Ομιλία Χ. Σταϊκούρα στο Οικονομικό Επιμελητήριο

«Προϋπολογισμός 2016: Προκλήσεις στο δρόμο προς την ανάπτυξη»

Το περιεχόμενο του πρώτου Προϋπολογισμού της Αριστεράς, συμπυκνώνει τις υποχρεώσεις της χώρας και αποκαλύπτει την Κυβέρνηση. Αποκαλύπτει την κατάρρευση των ψευδαισθήσεων, που η αυτοαποκαλούμενη ριζοσπαστική Αριστερά, επί χρόνια, καλλιεργούσε. Αποκαλύπτει την αδυναμία της, όταν ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, να σχεδιάσει ρεαλιστικά και να εκτελέσει αποτελεσματικά. Αποκαλύπτει τις πομφόλυγες για «παράλληλο πρόγραμμα» και για δήθεν «αριστερά πρόσημα». Αποκαλύπτει την πλήρη «μνημονιακή» της μετάλλαξη.

Η αλήθεια είναι ότι τα μεγέθη του Προϋπολογισμού:

• Δείχνουν ότι η αριστερή πολιτική ρητορική και η δήθεν αριστερή κοινωνική ευαισθησία είναι απολύτως κενές περιεχομένου.
• Επιβεβαιώνουν την επιστροφή της χώρας στην ύφεση, στα πρωτογενή δημοσιονομικά ελλείμματα και στην αύξηση του δημοσίου χρέους.
• Αναδεικνύουν πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα, με την επιβολή νέων φόρων και με περικοπές στις συντάξεις και στα κοινωνικά επιδόματα.
• Καταδεικνύουν ότι το 2016 θα είναι χειρότερο έτος από το 2015, το οποίο, με τη σειρά του, είναι πολύ χειρότερο από το 2014.

Συγκεκριμένα:

1^ον. Η Ελληνική οικονομία, ήδη από το 3^ο τρίμηνο του 2015, έχει επιστρέψει στην ύφεση.

Η προοπτική μάλιστα για το 2016 είναι χειρότερη από το 2015. Και η ύφεση θα είναι βαθύτερη από τις εκτιμήσεις μετά και την αναθεώρηση, επί τα χείρω, των στοιχείων από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Με αποτέλεσμα, οι βασικές παραδοχές στις οποίες εδράζεται ο Προϋπολογισμός, να καθίστανται πλέον μετέωρες. Υπενθυμίζεται ότι το 2014 η χώρα επέτυχε θετικό ρυθμό μεταβολής, η Κυβέρνηση παρέλαβε οικονομία σε δυναμική ανάπτυξης, ενώ η πρόβλεψη, τότε, από τους «θεσμούς», για το 2015, ήταν για αρκετά υψηλό ρυθμό μεγέθυνσης, άνω του 2,5%.

2^ον. Το οικονομικό κλίμα έχει χειροτερεύσει. Οι επιχειρηματικές προσδοκίες έχουν επιδεινωθεί και η καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει υποχωρήσει. Όπως αναφέρει, μάλιστα, και ο Προϋπολογισμός, «οι ενδείξεις που προκύπτουν από την παρατήρηση της πτώσης του δείκτη οικονομικού κλίματος λαμβάνουν μεγαλύτερη βαρύτητα αν εξεταστούν στο πλαίσιο του βελτιωμένου οικονομικού κλίματος στην Ευρωζώνη». Δηλαδή, την ίδια περίοδο που η Ευρωζώνη «επιταχύνει προς τα εμπρός», η Ελλάδα «κάνει όπισθεν».

3^ον. Η δημόσια οικονομία επιστρέφει, το 2015, σε πρωτογενές έλλειμμα. Και αυτό έγινε μετά από 2 χρόνια επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων. Παρά τη λήψη νέων μέτρων λιτότητας για εφέτος. Και ο λογαριασμός όλο και «ανεβαίνει», όλο και διογκώνεται.

4^ον. Η Κυβέρνηση συνεχίζει την «εσωτερική στάση πληρωμών», συνεπής στην υπεράσπιση του κινήματος «δεν πληρώνω».

Αποτέλεσμα; Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα είναι ήδη αυξημένες κατά 58% σε σχέση με το τέλος του 2014. Υπενθυμίζεται ότι αυτές είχαν μειωθεί κατά 60% την περίοδο 2013-2014. Μάλιστα σήμερα, δεν υφίσταται κανένα χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής τους, αφού, σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό, «οι εκταμιεύσεις θα προσαρμόζονται ανάλογα με τις δυνατότητές του και τις ταμειακές κάθε φορά συνθήκες».

5^ον. Το ύψος των πρόσθετων μέτρων εκτιμάται, αρχικά, στα 5,7 δισ. ευρώ για την περίοδο 2015-2016. Εξ αυτών, το μεγαλύτερο μέρος αφορά την επιπλέον φορολόγηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Όπως είναι:

• Η αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ.
• Η αύξηση των συντελεστών του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων.
• Η αύξηση των συντελεστών της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
• Η αύξηση των συντελεστών του φόρου ασφαλίστρων.
• Η αύξηση των συντελεστών φορολόγησης του εισοδήματος από ενοίκια.
• Η κατάργηση της έκπτωσης εφάπαξ πληρωμής φόρου εισοδήματος.
• Η κατάργηση απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ.
• Η αύξηση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος στα νομικά πρόσωπα, στους ελεύθερους επαγγελματίες και στους αγρότες.
• Η σταδιακή κατάργηση της επιστροφής του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο για αγροτική χρήση.
• Η αύξηση των συντελεστών του φόρου εισοδήματος στους αγρότες.

Μέτρα που αποτυπώνουν την ιδεοληπτική, αριστερή εμμονή στην αύξηση των φόρων. Μέτρα που «στραγγαλίζουν» την πραγματική οικονομία και διαλύουν τον ιδιωτικό τομέα.

6^ον. Ο «λογαριασμός» των μέτρων, τελικά, θα είναι πολύ υψηλότερος. Κι αυτό γιατί υπάρχουν μέτρα που δεν έχουν ποσοτικοποιηθεί.  Επίσης, γιατί υπάρχουν μέτρα που δεν έχουν αποτυπωθεί. Για παράδειγμα, οι καταγεγραμμένες στον Προϋπολογισμό παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα και στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας είναι «λειψές». Υπολείπονται αυτών που η Κυβέρνηση έχει δεσμευθεί έναντι των εταίρων. Άρα υπάρχουν πρόσθετα, «κρυφά» μέτρα. Τέλος, σύμφωνα με το 3^ο Μνημόνιο, υπάρχουν πρόσθετα μέτρα ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ για την περίοδο 2017-2018.

7^ον. Ο Κοινωνικός Προϋπολογισμός «βουλιάζει» στα ελλείμματα. Στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης προβλέπεται επιδείνωση στις ασφαλιστικές εισφορές, στη συνταξιοδοτική δαπάνη, στις απλήρωτες υποχρεώσεις. Ενώ στον Προϋπολογισμό, δεν περιλαμβάνεται κανένα ενθαρρυντικό στοιχείο για ουσιαστικές, χρηματοδοτικά καλυμμένες, παρεμβάσεις στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής. Κάνει μάλιστα ιδιαίτερη εντύπωση η αναφορά του Προϋπολογισμού ότι «οι περικοπές δαπανών θα αφορούν σε τομείς που δεν επηρεάζουν ευθέως τα εισοδήματα των πολιτών». Όμως, το 77% της περιστολής στις δαπάνες, ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ, αφορά περικοπές σε συντάξεις, παροχές κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικά επιδόματα. Όπως είναι η μείωση των κύριων και επικουρικών συντάξεων, η μείωση των εφάπαξ, η αύξηση των εισφορών των ασφαλισμένων στον ΟΓΑ, η μείωση του ΕΚΑΣ, η μείωση του επιδόματος θέρμανσης. Πρόκειται για πολιτικές που πλήττουν άμεσα και ευθέως τα εισοδήματα των πολιτών.

Ενώ ακόμη και η διάθεση 200 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης εφέτος, δεν κατέστη εφικτή. Σύμφωνα με απάντηση του Υπουργείου Οικονομικών σε σχετική Κοινοβουλετική Ερώτηση, αποδεικνύεται ότι εφέτος θα δαπανηθούν μόλις 108 εκατ. ευρώ! Υπενθυμίζεται ότι για το ίδιο λόγο, το 2014, είχε διανεμηθεί, ως «κοινωνικό μέρισμα», ποσό ύψους 455 εκατ. ευρώ.

8^ον. Το 2015, τα φορολογικά έσοδα είναι τα χαμηλότερα της τελευταίας δεκαετίας. Παρά τους πρόσθετους φόρους που επέβαλλε εφέτος η Κυβέρνηση. Αυτό οφείλεται, κυρίως, στην επιδείνωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Αποτέλεσμα; Οι ληξιπρόθεσμες φορολογικές οφειλές των πολιτών προς το Κράτος συνεχίζουν να αυξάνουν, μήνα με τον μήνα, και διαμορφώνονται στα 82,3 δισ. ευρώ, υψηλότερες κατά 10,4 δισ. ευρώ από το τέλος του 2014, έναντι 9,7 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2014 (βλέπετε και Έκθεση Διοικητή Τράπεζας της Ελλάδος, Δεκέμβριος 2015). Ενώ, το 2016,  τα φορολογικά έσοδα προβλέπονται αυξημένα κατά 2 δισ. ευρώ έναντι του 2015. Και αυτό, ενώ η οικονομία θα βρίσκεται σε ύφεση. Συνεπώς, η πρόβλεψη για αυξημένα έσοδα εδράζεται, αποκλειστικά, στα νέα φορολογικά μέτρα.  Και προφανώς, η κατανομή του φορολογικού βάρους γίνεται ακόμη πιο άδικη, αφού αυξάνουν, κυρίως, οι έμμεσοι φόροι.

9^ον. Οι μειωμένοι δημοσιονομικοί στόχοι δεν εξασφαλίζουν, από μόνοι τους, σημαντικό δημοσιονομικό χώρο. Οι  δημοσιονομικοί στόχοι εξαρτώνται από την κατάσταση και τη δυναμική της οικονομίας. Αν τα χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα αρκούσαν για την αποφυγή νέων μέτρων, θα έπρεπε η Κυβέρνηση, εφέτος και του χρόνου, με τη μείωση των δημοσιονομικών στόχων, να είχε ήδη ασκήσει επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, μειώνοντας φόρους και αυξάνοντας μισθούς και συντάξεις. Κάνει όμως ακριβώς το αντίθετο: αυξάνει φόρους, βάζει νέους φόρους, κόβει συντάξεις και επιδόματα. Που οφείλεται όμως αυτή η δυσμενής εξέλιξη; Στο γεγονός ότι η οικονομία έχει επιστρέψει στην ύφεση.

Απόδειξη;

Ο στόχος της προηγούμενης Κυβέρνησης για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2016, ήταν με ΑΕΠ στα 197 δισ. ευρώ. Ο στόχος της Κυβέρνησης της Αριστεράς για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ το 2016, είναι με ΑΕΠ στα 174 δισ. ευρώ. Η χώρα θα χάσει συνεπώς 23 δισ. ευρώ πλούτου το 2016. Να γιατί επιβάλλονται νέα μέτρα, ύψους 5,7 δισ. ευρώ για την περίοδο 2015-2016. Πολλαπλάσια μέτρα αυτών που ζητούσαν οι δανειστές πριν από ένα χρόνο, για την επίτευξη πολύ υψηλότερων στόχων.

10^ον. Τα πεπραγμένα της Κυβέρνησης στο πεδίο των αποκρατικοποιήσεων είναι πενιχρά. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι ο Προϋπολογισμός, στη σελίδα 141, αναφέρεται «στα πολλαπλά οφέλη» των αποκρατικοποιήσεων για την Ελληνική οικονομία. Και μάλιστα, με πρώτο και βασικό όφελος, «την άμεση μείωση του δημοσίου χρέους». Είναι όμως προφανής ο λόγος για τον οποίο δεν αναφέρεστε στις αποκρατικοποιήσεις. Διότι, μέχρι πριν λίγους μήνες, «ξιφουλκούσατε» ενάντια σε αυτές. Η αναξιοπιστία της Αριστεράς, και σε αυτό το πεδίο, σε όλο της το μεγαλείο.

11^ον. Οι τράπεζες χρειάστηκαν νέα ανακεφαλαιοποίηση. Με κεφαλαιακές ανάγκες που οφείλονται, όπως έδειξε και η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στα δεδομένα που διαμορφώθηκαν στην οικονομία το 2015. Το αποτέλεσμα της ανακεφαλαιοποίησης είναι εξαιρετικά δυσμενές για τη χώρα, παρά την αποφυγή του «κουρέματος» των καταθέσεων και τη μικρότερη, τελικά, δημοσιονομική επιβάρυνση. Και αυτό γιατί εξαιτίας Κυβερνητικών καθυστερήσεων και παλινωδιών στην ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου πραγματοποίησής της, η παρούσα ανακεφαλαιοποίηση:

• Προσθέτει μεγάλο κόστος στο Δημόσιο και στους φορολογούμενους.
• Απαξιώνει τις προηγούμενες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και συρρικνώνει δραματικά την Ελληνική ιδιωτική συμμετοχή.
• Εκμηδενίζει την αξία του χαρτοφυλακίου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και των ασφαλιστικών ταμείων.
• Οδηγεί σε αφελληνισμό τα πιστωτικά ιδρύματα.
• Τροποποιεί, επί το δυσμενέστερο, τα ήδη εγκεκριμένα σχέδια αναδιάρθρωσης των πιστωτικών ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα την απώλεια αξιόλογων περιουσιακών στοιχείων. Όπως είναι στην περίπτωση της Εθνικής Τράπεζας, η πώληση του συνόλου της συμμετοχής της στην Finansbank.

Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν μεγάλες ευθύνες τόσο για την ανάγκη της νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών όσο και για το αποτέλεσμά της.

12^ον. Το δημόσιο χρέος, και πάλι, διογκώνεται. Το χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφώνεται στο 188% το 2016, αυξημένο κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε 2 χρόνια. Και επειδή πολλές φορές η Κυβέρνηση θριαμβολογεί ότι δήθεν «κατάφερε επιτέλους να ανοίξει το θέμα του χρέους», η αλήθεια είναι ότι το ύψος και το «προφίλ» του χρέους, μετά το 2012, βελτιώθηκαν σημαντικά. Αποδείξεις, όπως αυτές αποτυπώνονται στις σελίδες του Προϋπολογισμού;

• Το δημόσιο χρέος, ως απόλυτο μέγεθος, μειώθηκε κατά περίπου 40 δισ. ευρώ την περίοδο 2011-2014.
• Η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκειά του ήταν 16,2 έτη το 2014. Από 6,3 έτη το 2011.
• Οι τόκοι διαμορφώθηκαν στα 5,5 δισ. ευρώ το 2014. Από 16,1 δισ. ευρώ το 2011.

Εκτός όμως του Προϋπολογισμού, όλα αυτά τα έχει προσυπογράψει ο κ. Τσίπρας, στην απόφαση της 12^ης Ιουλίου, σύμφωνα με την οποία:

«Η Σύνοδος Κορυφής υπενθυμίζει ότι τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης έχουν θεσπίσει κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών μία αξιοσημείωτη δέσμη μέτρων προς υποστήριξη της βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας, η οποία εξομάλυνε την πορεία εξυπηρέτησης του χρέους της Ελλάδας και μείωσε το κόστος σημαντικά». Συνεπώς, πως η Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι «ανοίγει για πρώτη φορά το θέμα του χρέους», όταν η ίδια υποστηρίζει ότι έχει ενισχυθεί σημαντικά η βιωσιμότητά του κατά το παρελθόν; Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα μη ρεαλιστικό, αντιαναπτυξιακό, οικονομικά αναποτελεσματικό και κοινωνικά άδικο Προϋπολογισμό, που οδηγεί την Ελληνική οικονομία σε ένα «καθοδικό σπιράλ», με αποτέλεσμα η χώρα να κάνει βαριά βήματα «σημειωτόν» και να βουλιάζει στο τέλμα.

Το ερώτημα, συνεπώς, που τίθεται είναι: «τι πρέπει να γίνει από εδώ και μπρος» για να υπάρξει ανάπτυξη; Κατά την εκτίμησή μου, η Κυβέρνηση οφείλει να κινηθεί γρήγορα, συνεκτικά, συμπληρωματικά και αποτελεσματικά, σε παράλληλους άξονες, με όρους ουσίας και όχι επικοινωνίας.

Βασικοί άξονες πρέπει να είναι:

1^ος. Η διασφάλιση περιβάλλοντος οικονομικής, επενδυτικής και φορολογικής σταθερότητας, με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Η Κυβέρνηση οφείλει να αφήσει στην άκρη τον πολιτικό ριζοσπαστικό ακτιβισμό, την αντι-επενδυτική ρητορική, τις απο-επενδυτικές αποφάσεις, την υπερφορολόγηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

2^ος. Η διασφάλιση της σταθεροποίησης των δημόσιων οικονομικών.

Αυτό θα πρέπει, σε αντίθεση με ότι μέχρι σήμερα γίνεται, να επιβεβαιώνεται, σε μηνιαία βάση, μέσα από την πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού. Όπως, με επιτυχία συνέβαινε την περίοδο 2012-2014.

3^ος. Η πραγματοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών. Μεταρρυθμίσεις, όπως είναι η άρση των εμποδίων και των κανονιστικών αγκυλώσεων στη λειτουργία της οικονομίας, προκειμένου να βελτιωθεί η διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

4^ος. Η ενίσχυση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους. Είναι γεγονός ότι η βιωσιμότητά του επιδεινώθηκε ραγδαία κατά το 2015, όπως καταγράφεται και στην Έκθεση του ΔΝΤ που η Κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή. Άρα, καθίσταται αναγκαία η λήψη πρόσθετων παραμετρικών μέτρων για την ενίσχυση της βιωσιμότητας του χρέους. Η Κυβέρνηση, αφού επί χρόνια, καλλιεργούσε ψευδαισθήσεις με «τζάμπα παληκαριές» για τη λύση του προβλήματος, σήμερα προσγειώθηκε στην πραγματικότητα και θεωρεί ως επιτυχία την εφαρμογή ρυθμίσεων που συζητούνται από τα τέλη του 2012.

5^ος. Η ταχύτερη και εμπροσθοβαρής υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων μέσω της ορθολογικής αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων του ΕΣΠΑ. Για την περίοδο 2014-2020, σύμφωνα και με τον Προϋπολογισμό, η Ελλάδα είχε ήδη, από το παρελθόν, εξασφαλίσει πόρους ύψους 19,9 δισ. ευρώ. Τους οποίους οφείλει να αξιοποιήσει το ταχύτερο δυνατόν, με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.

6^ος. Η εντατικότερη υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου.

7^ος. Η υιοθέτηση ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας. Σχέδιο που θα στοχεύει στη σταδιακή αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας, από μια οικονομία βασισμένη στην κατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων, σε μια ανταγωνιστική και εξωστρεφή οικονομία, προσανατολισμένη στις επενδύσεις, τις εξαγωγές και την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε κλάδου. Σχέδιο που θα στοχεύει στην ανάδειξη της σημασίας της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας. Σχέδιο που θα στοχεύει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των πόρων που προάγουν την οικονομική ανάπτυξη και δημιουργούν υψηλή κοινωνική ανταποδοτικότητα, με την ανάδειξη παραγόντων όπως είναι η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία.

Με λίγα λόγια, αυτά είναι τα «κλειδιά» ώστε, το συντομότερο δυνατόν, να τεθούν οι βάσεις για την ανάταξη και τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας. Δυστυχώς, ο Προϋπολογισμός του 2016 δεν προσθέτει νότες αισιοδοξίας. Η Νέα Δημοκρατία, με σταθερό προσανατολισμό για τη χώρα, με αλήθεια, με σχέδιο και ιεραρχημένες προτεραιότητες, θα είναι, όπως πάντα δημιουργικά και δυνατά παρούσα στις εξελίξεις.

Η ημερίδα διοργανώθηκε στο Athens Lydra Hotel την 5/12/2015, με θέμα “Προϋπολογισμός 2016: Προκλήσεις στο δρόμο προς την ανάπτυξη” από το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος, με τη συμμετοχή του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, Τρύφωνα Αλεξιάδη, και των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, Χρήστου Σταϊκούρα, του ΠΑΣΟΚ – Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Γιάννη Κουτσούκου, και του ΚΚΕ, Νίκου Καραθανασόπουλου.

Ομιλία Χ. Σταϊκούρα στο Οικονομικό Επιμελητήριο