Λόγος της Πέλλας Ηλεκτρονική Εφημερίδα Νομού Πέλλας
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΩΜΥΛΙΑ Καρυωτών Γιαννιτσών
συνεχίζοντας για μια ακόμη χρονιά την Παράδοση και φέτος σε συνεργασία με τον ΔΗΜΟ ΠΕΛΛΑΣ , προσκαλoύμε όλους τους κατοίκους της πόλης μας και όχι μόνο στην Πλατεία Παπα-Νίκανδρου του Συνοικισμού Καρυωτών, την προπαραμονή των Χριστουγέννων την Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 2024 και ώρα 20:30 για την αναβίωση του χριστουγεννιάτικου πατροπαράδοτου εθίμου ¨Εννιά Φαγιά¨ πλάι στην αναμμένη “Φωτιά” .
Παραδοσιακά, οι προετοιμασίες για την μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων, ξεκινούσαν νωρίς. Τις ημέρες αυτές θα έπρεπε να ετοιμαστούν τα λουκάνικα, ο Καβουρμάς και η Καρβαβίτσα, νοστιμότατα παραδοσιακά εδέσματα, όλα παρασκευασμένα από το κρέας του γουρουνιού που εκτρέφονταν για αυτό το σκοπό.
Η διαδικασία των Χριστουγεννιάτικων ετοιμασιών, αποκορυφωνόταν την παραμονή της γιορτής. Οι νοικοκυρές των σπιτιών έπρεπε, να ζυμώσουν και να ετοιμάσουν το Χριστόψωμο-ΤΗΝ ΜΠΟΥΓΑΤΣΑ, όπως της έλεγαν-, φτιαγμένο με ιδιαίτερο μεράκι και στολίσματα.
Επίσης ετοίμαζαν τις κουλούρες για να κεράσουν τους μικρούς κολιντάριδες που θα περνούσαν από όλα τα σπίτια για να καλαντίσουν.
Το βράδυ της Παραμονής, ετοιμαζόταν το τραπέζι της ΠΑΝΑΓΙΑΣ, τιμώντας τη Θεοτόκο, που αυτό το βράδυ θα έφερνε στον κόσμο το Θείο Βρέφος.
Επάνω στο τραπέζι έπρεπε να βρίσκονται ΤΑ ΕΝΝΙΑ Νηστίσιμα ΦΑΓΙΑ- .
Τα φαγητά αυτά συνήθως είναι:
1 ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ (ΜΠΟΥΓΑΤΣΙΑ)
2 ΦΑΣΟΥΛΙΑ ΜΕ Ν΄ ΑΡΜΙΑ (ΦΑΣΟΛΙΑ ΜΕ ΛΑΧΑΝΟ ΤΟΥΡΣΙ)
3 ΣΙΤΑΡΙ ΒΡΑΣΜΕΝΟ
4 ΝΤΟΛΜΑΔΕΣ ΜΕ ΛΑΧΑΝΟ ΤΟΥΡΣΙ
5 ΡΥΖΟΠΙΤΑ
6 ΧΑΛΒΑΣ
7 ΚΟΜΠΟΣΤΑ (ΧΟΥΣΙΑΦΙ)
8 ΠΙΤΑ ΣΑΡΑΓΛΙ
9 ΦΡΟΥΤΑ-ΚΟΛΙΝΤΟΚΟΥΡΕΣ
(ΚΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΚΟΛΙΝΤΟΥΔΙΑ)
Σύμφωνα με μια παράδοση, ο αριθμός ΕΝΝΙΑ συμβολίζει τους εννιά μήνες της εγκυμοσύνης της Παναγίας, άλλη παράδοση είναι ότι συμβολίζει τις περιοχές που περιπλανήθηκαν η ΠΑΝΑΓΙΑ με το ΘΕΙΟ ΒΡΕΦΟΣ και τον ΙΩΣΗΦ κατά τον ΔΙΩΓΜΟ ΤΟΥ ΗΡΩΔΗ. Σύμφωνα με μια άλλα εκδοχή, ΕΝΝΙΑ ήταν τα φαγητά που μετρήθηκαν από τα παιδιά μιας οικογένειας, στο τραπέζι που ετοίμασε η μάνα τους για να γιορτάσει το γεγονός της ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.
Συγκεντρωμένη ολόκληρη η οικογένεια, από τον μεγαλύτερο ως τον νεαρότερο στην ηλικία, ευχόμενοι όλοι μαζί για υγεία, ευτυχία και καλές σοδιές (μπερεκέτια) και προετοιμαζόμενοι για την επόμενη μεγάλη γιορτινή ημέρα, σε πνεύμα αγάπης και συγχώρεσης, έτρωγαν στο νηστίσιμο τραπέζι (υπενθυμίζουμε ότι η νηστεία είχε ξεκινήσει πριν από 40 ημέρες και τελειώνει την επόμενη-τα Χριστούγεννα).
Αξίζει να αναφέρουμε ότι το έθιμο συνεχίζει να τηρείται σχεδόν σε όλα τα σπίτια των Καρυωτών μέχρι και σήμερα.
Τα παλικάρια των περισσότερων οικογενειών οργάνωναν ομάδες ατόμων, τις Σάρτες όπως τις έλεγαν, που περιφέρονταν στις γειτονιές από σπίτι σε σπίτι, τραγουδώντας και αναγγέλοντας τη Γέννηση του Θείου Βρέφους.
Η ιδιαιτερότητα του Τραγουδιού των Χριστουγέννων των Καρυωτών, είναι ότι αναφέρεται όχι μόνο στο σημαντικό γεγονός της Γέννησης του Κυρίου ,που γιορτάζουμε αυτές τις ημέρες, αλλά επεκτείνεται περιγραφικά στη Ζωή Του, στα Πάθη και την Ανάσταση ΤΟΥ, καταλήγοντας και στα μελλούμενα κατά τη Δεύτερη Παρουσία του.
Με την ευκαιρία των ημερών νομίζουμε ότι αξίζει να παραθέσουμε τα λόγια του Καρυώτικου τραγουδιού των Χριστουγέννων…
Χριστούιεννα Πρωτούιεννα πρώτη γιορτή του χρόνου
Πόψι Χριστός γεννήθηκε κι ο κόσμος δεν το νιώθει.
Κι ο κόσμος και τα κλομπενιά κι ου Βασιλιάς Αητός μας
Τα δυό βαγγέλια λειτουργούν κι οι Αποστόλοι ψέλνουν
Βρε ψέλνοντας διαβάζοντας, τ΄Χριστού ο δέντρος ξέιρε
Ο δέντρος ήταν ο Χριστός, τα κλώνια τα Βαγγέλια
Και τα αργυρά φυλλούδια του ήταν οι προφητάδες
Προφήτευανε κι έλεγαν για του Χριστού τα Πάθη.
Χριστέ μ’ , Χριστέ μ΄αληθιανέ ,Xριστέ μου Σταυρωμένε
Συ σταύρωναν οι παλιο-Οβροί, πάνε να σε σκιντζέψουν.
Κι όσο σκιντζία κι αν σ΄ έκαμαν ούλα τα καταδέθκεις
Ένα σκιντζιό, πικρό σκιντζιό κείνο δεν καταδέθκεις
Τουν χάλκουντα παράγγειλαν να κόψ΄ τρία πιρούνια
Κι αυτός ου τρισκατάρατος παίρνει και κόφτει πέντε.
Τα δυό βαρούν στα χέρια του, τ΄ άλλα τα δυο στα πόδια.
Του πέμπτου του φαρμακιερό αγνάντια στην καρδιά του.
Τ΄ Χριστού το αίμα έτρεχε σαν σιγανό ποτάμι,
κι η Παναγιά το σφούγγιζε μ΄ ένα χρυσό μαντήλι…
