Ανατολική Ρωμυλία Καρυωτών Γιαννιτσών: Κόλιντα Μπάμπω και Αναβίωση Εθίμου ¨Εννιά Φαγιά”

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ανατολική Ρωμυλία Καρυωτών Γιαννιτσών, συνεχίζοντας την παράδοση, μετά από δύο χρόνια, στην Πλατεία Παπα Νίκανδρου του Συνοικισμού Καρυωτών

την προπαραμονή των Χριστουγέννων το βράδυ της Παρασκευής 23 Δεκεμβρίου 2022 αναβίωσε το έθιμο ¨Εννιά Φαγιά¨ πλάι στην αναμμένη “Φωτιά”.Παραδοσιακά, οι προετοιμασίες για τη μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων, ξεκινούσαν νωρίς… Τις ημέρες αυτές ετοίμαζαν τα λουκάνικα, τον καβουρμά και την Καρβαβίτσα, νοστιμότατα παραδοσιακά εδέσματα, όλα παρασκευασμένα από το κρέας του γουρουνιού που εκτρέφονταν για αυτό το σκοπό.

Η διαδικασία των Χριστουγεννιάτικων ετοιμασιών, αποκορυφωνόταν την παραμονή της γιορτής. Οι νοικοκυρές των σπιτιών έπρεπε, να ζυμώσουν και να ετοιμάσουν το Χριστόψωμο- την μπουγάτσα, όπως της έλεγαν, φτιαγμένο με ιδιαίτερο μεράκι και στολίσματα. Επίσης ετοίμαζαν τις κουλούρες για να κεράσουν τους μικρούς κολιντάριδες που θα περνούσαν από όλα τα σπίτια για να καλαντίσουν.

Το βράδυ της Παραμονής, ετοιμαζόταν το τραπέζι της Παναγίας, τιμώντας τη Θεοτόκο, που αυτό το βράδυ θα έφερνε στον κόσμο το Θείο Βρέφος.Επάνω στο τραπέζι έπρεπε να βρίσκονται ΤΑ ΕΝΝΙΑ Νηστίσιμα ΦΑΓΙΑ.

Τα φαγητά αυτά συνήθως είναι:

1 ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ (ΜΠΟΥΓΑΤΣΙΑ)

2 ΦΑΣΟΥΛΙΑ ΜΕ Ν΄ ΑΡΜΙΑ (ΦΑΣΟΛΙΑ ΜΕ ΛΑΧΑΝΟ ΤΟΥΡΣΙ)

3 ΣΙΤΑΡΙ ΒΡΑΣΜΕΝΟ

4 ΝΤΟΛΜΑΔΕΣ ΜΕ ΛΑΧΑΝΟ ΤΟΥΡΣΙ

5 ΡΥΖΟΠΙΤΑ

6 ΧΑΛΒΑΣ

7 ΚΟΜΠΟΣΤΑ (ΧΟΥΣΙΑΦΙ)

8 ΠΙΤΑ ΣΑΡΑΓΛΙ

9 ΦΡΟΥΤΑ-ΚΟΛΙΝΤΟΚΟΥΡΕΣ (ΚΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΚΟΛΙΝΤΟΥΔΙΑ)

Σύμφωνα με μια παράδοση, ο αριθμός ΕΝΝΙΑ συμβολίζει τις περιοχές που περιπλανήθηκαν η ΠΑΝΑΓΙΑ με το Θείο βρέφος και τον ΙΩΣΗΦ κατά τον διωγμό του Ηρώδη. Σύμφωνα με μια άλλα εκδοχή, ΕΝΝΙΑ ήταν τα φαγητά που μετρήθηκαν από τα παιδιά μιας οικογένειας, στο τραπέζι που ετοίμασε η μάνα τους για να γιορτάσει το γεγονός της Γέννησης του Χριστού.

Συγκεντρωμένη ολόκληρη η οικογένεια, από τον μεγαλύτερο ως τον νεαρότερο στην ηλικία, ευχόμενοι όλοι μαζί για υγεία, ευτυχία και καλές σοδιές (μπερεκέτια) και προετοιμαζόμενοι για την επόμενη μεγάλη γιορτινή ημέρα, σε πνεύμα αγάπης και συγχώρεσης, έτρωγαν στο νηστίσιμο τραπέζι (υπενθυμίζουμε ότι η νηστεία είχε ξεκινήσει πριν από 40 ημέρες και τελειώνει την επόμενη-τα Χριστούγεννα).Αξίζει να αναφέρουμε ότι το έθιμο συνεχίζει να τηρείται σχεδόν σε όλα τα σπίτια των Καρυωτών μέχρι και σήμερα.

Τα παλικάρια των περισσότερων οικογενειών οργάνωναν ομάδες ατόμων, τις Σάρτες όπως τις έλεγαν, που περιφέρονταν στις γειτονιές από σπίτι σε σπίτι, τραγουδώντας και αναγγέλλοντας τη Γέννηση του Θείου Βρέφους. Η ιδιαιτερότητα του Τραγουδιού των Χριστουγέννων των Καρυωτών, είναι ότι αναφέρεται όχι μόνο στο σημαντικό γεγονός της Γέννησης του Κυρίου, που γιορτάζουμε αυτές τις ημέρες, αλλά επεκτείνεται περιγραφικά στη Ζωή Του, στα Πάθη και την Ανάσταση ΤΟΥ, καταλήγοντας και στα μελλούμενα κατά τη Δεύτερη Παρουσία του.Με την ευκαιρία των ημερών νομίζουμε ότι αξίζει να παραθέσουμε τα λόγια του Καρυώτικου τραγουδιού των Χριστουγέννων παρακάτω:

Χριστούιεννα Πρωτούιεννα πρώτη γιορτή του χρόνου

Πόψι Χριστός γεννήθηκε κι ο κόσμος δεν το νιώθει.

Κι ο κόσμος και τα κλομπενιά κι ου Βασιλιάς Αητός μας

Τα δυό βαγγέλια λειτουργούν κι οι Αποστόλοι ψέλνουν

Βρε ψέλνοντας διαβάζοντας, τ΄Χριστού ο δέντρος ξέιρε

Ο δέντρος ήταν ο Χριστός, τα κλώνια τα Βαγγέλια

Και τα αργυρά φυλλούδια του ήταν οι προφητάδες

Προφήτευανε κι έλεγαν για του Χριστού τα Πάθη.

Χριστέ μ’, Χριστέ μ΄αληθιανέ ,Xριστέ μου Σταυρωμένε

Συ σταύρωναν οι παλιο-Οβροί, πάνε να σε σκιντζέψουν.

Κι όσο σκιντζία κι αν σε καμαν ούλα τα καταδέθκεις

Ένα σκιντζιό, πικρό σκιντζιό κείνο δεν καταδέθκεις

Τουν χάλκουντα παράγγειλαν να κόψ΄ τρία πιρούνια

Κι αυτός ου τρισκατάρατος παίρνει και κόφτει πέντε

Τα δυό βαρούν στα χέρια του, τ΄ άλλα τα δυο στα πόδια.

Του πέμπτου του φαρμακιερό αγνάντια στην καρδιά του.

Τ΄ Χριστού το αίμα έτρεχε σαν σιγανό ποτάμι,

κι η Παναγιά το σφούγγιζε μ΄ ένα χρυσό μαντήλι.

Βουλιές βουλιές το σφούγγιζε, βουλιές μοιριολογούσε.

Μοιριολογούσε κι έλεγε, μοιριολογά και λέει

Κρίμα στον γιόκα μ΄τον καουό, τον γιό μου τον Αφέντη

Α΄που ήταν ούλος μάλαμα, τα στήθια τ΄ ασημένια

Α΄που είχε του γλυκόστομα, τη ζαχαρένια γλώσσα,

Χριστός μας αναστήθηκε ψηλά πάει στα ουράνια,

Κι απόψι θέλ΄ να κατεβεί στης Εκκλησιάς την πόρτα.

Να ανοίξει πόρτα να διαβεί δεξιά από τον Άγιο Δήμο.

Να στρώσει το θρονίτσι του, να κάτσ΄ να δικιοκρίνει.

Να δικιοκρίνει αμαρτωλούς, όλους τους κολασμένους.

Χριστέ μου για την τάξη σου, χρυσή καντήλα καίει,

Κι αν βάλεις λάδι και κερί φέγγει τους μαχαλάδες

Κι αν βάλεις περισσότερο φέγγει τον κόσμο όλο,

Και σας καλονυχτίζουμε, πέσετε κοιμηθείτε.

Ολίγο ύπνο πάρετε κι ευθύς να σηκωθείτε

Στην Εκκλησία τρέξετε με προθυμία μπείτε,

Και του Θεού ν΄ ακούσετε τη Θεία Λειτουργία.

Κι εμείς ετραγουδήσαμε και τώρα και του χρόνου.

Όλα τα παραπάνω για μια ακόμη χρονιά αναβίωσαν από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ανατολική Ρωμυλία Καρυωτών Γιαννιτσών, στην Πλατεία παπα-Νίκανδρου του Συνοικισμού Καρυωτών, με τον παραδοσιακό Καρυώτικο τρόπο, με πολύ χορό, κρασί, μουσική και φασόλια με αρμιά!