της Πυροσβεστικής δεν γνωρίζει τον αριθμό τραυματιών, των διασωθέντων και των αγνοουμένων. Ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επιστρέφει εσπευσμένα από το Μαυροβούνιο όπου πραγματοποιούσε επίσημη επίσκεψη και κατευθύνεται στο Κέντρο Επιχειρήσεων, στο Χαλάνδρι.
Η φωτιά στο πέρασμά της έκαψε ένα μεγάλο μέρος των σπιτιών, ενώ δεκάδες άνθρωποι εγκλωβίστηκαν και κάηκαν ζωντανοί, ενώ άλλοι πνίγηκαν περιμένοντας να σωθούν.
Ο τραγικός απολογισμός των νεκρών, μαζί με όσους διασώθηκαν αλλά υπέκυψαν στη συνέχεια στα εγκαύματα τους, έφτασε τους 102.
Το μεγαλύτερο δράμα γράφτηκε μέσα σε ένα οικόπεδο στην οδό Δημοκρατίας, εκεί που βρέθηκαν 26 απανθρακωμένοι άνθρωποι οι περισσότεροι από αυτούς σφιχταγκαλιασμένοι.
Μέσα σε δύο χρόνια, με τη συνεργασία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και του ΥΠΕΝ, έχει ήδη ολοκληρωθεί το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) για περιοχές που συνολικά καλύπτουν έκταση 7.935 στρεμμάτων στις δημοτικές ενότητες Νέας Μάκρης και Ραφήνας: Μάτι, Κόκκινο Λιμανάκι, Αγία Μαρίνα, Σκουφέικα, και Πευκώνας.
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας: «Σε καμία περιοχή, ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρξε σε τέτοιο χρόνο, ολοκλήρωση του σχεδιασμού. Η ολοκλήρωση του πολεοδομικού, χωροταξικού και ρυμοτομικού σχεδιασμού στις περιοχές που υπέστησαν τεράστιο πλήγμα από την καταστροφική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου το 2018 αποτελεί βασική προτεραιότητα και δέσμευση της κυβέρνησης».
Ενώ, δίνοντας έμφαση στην πολιτική βούληση για την προώθηση των έργων, η οποία αποτυπώνεται στην ταχύτητα υλοποίησης των μελετών ο κ. Σκρέκας επισήμανε ότι σύμφωνα με την εμπειρία του παρελθόντος, για την εκπόνηση ΕΠΣ χρειαζόταν χρονικό διάστημα πάνω από 10 χρόνια.
Σύμφωνα με τα πλάνα του ΥΠΕΝ, από το καλοκαίρι του 2019 μέχρι του χρόνου το καλοκαίρι, σε τρία χρόνια δηλαδή, θα έχει διαμορφωθεί ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός και στις δύο φάσεις και ΕΠΣ και Πολεοδομικό Σχέδιο Εφαρμογής. Ενώ προσέθεσε, ότι «η διαβούλευση που προηγήθηκε ήταν διαρκής και πρωτοφανής. Με εκατοντάδες επιστολές, συναντήσεις, τηλεδιασκέψεις με όλους τους εμπλεκόμενους. Και οφείλαμε να το κάνουμε αυτό».
Ειδικότερα, με το ΕΠΣ, το οποίο προωθείται στο ΣτΕ, μπαίνει τάξη στις χρήσεις γης στην περιοχή και ξεκινά η διαδικασία εφαρμογής προγράμματος αστικής ανάπλασης, περιβαλλοντικής προστασίας και αντιμετώπισης των συνεπειών από τη μεγάλη φυσική καταστροφή ώστε το Μάτι να αποτελέσει οδηγό και για άλλες περιοχές.
Μετά την ολοκλήρωση του ΕΠΣ, τίθεται σε εφαρμογή η δεύτερη φάση του σχεδιασμού, η οποία αφορά στην εκπόνηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου και στην Πράξη Εφαρμογής που αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2022. Όπως έκανε γνωστό ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς: «Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για αυτές τις περιοχές είναι “πιλοτικό” και με την έγκριση από το ΣτΕ θα αποτελέσει τη βάση για περιοχές με παρόμοια χαρακτηριστικά σε όλη την Επικράτεια».
Η περιοχή επέμβασης συνολικά φθάνει τα 7.935 στρέμματα. Τα 3.028 θα είναι τελικά πολεοδομημένα και από αυτά τα 452 είναι ήδη στο σχέδιο πόλεως. Άρα νέα επιφάνεια που μπαίνει σε σχέδιο πόλης που πολεοδομείται είναι 2.600 στρέμματα.
Οι ζώνες που πολεοδομούνται είναι η Αγία Μαρίνα, το Μάτι, το Κόκκινο Λιμανάκι, τα Σκουφέικα και ο Πευκώνας, ενώ σε μία περιοχή 17,5 στρεμμάτων θα δημιουργηθούν περίπου 100 κοινωνικές κατοικίες των 80 τετραγωνικών μέτρων.
Το ΕΠΣ θα αποσταλεί στο ΣτΕ για την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος και έτσι ολοκληρώνεται η πρώτη φάση σχεδιασμού. Στη δεύτερη και τελευταία φάση του σχεδιασμού, που περιλαμβάνει το Ρυμοτομικό Σχέδιο και την Πράξη Εφαρμογής, θα υπάρξει ο χώρος στον οποίο θα εξελιχθούν οι διαδικασίες κατασκευής κοινωνικών κατοικιών για την αποκατάσταση των πληγέντων.
Για την ολιστική ανάπλαση της περιοχής, σύμφωνα με τον Ευθύμη Μπακογιάννη, τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος έχει γίνει πολύ μεγάλη προσπάθεια για τα έργα της βιώσιμης κινητικότητας, τα οποία θα τα δούμε να περνούν σε επίπεδο εφαρμογής στην επόμενη φάση.
Υπάρχει η πρόβλεψη για τον παραλιακό πεζόδρομο- ποδηλατόδρομο και ταυτόχρονα υπάρχει και μια ιεράρχηση του οδικού δικτύου η οποία δίνει τη δυνατότητα να έχουμε και ποδηλατοδρόμους αλλά και μεγάλα πεζοδρόμια με φύτευση.
Στόχος δεν είναι μόνο να αναπτυχθούν οι ποδηλατικές υποδομές στο Μάτι και γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή, αλλά να τις συνδεθούν με τους κοινόχρηστους χώρους και να υπάρχει ένα πλαίσιο, ένα σύμπλεγμα δρόμων ήπιας κυκλοφορίας. Παράλληλα, από τον σχεδιασμό έχουν γίνει διανοίξεις για την πρόσβαση στην παραλία που θα συνδέεται με το εσωτερικό τοπικό δίκτυο.