Αγγελική Μεταλλινού-Τσιώμου, η Ηρωική δασκάλα του Μεσημερίου Εδέσσης

Στα πλαίσια τιμής και μνήμης της επετείου της σφαγής των επτά Μακεδονομάχων του Μεσημερίου στις 2 Φεβρουαρίου 1905, ο Δρ Σπύρος Βασιλειάδης

π. Καθηγητής ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης μιλά για τη γιαγιά του, Αγγελική Μεταλλινού-Τσιώμου, δασκάλα του χωριού, που σώθηκε τότε από καθαρή τύχη και του είχε εξιστορήσει τα γεγονότα που αναφέρονται παρακάτω, στο κείμενό του:
Θα σας διηγηθώ μια ιστορία. Μια ιστορία που μου έλεγε η γιαγιά μου όταν ακόμα ήμουν μικρό παιδί. Η ιστορία αυτή διαδραματίζεται σε ένα χωριό της σκλαβωμένης Μακεδονίας τα δύσκολα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα και πρωταγωνίστριά της είναι μια δεκαοκτάχρονη δασκάλα που μετά την αποφοίτησή της από το Ανώτερο Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης διορίσθηκε στο δημοτικό σχολείο του χωριού αυτού. Οι δυσκολίες ήταν τεράστιες, τα μέσα ελάχιστα, ενώ η βουλγαρική προπαγάνδα, ανάμεσα στα άλλα, είχε σαν στόχο της τον προσηλυτισμό της Ελληνικής νεολαίας. Η νεαρή δασκάλα δεν έπρεπε να πολεμήσει μόνον την προπαγάνδα αλλά την πείνα, το κρύο και την φτώχεια των μαθητών της. Ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση και κατάφερε να δίνονται στα ελληνικά σχολεία τρόφιμα για να αντέξουν οι μαθητές στις κακουχίες και να μην αναγκάζονται να σταματούν τη φοίτησή τους ή ακόμα χειρότερα, να προτιμούν τα Βουλγάρικα σχολεία της περιοχής.
Ήταν μήνας Ιανουάριος του 1905 που της ανατέθηκε να διοργανώσει μια εκδρομή σε ένα γειτονικό χωριό που γιόρταζε στις 2 Φεβρουαρίου την ημέρα της Υπαπαντής του Χριστού. Η νεαρή δασκάλα προετοίμασε την εκδρομή με μεγάλο ενθουσιασμό και ανυπομονούσε να έρθει η ημέρα που όλοι μαζί οι δάσκαλοι, ο ιερέας και οι πρόκριτοι του χωριού θα επισκέπτονταν το γειτονικό χωριό που γιόρταζε. Ενώ πλησίαζε η ημέρα της εκδρομής, αγγελιοφόρος από την πρωτεύουσα την ειδοποίησε ότι την ίδια μέρα θα έπρεπε να παρουσιαστεί στην πρωτεύουσα για να πάρει οδηγίες από τον επιθεωρητή δημοτικής εκπαίδευσης για θέματα σχετικά με τα καθήκοντά της. Όπως καταλαβαίνετε η απογοήτευσή της ήταν μεγάλη, όμως για αυτήν το καθήκον ήταν πάνω από όλα. Η εκδρομή έγινε και οι συμμετέχοντες, 33 άτομα, παρακολούθησαν τη Θεία λειτουργία, χόρεψαν, τραγούδησαν πατριωτικά τραγούδια, έφαγαν και ήπιαν. Σε ανταλλαγή προπόσεων όμως, το ποτήρι του ιερέα έσπασε ανεξήγητα και το κόκκινο κρασί χύθηκε στο τραπέζι, πράγμα που θεωρήθηκε “κακός οιωνός”. Δυστυχώς το κακό σημάδι επαληθεύτηκε. Στην επιστροφή πίσω στην έδρα τους πέσαν επάνω σε ενέδρα Βούλγαρων κομιτατζήδων. Δόθηκε σκληρή μάχη με ανταλλαγή πυροβολισμών. Επτά ‘Έλληνες, μεταξύ των οποίων και ο ιερέας, σκοτώθηκαν και ένας τραυματίστηκε. Η δασκαλίτσα ήταν πολύ τυχερή, η ίδια μιλούσε για θαύμα, αφού μια γυναίκα, που δεν οπλοφορούσε, είχε άγνοια του ανταρτοπόλεμου και δεν γνώριζε την περιοχή, θα ήταν εύκολος στόχος για τους κομιτατζήδες. ‘Όταν ο πατέρας της έμαθε ότι η κόρη του είχε σωθεί, της έστειλε τηλεγράφημα που έλεγε “Κόρη μου θάρρει, ο Θεός μαζί σου”. Την επόμενη μέρα παρουσία του Μητροπολίτου, προκρίτων, μαθητών και δασκάλων της πρωτεύουσας έγινε η κηδεία των επτά Ελλήνων πατριωτών σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης. Μετά από το περιστατικό αυτό, η δασκάλα της ιστορίας μας ζήτησε από το Ελληνικό προξενείο της Θεσσαλονίκης και της δόθηκε από τον στρατηγό Κωνσταντίνο Μαζαράκη-Αινιάν περίστροφο που έφερε πάντοτε μαζί της για αυτοπροστασία, ενώ με την μεσολάβηση του Μητροπολίτη της περιοχής, διμοιρία Τούρκων στρατιωτών με εφόπλου λόγχη, την συνόδευε καθημερινά στην διαδρομή της από το σπίτι προς το σχολείο και αντίθετα, δύο φορές την ημέρα.
Ήρθε η ώρα να σας αποκαλύψω τους πρωταγωνιστές αυτής της ιστορίας. Η νεαρή δασκάλα, που σώθηκε από καθαρή τύχη, ήταν η αείμνηστη γιαγιά μου: Αγγελική Μεταλλινού-Τσιώμου, που υπηρέτησε με ηρωισμό, ενθουσιασμό και αυτοθυσία στο Μεσημέρι Έδεσσας, στην διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα. Πέρσι τον Νοέμβριο συμπληρώθηκαν 57 χρόνια από τον θάνατό της. Η Αγγελική ήταν η μοναδική γυναίκα που παρέλαυνε με το σωματείο των Μακεδονομάχων “Παύλος Μελάς” στις εθνικές επετείους μέχρι τον θάνατό της.
Οι φονευθέντες, τα παλικάρια του χωριού σας, οι ήρωες Μακεδονομάχοι, που σήμερα, μετά από 116 χρόνια, τιμούμε τη μνήμη τους ήταν:
Ο ιερέας Παπαστογιάννης, ο Στέργιος Γιαννάκης, ο Κωνσταντίνος Ζαφειρίου,
ο Αθανάσιος Τρύπκος, ο Τρύφων Θωμάς, ο Νικόλαος Ντιπουζίνης και ο Κωνσταντίνος Κίτσος, από την Φλαμουριά.
“Αιωνία τους η μνήμη”
Δρ. Σπύρος Βασιλειάδης, Οικονομολόγος