Πώς η κρίση «χτύπησε» τους έφηβους: Κομμένα φροντιστήρια και εκδρομές

Πώς η κρίση «χτύπησε» τους έφηβους: Κομμένα φροντιστήρια και εκδρομές αλλά και έλλειψη χρημάτων για να αγοράσουν τρόφιμα

«Ξέχασαν» διακοπές και ταξίδια, χρειάστηκε να μετακομίσουν ακόμη και να μείνουν με συγγενείς, σταμάτησαν φροντιστήρια ή ιδιαίτερα μαθήματα και όλα αυτά στην πιο κρίσιμη περίοδο στη ζωή του, την εφηβεία. Στην Ελλάδα το 2014, τέσσερις στους δέκα δεκαπεντάχρονους δεν έκαναν διακοπές και ένας στους δέκα εφήβους σταμάτησαν τα φροντιστήρια. Την ίδια χρονιά, ένας στους είκοσι εφήβους δηλώνουν ότι τους λείπουν χρήματα για να αγοράσουν τρόφιμα!

Τα αποκαλυπτικά στοιχεία προκύπτουν από πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών και η οποία επαναλαμβάνεται κάθε τέσσερα χρόνια. Η έρευνα – πραγματοποιήθηκε σε 4.141 μαθητές ηλικίας 11,13 και 15 ετών το 2014- κατέδειξε ότι την τελευταία τετραετία αυξήθηκε το ποσοστό των εφήβων που έχουν τουλάχιστον έναν άνεργο γονιό και παράλληλα μειώθηκε αισθητά το ποσοστό εκείνων που θεωρούν καλή την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους. Πιο αναλυτικά:
Ποσοστό 84,8% των μαθητών ανέφεραν ότι ζουν και με τους δύο βιολογικούς γονείς, ένας στους οκτώ ζει σε μονογονεϊκή οικογένεια (μόνο πατέρας ή μητέρα), ενώ το 2,3% ζουν σε αναδομημένη οικογένεια (ένας βιολογικός κι ένας μη-βιολογικός γονέας).

Σε διευρυμένη οικογένεια (γιαγιά ή/και παππούς μαζί στο σπίτι) ζει ένας στους έξι εφήβους (18,0%). Διαχρονικά, μεταξύ του 1998 και του 2014 έχει διπλασιαστεί το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν ότι ζουν σε μονογονεϊκή (5,5% και 11,8%, αντίστοιχα) ή αναδομημένη (1,1% και 2,3%, αντίστοιχα) οικογένεια. Επιπρόσθετα, το ποσοστό της διευρυμένης οικογένειας, ενώ είχε μειωθεί σημαντικά από το 2002 στο 2010 (από 21,3% σε 16,7%, αντίστοιχα), το 2014 παρουσίασε τάση αύξησης (18,0%).
Σχεδόν οι μισοί έφηβοι (48,2%) απάντησαν το 2014 ότι η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους ήταν καλή ή πολύ καλή, ενώ όχι πολύ – ή καθόλου καλή την αξιολόγησε το 14,5%. Μεταξύ των τριών ηλικιακών ομάδων, σε μεγαλύτερο ποσοστό οι 11χρονοι (60,2%) χαρακτήρισαν την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους ως καλή ή πολύ καλή συγκριτικά με τους 13χρονους (49,3%) και τους 15χρονους (34,4%).

Ποσοστό 56,8% των εφήβων ανέφεραν ότι εργάζονται και οι δύο γονείς τους, ενώ το 14,6% είχε τουλάχιστον ένα γονιό άνεργο (δεν εργάζεται και είναι προς αναζήτηση εργασίας). Ως συνηθέστερους λόγους για το ότι δεν εργάζονταν οι γονείς, οι έφηβοι ανέφεραν -για μεν τον πατέρα- την ανεργία (43,1%) και τη συνταξιοδότηση (24,8%),- για τη δε μητέρα, τη φροντίδα άλλων ατόμων ή/και του νοικοκυριού (56,6%) και την ανεργία (24,4%).
Διπλάσιο ποσοστό

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των εφήβων που ανέφεραν το 2014 ότι ο πατέρας ή / και η μητέρα δεν εργαζόταν και έψαχνε για δουλειά ήταν διπλάσιο (14,6%) συγκριτικά με το 2010 (6,8%) και πενταπλάσιο συγκριτικά με το 2002 (3,2%).
Οι συνέπειες τις κρίσης που αναφέρθηκαν συχνότερα από τους εφήβους ήταν η αδυναμία της οικογένειάς τους να πάει διακοπές ή/και ταξίδια (27,9%), η δημιουργία εντάσεων και καβγάδων στην οικογένεια (27,3%) και το ότι τουλάχιστον ένας από τους δύο γονείς τους έχασε τη δουλειά του (21,3%).
Γενικά, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία έφηβοι βιώνουν ή αντιλαμβάνονται σε υψηλότερο ποσοστό τις πιθανές συνέπειες της οικονομικής κρίσης, συγκριτικά με τους μικρότερους. Επιπλέον, περισσότερα κορίτσια από ό,τι αγόρια αντιλαμβάνονται τις εντάσεις μέσα στην οικογένεια και την αδυναμία της οικογένειας να κάνει διακοπές και ταξίδια.
Για την πλειονότητα των εφήβων (81,7%), οι σχέσεις στην οικογένεια ήταν το 2014 από πολύ καλές έως άριστες. Οι 11χρονοι αντελήφθησαν τις σχέσεις στην οικογένεια ως πολύ καλές ή άριστες σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό (92,6%) σε σύγκριση με τους 13χρονους (80,1%) και τους 15χρονους (72,3%).
Ακόμη, σημαντικά υψηλότερο ποσοστό αγοριών (84,7%) από ό,τι κοριτσιών (78,8%) ανέφεραν πολύ καλές έως άριστες σχέσεις στην οικογένεια.
Ποσοστό 89,1% ανέφεραν ότι τους είναι κατά κανόνα εύκολο να μιλήσουν με τουλάχιστον έναν από τους γονείς τους, με το ποσοστό αυτό να μειώνεται από τη μικρότερη ηλικιακή ομάδα στη μεγαλύτερη (94,8% οι 11χρονοι, 89,2% οι 13χρονοι και 83,0% οι 15χρονοι) και να είναι υψηλότερο για τα αγόρια (91,1%) από ό,τι στα κορίτσια (87,1%). Ωστόσο, ένας στους εννέα εφήβους απάντησε ότι δεν είναι εύκολο να μιλήσει σε κανέναν από τους δύο γονείς τους, σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό τα κορίτσια (12,9%) συγκριτικά με τα αγόρια (8,9%).
Αναφορικά με την υποστήριξη από την οικογένεια, τα κορίτσια νιώθουν σε χαμηλότερο ποσοστό από τα αγόρια ότι έχουν υποστήριξη από τους γονείς τους (82,1%, και 88,2% αντίστοιχα).
Επιπλέον, από τη μικρότερη ηλικιακή ομάδα στη μεγαλύτερη μειώνεται το ποσοστό των εφήβων που νιώθουν ότι έχουν υποστήριξη από την οικογένειά τους: από 92,1% στην ηλικία των 11 ετών, σε 84,2% στην ηλικία των 13 -και 79,1% στην ηλικία των 15 ετών.

Σχετικά με τον βαθμό στον οποίο οι γονείς γνωρίζουν για δραστηριότητές τους, για τους δύο στους πέντε εφήβους ο πατέρας δεν γνωρίζει ποιοι είναι οι φίλοι τους (43,2%), ή τι κάνουν στον ελεύθερό τους χρόνο (39,4%), ή πού ξοδεύουν τα χρήματά τους (39,7%).
Το «προφίλ» της έρευνας

Η «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» διεξάγεται στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος «Health Behaviour in School – Aged Children» (HBSC) υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. H έρευνα επαναλαμβάνεται ανά τετραετία σε περισσότερες από 40 χώρες παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής των εφήβων και τους κινδύνους που απειλούν την υγεία τους.

Στη χώρα μας το πρόγραμμα πραγματοποιείται από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας από το 1998 με την επιστημονική ευθύνη της Ομοτ. Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Α. Κοκκέβη.
Η έρευνα υλοποιήθηκε χάρη στη μερική οικονομική ενίσχυση από τη UNICEF και στην εθελοντική συμβολή μελών και φοιτητών ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας.

πηγή ημερησια