Οι 96 ψυχές που χάθηκαν στο γήπεδο, η εγκληματική αμέλεια και ανευθυνότητα των αρμοδίων, η επίρριψη της ευθύνης στους νεκρούς, ένα εμετικό πρωτοσέλιδο
η δικαίωση που άργησε, αλλά ήρθε. Χίλσμπορο, 15 Απριλίου 1989.
Ο Τζον Πολ Γκίλχουλεϊ ήταν 1Ο ετών. Ένα πιτσιρίκι που λάτρευε το ποδόσφαιρο, μουρμούριζε επί μέρες τους γονείς του να ψάξουν τρόπο να αγοράσουν εισιτήρια για να είναι παρόντες στον ημιτελικό της αγαπημένης του Λίβερπουλ με τη Νότινγχαμ. Έκανε σαν τρελός όταν κάποιοι συγγενείς του εμφανίστηκαν στο σπίτι του με τα… μαγικά χαρτάκια. Θα ήταν και αυτός στο γήπεδο για να τραγουδήσει και να ενθαρρύνει τους «κόκκινους» στην προσπάθεια για πρόκριση στον τελικό του κυπέλλου Αγγλίας.
Ο 50χρονος Ρέιμοντ Τόμας Τσάπμαν ήταν παντρεμένος και είχε δύο παιδιά. Αυτόν τον μουρμούριζε η γυναίκα του που θα ξόδευε πάλι χρήματα για ένα εισιτήριο για να είναι κοντά στη Λίβερπουλ. «Έφαγε» τον κόσμο και τελικά εξασφάλισε το πολυπόθητο εισιτήριο μόλις λίγες ώρες πριν από την αναμέτρηση όταν ένας κολλητός του αποφάσισε να μην πάει στο γήπεδο.
Το νεότερο και το μεγαλύτερο σε ηλικία θύμα της τραγωδίας που συντάραξε το αγγλικό ποδόσφαιρο. Αυτοί και άλλοι 94 άνθρωποι που βρήκαν τραγικό θάνατο, που κατηγορήθηκαν ως μεθύστακες χούλιγκαν, ακόμη και από την ίδια την πρωθυπουργό της χώρας, που βρέθηκαν στο στόχαστρο μιας από τις πιο βρώμικες ιστορίες στην ιστορία της δημοσιογραφίας.
Αυτό που συνέβη στο Χίλσμπορο ήταν κάτι περισσότερο από μια ποδοσφαιρική τραγωδία, είχε προεκτάσεις σε πολλές πτυχές της βρετανικής κοινωνίας.
Το χρονικό
Η προσέλευση των οπαδών της Λίβερπουλ ήταν πολύ μεγάλη. Τεράστιες ουρές στις θύρες του γηπέδου, η ώρα για τη σέντρα πλησίαζε και κάποιοι για να μην χάσουν ούτε λεπτό προσπαθούσαν να «εισβάλλουν» από λάθος εισόδους παρά το γεγονός ότι είχαν εισιτήρια για άλλες θύρες. Περίπου 5.000 άνθρωποι ήταν συνωστισμένοι έξω από το γήπεδο πέντε λεπτά πριν από την καθορισμένη ώρα για τη σέντρα.
Η αστυνομία ζητά να καθυστερήσει η σέντρα για λόγους ασφαλείας. Το αίτημα δεν γίνεται αποδεκτό. Για να αποφευχθούν οι τραυματισμοί στο πλήθος που περίμενε να μπει, αποφασίστηκε να ανοίξουν τρεις πύλες του γηπέδου. Μαζί με αυτούς που είχαν εισιτήρια, μπαίνουν στο γήπεδο και αρκετοί υπεράριθμοι. Αυτοί που είναι πίσω ωθούν τους μπροστινούς στα κάγκελα.
Οι κερκίδες είναι ήδη ασφυκτικά γεμάτες. Πίσω από αυτές υπάρχει μόνο ένα μικρό τούνελ που οδηγεί προς την έξοδο. Όταν οι υπεύθυνοι της αστυνομίας θα αντιληφθούν το έγκλημα που έχουν διαπράξει θα είναι πια αργά. Το παιχνίδι έχει αρχίσει κανονικά στις 15:00, στις 15:06 διακόπτεται. 94 άνθρωποι νεκροί μέσα στο γήπεδο, 766 τραυματίες, ένας θα αφήσει την τελευταία πνοή του λίγο αργότερα στο νοσοκομείο και άλλος ένας θα μείνει τέσσερα χρόνια σε κώμα πριν ξεψυχήσει.
«Άρχισε το στρίμωγμα… Δεν έγινε ξαφνικά… Ήταν περισσότερο σαν μια μέγγενη που σφίγγει όλο και περισσότερο, όλο και περισσότερο. Γύρισα τον Άνταμ προς το μέρος μου. Ήταν φανερό ότι πνιγόταν. Ενάμισι-δυο μέτρα μακριά μας βρισκόταν ένας αστυνομικός. Άρχισα να τον εκλιπαρώ να ανοίξει τη θύρα. Ούρλιαζα. Ο Άνταμ είχε λιποθυμήσει και εγώ φώναζα ΄Το αγοράκι μου πεθαίνει’ και τον παρακαλούσα να με βοηθήσει κι εκείνος δεν έκανε τίποτα. Άρπαξα τον Άνταμ από τα πέτα και προσπάθησα να τον περάσω πάνω απ’ το κιγκλίδωμα. Είχε ύψος γύρω στα τρία μέτρα με κάγκελα λυγισμένα προς το μέρος μας. Δεν μπόρεσα να τον σηκώσω. Άρχισα να κοπανάω τα κάγκελα μπας και ρίξω τον κιγκλίδωμα. Αν ο αστυνομικός είχε ανοίξει τη θύρα από την αρχή, όταν τον εκλιπαρούσα να την ανοίξει, ξέρω ότι θα είχα καταφέρει να βγάλω τον Άνταμ έξω. Το ξέρω διότι ήμουν εκεί» ήταν η δραματική μαρτυρία του Έντι Σπίριτ, ο οποίος είδε τον γιο του να αφήνει μπροστά του την τελευταία πνοή του.
Η Θάτσερ και οι μεθύστακες χούλιγκαν
«Θα κάνουμε όλοι ένα μεγάλο πάρτι, όταν η Μάγκι πεθάνει». Η «σιδηρά κυρία» μπορεί να κήρυξε τον πόλεμο στον χουλιγκανισμό και τελικά να τον νίκησε, αλλά υιοθέτησε τα φριχτά ψέματα που ειπώθηκαν για τους νεκρούς οπαδούς της Λίβερπουλ. Μια ημέρα μετά την τραγωδία η Θάτσερ βρέθηκε στο Χίλσμπορο. Έβγαλε τις… απαραίτητες αναμνηστικές φωτογραφίες μπροστά στις κερκίδες με τα αίματα να είναι ακόμα νωπά. Και στη συνέχεια στήθηκε για να μιλήσει στους δημοσιογράφους υιοθετώντας την ετυμηγορία της αστυνομίας. «Μεθυσμένοι χούλιγκαν της Λίβερπουλ προξένησαν την τραγωδία». Είναι ενδεικτικό το σκίτσο που είχε κυκλοφορήσει με τη Θάτσερ να προσπαθεί να… θάψει τους νεκρούς του Χίλσμπορο με τη βοήθεια των αστυνομικών.
O τότε υπουργός Εσωτερικών Χάρντ ζήτησε από την Θάτσερ την παραίτηση του αρχηγού της αστυνομίας που ήταν υπεύθυνος για την αγώνα. «Το μέγεθος της καταστροφής και το ποσοστό ευθύνης που επιρρίπτει η αναφορά στην αστυνομία, απαιτεί αυτήν την παραίτηση. Αν το περιεχόμενο της αναφοράς βγει προς τα έξω, θα ενθαρρύνει βίαιη συμπεριφορά των οπαδών προς τους αστυνομικούς και οι οπαδοί της Λίβερπουλ θα αισθανθούν δικαιωμένοι» λέει στην αναφορά του, την οποία η τότε πρωθυπουργός απέρριψε. «Τι εννοούμε όταν λέμε να “χαιρετίσουμε την γενική κατεύθυνση της αναφοράς”; Η γενική κατεύθυνση είναι μια καταστροφική κριτική της αστυνομίας. Είναι αυτό ευπρόσδεκτο για μας;».
Η Θάτσερ ήταν αυτή που είχε ήδη δρομολογήσει, δηλώνοντας την απόλυτη στήριξή της στην σχετική απόφαση της Eυρωπαϊκής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, τον αποκλεισμό των αγγλικών ομάδων από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις από την τραγωδία του Χέιζελ, τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Στο Χίλσμπορο δεν έγιναν επεισόδια, αλλά ο «θατσερισμός» επιβλήθηκε. Στα γήπεδα ξηλώθηκαν οι εξέδρες ορθίων, καθιερώθηκαν τα κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης, υπήρξε η ιδέα για ονομαστικά εισιτήρια και κυνηγήθηκαν οι ταραξίες. Συζητήθηκε ακόμα και το ενδεχόμενο κατάργησης του επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Η πρωθυπουργός εισηγήθηκε ακόμα και την τοποθέτηση ηλεκτροφόρων συρμάτων!
«Η Θάτσερ σκότωσε το ποδόσφαιρο. Καμιά αμφιβολία επ’ αυτού. Από τότε που η Θάτσερ σταμάτησε να πληρώνει δασκάλους και γυμναστές να μένουν στο σχολείο πέρα από τις κανονικές ώρες λειτουργίας του, για να κάνουν τα παιδιά προπονήσεις, ο αριθμός των ταλέντων που βγάζουμε έχει πέσει στο μισό.
Το ποδόσφαιρο είναι άθλημα της μεσαίας τάξης σε αυτήν τη χώρα, και σήμερα μόνο στα πλούσια ιδιωτικά σχολεία μπορούν τα παιδιά να ασχοληθούν πιο σοβαρά με τον αθλητισμό.
Τα παιδιά όμως που πηγαίνουν σε αυτά τα σχολεία κατά κανόνα προτιμούν το ράγκμπι. Στους συλλόγους γίνεται σημαντική δουλειά, όμως έχω την αίσθηση ότι αυτή η χώρα παράγει μόνο τα μισά ταλέντα από αυτά που θα μπορούσε να παράγει αν το κράτος δεν είχε σκοτώσει το άθλημα επί Θάτσερ» θα σχολιάσει ο Σαμ Άλαρνταϊς.
Οπαδοί της Λίβερπουλ δεκαετίες μετά σήκωναν πανό στο «Άνφιλντ» ζητώντας να λάμψει η αλήθεια πριν πεθάνει η «σιδηρά κυρία», η οποία είχε δαιμονοποιήσει το ποδόσφαιρο και τους οπαδούς, θεωρώντας ότι εκπροσωπούν οτιδήποτε μη αποδεκτό από την κοινωνία.
To πόρισμα της αστυνομίας: «Φταίνε οι οπαδοί»
Λίγη ώρα μετά την τραγωδία, η αστυνομία, σε συνεννόηση με την κυβέρνηση και την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Αγγλίας, αποδίδει ευθύνες. Μεθυσμένοι, αργοπορημένοι και χωρίς εισιτήριο οπαδοί της Λίβερπουλ έσπασαν την «Gate C» για να μπουν με κάθε τρόπο στο γήπεδο. Οι κασέτες του κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης που κατέγραψαν τα πάντα στα κρίσιμα λεπτά εξαφανίζονται. Δεν έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα. Ο πρόεδρος της UEFA, Ζακ Ζορζ, χαρακτηρίζει τους οπαδούς της Λίβερπουλ «άγρια θηρία».
Ο ιατροδικαστής Στέφαν Πόπερ αποφασίζει ότι δεν θα δεχτεί στοιχεία που αφορούν γεγονότα μετά τις 15:15, θεωρώντας ότι τα θύματα ήταν νεκρά μέχρι εκείνη την ώρα. Υπήρξαν, ωστόσο, καταγγελίες συγγενών, οι οποίοι επικαλέστηκαν μαρτυρίες νοσηλευτικού προσωπικού ότι μέχρι τις 16:00 υπήρχαν άνθρωποι ζωντανοί, οι οποίοι αναζητούσαν τους δικούς τους. Ο Πόπερ συμπεραίνει ότι επρόκειτο για θανάτους από δυστύχημα, ενώ οι οικογένειες αρνήθηκαν να υπογράψουν τα πιστοποιητικά θανάτου.
Τον Αύγουστο του 1989, ο δικαστής Λόρδος Τέιλορ εκδίδει το πρώτο του πόρισμα, το περίφημο «Taylor Report». Επιρρίπτει εξ’ ολοκλήρου τις ευθύνες στην Αστυνομία, τον Δήμο του Σέφιλντ, την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία και τη Σέφιλντ Γουένσντεϊ. Απορρίπτει τις κατηγορίες περί μεθυσμένων οπαδών της Λίβερπουλ και σημειώνει ότι οι επιζήσαντες προσπάθησαν με κάθε τρόπο να βοηθήσουν τα θύματα.
Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
